Bước nhảy vọt quan trọng của cách mạng miền Nam

Tranh “Vùng nông thôn giải phóng “. Ảnh chụp tư liệu

Sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, đế quốc Mỹ nhảy vào miền Nam, thay chân thực dân Pháp, dựng lên chính quyền tay sai Ngô Ðình Diệm hòng chia cắt lâu dài Việt Nam, biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới, hình thành phòng tuyến ngăn chặn ảnh hưởng của chủ nghĩa xã hội và phong trào cách mạng xuống Ðông Nam Á. Thực hiện dã tâm đó, đế quốc Mỹ tăng cường viện trợ kinh tế, quân sự và chỉ đạo chính quyền Sài Gòn tiến hành các biện pháp đàn áp, khủng bố tàn khốc hòng dập tắt cuộc đấu tranh của quân và dân miền Nam.

Dưới sự hỗ trợ đắc lực của đế quốc Mỹ, chính quyền Sài Gòn tăng cường dồn dân, lập ấp, biến miền Nam Việt Nam thành một nhà tù khổng lồ; ban hành Luật 10/59, thẳng tay đàn áp, tàn sát những người yêu nước. Những thủ đoạn tàn bạo, dã man của đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn gây ra tổn thất nặng nề cho cách mạng miền Nam; hàng chục vạn cán bộ, đảng viên và quần chúng yêu nước bị kẻ thù giết hại, không khí căng thẳng, tang tóc bao trùm khắp nơi. Mặc dù vậy, cán bộ, đảng viên trung kiên và quần chúng cách mạng miền Nam không khuất phục trước chế độ hà khắc “độc tài, phát xít” của Mỹ - Diệm. Dựa vào sự che chở, giúp đỡ của nhân dân, các đơn vị vũ trang tuyên truyền, vũ trang tập trung hình thành, tiến hành các hoạt động diệt ác, phá kìm, chống phá địch càn quét, tiến lên đánh tiêu hao, tiêu diệt sinh lực địch, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng.

Ðể đưa cách mạng miền Nam tiến lên, tháng 1-1959, Ban Chấp hành Trung ương Ðảng khóa II họp Hội nghị lần thứ 15, xác định con đường phát triển của cách mạng Việt Nam ở miền Nam là khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Con đường đó dựa vào sức mạnh của quần chúng, lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết hợp với lực lượng vũ trang nhân dân. Dưới ánh sáng của Nghị quyết Trung ương 15, từ đầu năm 1959 đến đầu năm 1960, các cuộc nổi dậy, các trận đánh đã liên tiếp nổ ra trên các địa bàn từ miền núi Trung Trung Bộ tới đồng bằng Nam Bộ. Các cuộc nổi dậy với khí thế xung thiên nhanh chóng phát triển thành cao trào Ðồng khởi, kết hợp song song đấu tranh chính trị với đấu tranh quân sự, tiến công địch bằng ba mũi giáp công trên cả ba vùng chiến lược, giáng những đòn quyết liệt vào hệ thống chính quyền địch ở cơ sở. Ðến cuối năm 1960, phong trào Ðồng khởi đã làm tan rã hệ thống chính quyền địch ở nhiều vùng nông thôn miền Nam, có 1.383 trong tổng số 2.627 xã trên toàn miền Nam, nhân dân đã lập được chính quyền tự quản.

Thắng lợi của phong trào Ðồng khởi đã thúc đẩy mạnh mẽ phong trào đấu tranh ở các đô thị và đồn điền, nhà máy, tạo ra dư luận mạnh mẽ chống đối chính quyền tay sai Ngô Ðình Diệm. Thành công của phong trào Ðồng khởi đã đưa tới việc thành lập Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam - ngọn cờ tập hợp quảng đại quần chúng nhân dân đoàn kết đấu tranh chống đế quốc Mỹ và tay sai nhằm xây dựng một miền Nam độc lập, hòa bình, trung lập, tiến tới hòa bình, thống nhất đất nước. Cũng từ phong trào Ðồng khởi, nhiều hình thức đấu tranh độc đáo, sáng tạo được kiểm nghiệm và thành công, khẳng định đường lối đấu tranh đúng đắn và bước trưởng thành vượt bậc của phong trào cách mạng miền Nam.

Phong trào Ðồng khởi tạo ra bước nhảy vọt quan trọng đầu tiên của cách mạng miền Nam, là một sáng tạo lớn về hình thức đấu tranh cách mạng của quần chúng nhân dân, biểu hiện tinh thần chiến đấu dũng cảm, mưu trí, kiên cường, bất khuất trước âm mưu, thủ đoạn thâm độc, xảo quyệt của kẻ thù; đồng thời, tạo cơ sở bước đầu quan trọng trong tổ chức xây dựng lực lượng và thế trận, tạo đà cho cách mạng miền Nam tiến lên từng bước vững chắc.

Thượng tướng Lê Chiêm

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng