Anh Nguyễn Văn Tiến có nhu cầu tư vấn: Ông bà nội tôi (hiện đã chết) chỉ có 2 người con trai là ông An và ông Dư. Lúc còn sống, ông bà có 6.000m2 đất, nội tôi cho mỗi người con 3.000m2 đất và mỗi người đều canh tác trên diện tích được cho. Gần đây, với lý do ông Dư có kinh tế khá nên ông An đã giành canh tác hết đất. Lúc chia đất cho con, nội tôi không đo đạc để làm sổ đỏ.
Xin hỏi: Ông Dư phải làm sao để được phần đất 3.000m2 đã được chia. Nội tôi chết không có để lại di chúc.
Thắc mắc của ông được luật sư Lê Vũ Hồng Huệ (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Di sản thừa kế là tài sản của người chết để lại cho những người còn sống. Điều 612 Bộ luật Dân sự năm 2015 (BLDS) quy định: Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.
Điều 649 BLDS quy định: Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định. Những người được hưởng thừa kế theo quy định của pháp luật không phụ thuộc vào mức độ năng lực hành vi. Mọi người bình đẳng trong việc hưởng di sản thừa kế của người chết, thực hiện nghĩa vụ mà người chết chưa thực hiện trong phạm vi di sản nhận.
Theo quy định tại Điều 650 BLDS, thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp như không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp… Mặt khác, Theo quy định tại Khoản 1, Điều 651 BLDS, những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;…
Theo lời trình bày của anh Tiến, lúc còn sống, ông bà nội của anh chỉ có 2 người con và đã chia ông An và ông Dư mỗi người 3.000m2 đất để canh tác. Tuy nhiên, thời gian gần đây, toàn bộ phần đất 6.000m2 đều do ông An canh tác. Khi chia phần đất này thì thủ tục đo đạc tách thửa chưa được thực hiện.
Theo quy định của pháp luật về thừa kế, ông Dư cần thực hiện theo trình tự thủ tục sau đây:
- Thu thập đầy đủ các thông tin, các loại giấy tờ chứng minh phần đất 6.000m2 mà ông An đang canh tác là tài sản của ông bà nội anh (là cha, mẹ của ông Dư và ông An).
- Thu thập tài liệu, chứng cứ chứng minh thời điểm cụ bà và cụ ông mất, xác định thời điểm mở thừa kế (cụ bà và cụ ông chết) thì phần đất trên là di sản.
- Thu thập tài liệu, chứng cứ chứng minh mối quan hệ giữa ông An và ông Dư là con cụ ông, cụ bà.
Ông Dư có quyền nộp đơn yêu cầu Tòa án chia thừa kế phần đất trên (6.000m2). Tòa án có thẩm quyền giải quyết là Tòa án nơi có phần đất đang tranh chấp hoặc Tòa án nơi ông An có địa chỉ cư trú, làm việc.
Khi thực hiện quyền khởi kiện ông Dư phải nộp đầy đủ các chứng cứ trên cho Tòa án.
H.Trâm (thực hiện)
