“Nóng” ở Chợ Lách

Ông Trần Văn Bé - ở cồn Cái Gà cho biết, ở đầu và cuối cồn Cái Gà, tình hình khai thác cát trái phép diễn biến rất  phức tạp, mặc dù có lực lượng liên ngành của xã, huyện và tỉnh thường xuyên kiểm tra. Cách đây vài ngày, có bốn xà-lan khai thác cát trái phép ở đầu cồn hoạt động nhưng khi nghe tin có đoàn giám sát của HĐND tỉnh xuống thì đã biến mất. Hơn một tháng trước, họ cũng đến khai thác nhưng khi nghe tin có lực lượng Cảnh sát môi trường đến thì họ gọi máy kéo tới, chạy “xịt khói đen”. Đầu và đuôi cồn Cái Gà mấy năm gần đây có bồi tụ thêm ra, bà con đã trồng bần nhưng hiện nay đã sạt lở rất nghiêm trọng. Trưởng ấp An Hòa - cồn Cái Gà (xã Long Thới) bức xúc nói, không chỉ có xà-lan, tàu sắt mà các ghe cây cũng đến bơm hút rất đông, có lúc lên đến vài chục chiếc và cặp sát bờ cồn. Điện báo về xã, huyện, tỉnh, thì chỉ vài phút sau là tất cả biến mất. Tại cồn Phú Đa, Phú Bình (xã Vĩnh Bình), bà con phản ảnh đáng quan ngại hơn, khi các phương tiện bơm hút cát tiến sát vào bờ và đe dọa nghiêm trọng đến sự an toàn của hành lang lưới điện Quốc gia. Tại cồn Phú Đa, sạt lở đã đe dọa trực tiếp trụ điện đường dây 500kV (còn cách trụ điện chưa đầy 10m). Không chỉ là phương tiện bơm hút trái phép mà ngay cả các doanh nghiệp, công ty được cấp phép cũng “lấn ranh”, dời cọc, dời phao để khai thác ngoài mỏ. Lãnh đạo hai xã Vĩnh Bình, Long Thới và huyện phản ảnh, khi lấy ý kiến người dân về việc cho phép mở cửa các mỏ cát trên địa bàn, người dân đã phản ảnh và lên tiếng phản đối, xã và huyện cũng tập hợp ý kiến và có kiến nghị về tỉnh nhưng sau thời gian đó, tỉnh vẫn cấp phép cho các doanh nghiệp vào khai thác. Ông Lê Huy Cường - Chủ tịch UBND huyện Chợ Lách bức xúc nói: Nguồn thu từ tài nguyên cát không phải là nguồn thu chính của địa phương và cả tỉnh để phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, việc cho phép khai thác các mỏ cát, tỉnh thu tiền rồi giao cho địa phương quản lý, giám sát thì rất khó thực hiện, bởi không có chi phí cho lực lượng liên ngành huyện trong việc kiểm tra, giám sát. Trong thời gian tới, trên cùng một dòng sông, tỉnh chỉ nên cấp phép khai thác từ một đến hai mỏ là vừa, cần lựa chọn doanh nghiệp có năng lực, uy tín và phải đấu thầu công khai. Trong việc xử lý vi phạm, cần có biện pháp mạnh - tịch thu phương tiện và buộc phục hồi lại hiện trạng; cần có chế độ thích hợp để lực lượng liên ngành của địa phương, đơn vị phát huy hết chức năng, nhiệm vụ của mình.

Toàn huyện hiện có 7 mỏ cát được cấp phép khai thác với 5 doanh nghiệp (và đang tiến hành khảo sát nhiều mỏ khác), có rất nhiều doanh nghiệp khai thác vượt ngoài phạm vi mỏ và không tuân thủ cam kết ban đầu, bị xử lý nhưng vẫn tái phạm nhiều lần. Nhiều thông tin cho biết, có chủ doanh nghiệp sở hữu một lúc nhiều mỏ cát và không trực tiếp khai thác mà chủ yếu mua đi bán lại để thu lợi nhuận (rất cao).

Trung tá Lê Thanh Nghĩa - Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường cho biết, công tác tuần tra kiểm soát và xử lý vi phạm ngày càng gặp nhiều khó khăn, các đối tượng là chủ phương tiện bơm hút cát trái phép hoạt động rất tinh vi (chủ yếu về khuya) để tránh né lực lượng tuần tra, thậm chí còn mua chuộc cán bộ và có những hành vi chống người thi hành công vụ. Gần đây, bọn chúng còn tung tin gây mất lòng tin trong nhân dân và gây sự nghi ngờ trong nội bộ lực lượng tuần tra, kiểm soát. Tỉnh cần xem xét việc rút giấy phép hoạt động của những doanh nghiệp khai thác cát vi phạm pháp luật.

Việc cấp phép cho hoạt động khai thác cát nên thận trọng, bởi hàng năm bà con phải mất đi hàng chục héc-ta đất sản xuất, nhà cửa, hoa màu do sạt lở, đe dọa nghiêm trọng đến an sinh xã hội.