Bài 8: Vùng ven chuyển mình

Thời Pháp thuộc, người dân hai xã Hữu Định, Phước Thạnh cùng hứng chịu cảnh tang thương trong cuộc thảm sát do tên ác ôn Lê-ông Lơ-Roa chỉ huy lực lượng UMDC sát hại hàng trăm người dân vô tội chỉ trong một ngày (ngày sau đó cũng diễn ra thảm sát Cầu Hòa - xã Phong Nẫm, huyện Giồng Trôm). Thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Phước Thạnh, Hữu Định là hai xã chiến đấu, vùng đệm mà giữa ta và địch giằng co ngày và đêm. Đối với bọn lính ngụy, đây là trận địa ác liệt nhất, mà nếu để mất thì “Thị xã khó bề yên ổn”. Nơi đây từng là địa bàn đứng chân của nhiều cơ quan Thị xã ủy như Biệt động thành, khu Y4 của Thành ủy Sài Gòn - Gia Định, cơ quan của Huyện ủy Châu Thành. Những trận đánh lớn có thể kể như trận đánh ở cầu Hội và Ấp 4 xã Hữu Định vào ngày 7-5-1968 giữa sự phối hợp của du kích xã và Tiểu đoàn 516 diệt hơn 400 tên lính ngụy, thu nhiều vũ khí và trang thiết bị. Trận đánh này đã đi vào lịch sử, ta gần như “xóa phiên hiệu” Sư đoàn 7 ngụy.

Sau giải phóng, Hữu Định, Phước Thạnh gần như đổ nát với những hố bom B52, cánh đồng “trắng” bởi chất độc hóa học. “Sau chiến tranh, từ đây nhìn về Thị xã rất rõ. Gần như Hữu Định chẳng còn gì ngoài cánh đồng năng” - bà Phạm Thị Thật - nguyên Bí thư Đảng ủy xã Hữu Định (nhiệm kỳ 1977 - 1978) kể lại. Tháng 11-1978, cả hai xã vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Vùng ven chuyển mình

Hơn 10 năm bước vào giai đoạn kiến thiết và xây dựng quê hương, Hữu Định và Phước Thạnh cũng như các địa phương khác trong toàn tỉnh gặp không ít khó khăn, tình cảnh đời sống người dân khốn đốn bởi nạn đói do dịch rầy nâu liên tiếp hai năm 1977 và 1978. Người dân phải tha hương đi vào miệt Đồng Tháp, Long An, Cà Mau… để làm thuê, làm mướn. Thực hiện chủ trương chung về hợp tác hóa nông nghiệp, tập đoàn sản xuất, Đảng ủy xã Phước Thạnh và Hữu Định lãnh đạo nhân dân thực hiện, nhiều công trình thủy lợi “dẫn thủy nhập điền” diễn ra sôi nổi trên các cánh đồng, cải tạo ruộng đất, tăng gia sản xuất để tạo cái ăn, cái mặc cho người dân. “Các tuyến kênh đào bằng sức người thời đó như kênh lộ Đồng, kênh Giữa… dẫn từ kênh Chẹt Sậy đến quốc lộ 60 (bây giờ là tuyến đường 173 của huyện đến cầu Phong Nẫm). Nhờ đó mà người dân tăng gia sản xuất từ làm lúa 1 vụ lên 2 - 3 vụ/năm, từ thiếu ăn, đói đến đủ cung cấp lương thực, nhiều tập đoàn sản xuất tiêu biểu của huyện, tỉnh cũng mọc lên trên vùng đất này. “Qua những năm 1980 thì người dân trở về quê hương sinh sống, việc trang trải ruộng đất, tăng gia sản xuất người dân có đủ cái ăn, cái mặc” - ông Võ Việt Thắng, 70 tuổi - nguyên Bí thư Đảng ủy xã Hữu Định cho biết.

Đường liên xã Phước Thạnh - Hữu Định (được nối bởi cầu Hữu Phước) vừa mới đưa vào sử dụng.

Bước vào thời kỳ đổi mới từ sau Đại hội VI của Đảng (tháng 12-1986), Đảng bộ xã Hữu Định và Phước Thạnh thực hiện chủ trương chung của Tỉnh ủy, kêu gọi nhân dân “nhường cơm xẻ áo”, nhờ đó mà người dân trên địa bàn hai xã đều có đất sản xuất. “Hậu quả của thời kỳ “bao cấp” gần như không tác động, làm xáo trộn mấy đời sống của nhân dân” - Bí thư Đảng ủy xã Phước Thạnh Dương Hiếu Công nhớ lại. Và cũng vì đa phần đất nông nghiệp của hai xã là đất vườn dừa, đất làm lúa cũng ít. Bước sang thập niên 1990, cả hai xã đều có điện tương đối sớm, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện, nâng lên rất rõ. “Dù không có nhiều như bây giờ, nhiều hộ khá giả trong địa bàn xã Hữu Định cũng sắm được ti-vi trắng đen” - bác Võ Việt Thắng còn nhớ. Các phong trào cải tạo vườn tạp, phá thế độc canh cây lúa, luân canh, xen vụ, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất được bà con đồng tình hưởng ứng. Những vườn dừa, vườn chanh, mía, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, thương mại đua nhau mọc lên. Cuối năm 2000, thu nhập bình quân đầu người nâng lên 2,5 triệu đồng/năm (Phước Thạnh). Bấy giờ đã xuất hiện nhiều mô hình kinh tế đạt 50 triệu đồng/ha. Có thể nói, giờ đây người dân hai xã đã có của ăn, của để. Phong trào “Nhà nước và nhân dân cùng làm” trong xây dựng giao thông nông thôn cũng diễn ra rầm rộ - thời kỳ làm giao thông bằng trải đá đỏ.

Trong phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, Phước Thạnh và Hữu Định cũng là những địa phương tiêu biểu của huyện Châu Thành (Hữu Định đạt chuẩn xã văn hóa năm 2005, Phước Thạnh đạt chuẩn năm 2007). Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011 - 2015, Hữu Định cũng sớm được công nhận. Bà Lê Thị Nghĩa Nhân - Bí thư Đảng ủy xã Hữu Định cho biết, mới đây trong đợt giám sát của HĐND tỉnh về việc nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, địa phương thực hiện khá tốt các tiêu chí đạt thấp. Đời sống kinh tế, văn hóa - xã hội của người dân được nâng lên rõ rệt, toàn xã hiện có hơn 400 cơ sở kinh doanh, dịch vụ và thương mại, kinh tế trang trại, tổ liên kết hợp tác, hợp tác xã cùng nhiều mô hình vườn xanh - sạch - đẹp được thành lập. Đối với xã Phước Thạnh, Bí thư Đảng ủy xã Dương Hiếu Công cho rằng, đến nay, địa phương đạt cơ bản 10 tiêu chí nông thôn mới, trong lộ trình giai đoạn 2016 - 2020, địa phương cố gắng sớm về đích.

Chia tay xã Hữu Định và Phước Thạnh ra về, con đường huyện lộ 173 nhựa phẳng phiu, cầu Hữu Phước nối liền hai xã vừa mới đưa vào sử dụng, huyện lộ 20 - 21 từ cống Ba Chí (quốc lộ 60) đến bến đò ấp Phước Trạch (xã Phước Thạnh) đi qua khu tưởng niệm anh hùng liệt sĩ Trần Văn Ơn chuẩn bị khởi công duy tu, sửa chữa. Cầu Phong Nẫm, đường Nguyễn Thị Định nối liền địa bàn hai xã đi Giồng Trôm, Bình Đại, Cảng Giao Long mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế - xã hội của hai địa phương. Ông Võ Việt Thắng tâm sự: “Mấy ai sống và chiến đấu, lớn lên ở đây mới hiểu và cảm nhận hết những thăng trầm của vùng đất này. Bây giờ cuộc sống sướng như tiên, muốn gì là có nấy, muốn vào TP. Bến Tre chỉ cần một cú điện thoại là có taxi ngay, chứ ngày xưa, có bệnh hoạn là cứ bỏ lên võng mà chạy. Con đường Nguyễn Thị Định mở ra cơ hội đổi đời cho hàng chục hộ dân ấp Phước Trạch (xã Phước Thạnh) và ấp Đại Định (xã Hữu Định). Hàng quán ngày càng mọc lên nhiều, sung túc hơn, giá trị đất đai nâng lên hàng trăm triệu đồng/công. Ngay như vùng đất trước UBND xã Hữu Định bây giờ, hồi đó là cánh đồng năng, cấp cho cán bộ, cho dân khai phá, không ai nhận. Vậy mà bây giờ có giá đến vài trăm triệu đồng/công”.