Theo giới y học, trong khói thuốc lá có hơn 4.000 hóa chất, trong đó có khoảng 200 hóa chất gây nhiều chứng bệnh. Đó là những bệnh: ung thư miệng, ung thư thực quản, ung thư phổi, ung thư thận và bàng quang…
Tác hại biết trước
Cũng theo giới y học, trong khói thuốc lá có nicotine và
monoxit carbon. Nicotine là chất không màu, khi cháy màu nâu và có mùi thuốc
trong không khí. Khi hút thuốc lá thì nicotine được hấp thụ nhiều nhất qua miệng,
niêm mạc mũi vào phổi. Hút thuốc sẽ đưa vào cơ thể từ 1 - 2mg nicotin ở mỗi điếu.
Sau đó chất này đến não, trong vòng khoảng 10 giây. Còn monoxit carbon có nồng
độ cao đi vào máu, gắn với hemoglobine với áp lực mạnh hơn 20 lần oxy. Hút trung
bình 1 bao thuốc mỗi ngày, hàm lượng hemoglobine có thể tới 7 - 8%. Sự tăng
hemoglobine có nguy cơ góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch.
Nói về tác hại của khói thuốc lá, bác sĩ Trần Văn Ân -
Phó giám đốc Bệnh viện Nguyễn Đình Chiểu cho hay: Qua nghiên cứu nhiều năm về
khói thuốc lá cho thấy nó gây ra nhiều chứng bệnh, nhất là bệnh ung thư sớm dẫn
đến tử vong. Khói thuốc lá có các hợp chất thơm như benzopyrene dễ gây ung thư,
nhất là ung thư phổi. Bên cạnh đó, khói thuốc lá còn có nguy cơ gây những bệnh:
ung thư thận - bàng quang, ung thư tuyến tuỵ, ung thư bộ phận sinh dục, ung thư
hậu môn và đại tràng, trực tràng… Không những thế, khói thuốc lá còn gây bệnh
tim mạch, ảnh hưởng xấu đến nhịp tim và huyết áp. Khói thuốc lá tăng nguy cơ bệnh
mạch vành. Bệnh này dễ thấy nhất là đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim; nặng hơn
nữa là rối loạn nhịp tim và đột tử. Hiện nay, bệnh phổi ngày càng tăng do khói
thuốc lá.
Cách từ bỏ
Bỏ (cai) thuốc lá có nhiều cách nhưng đòi hỏi người nghiện
thuốc lá phải có ý chí quyết tâm, nói không với thuốc lá. Theo một số kinh nghiệm
dân gian: Khi cơn nghiện thuốc lá bắt đầu nổi lên thì nếm chút muối bằng đầu lưỡi,
nó dập tắt ngay sự thèm thuốc lá. Cách thứ hai là hít sâu mùi quế khâu; nó tăng
hoạt động của não, tăng cường trí nhớ. Cách thứ ba là dùng 1 muỗng cà phê mật
ong với nửa trái chanh và 5 muỗng nước đun sôi để nguội. Mật ong có tác dụng giải
độc tố nicotin trong não. Cách thư tư, uống sữa thường xuyên, khi hút thuốc lá
có cảm giác khó chịu mùi thuốc lá. Cách thứ năm, châm cứu cũng là cách rất tốt
để bỏ thuốc lá.
Bác sĩ Phạm Thanh Bình - Phó
giám đốc Bệnh viện Lao và bệnh phổi cho biết, người cai thuốc thường hay cáu
gắt, bực bội và có chiều hướng tăng cân. Do đó, để cai thuốc thành công và
tránh sự khó chịu khi cơn thèm thuốc xuất hiện rất cần sự chia sẻ của người
thân, bạn bè và hơn hết là sự nỗ lực, ý chí của người cai thuốc. Cần chú ý đến
vấn đề dinh dưỡng và chế độ thể dục thể thao hợp lý để giảm tăng trọng góp phần
tránh được những bệnh về tim mạch đảm bảo sức khỏe trong quá trình cai thuốc.
|
Nói về việc bỏ thuốc lá, ông Lê Văn Hữu ở xã Hòa Lợi, huyện
Thạnh Phú tâm sự: Tôi hút thuốc lá từ năm 17 tuổi, hiện nay 59 tuổi, thấy càng
ngày càng ho nhiều. Bác sĩ nói phổi của tôi bị nám, chưa bị lao phổi tôi mừng
quá, đang bỏ thuốc từ từ. Mấy năm nay, tôi khuyên con rể tôi bỏ thuốc lá, vì
hút thuốc không chỉ tốn hao mà còn gây ra nhiều bệnh tật.
Để người nghiện thuốc lá bỏ được thuốc lá, ông Ngô Văn
Tán - Giám đốc Sở Y tế (Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tác
hại thuốc lá tỉnh) chỉ ra phương pháp: Phải ăn uống lành mạnh, đều độ, không uống
rượu hay nước có ga, kiểm soát căng thẳng, không nên tiếp xúc với người đang
hút thuốc lá. Lên kế hoạch cụ thể (mỗi ngày bỏ bao nhiêu điếu thuốc). Thường
xuyên gặp bạn bè không hút thuốc lá (bạn không hút mà mình hút thì bản thân phải
tự thấy ngại, nhất là khi mình hút, bạn bị ho vì khói thuốc của mình). Hình
thành thói quen mới. Đó là khi thèm thuốc thì uống ly nước cam, trà chanh đường
hoặc ngũ cốc. Bên cạnh đó, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong
ngành y tế là lực lượng chính trong việc tuyên truyền phòng, chống tác hại của
thuốc lá.
Dinh dưỡng cho người cai thuốc
Một số vấn đề dinh dưỡng xin
được giới thiệu để người cai thuốc chú ý và tham khảo:
Đối với một số người nghiện
thuốc lá không có thói quen ăn sáng thì trong những tuần đầu cai thuốc, buổi
sáng nên ăn nhẹ, chia nhiều bữa, ít tinh bột. Vì ở thời gian này, người cai
thuốc lá thường bị hội chứng cai thuốc gồm có bực bội cáu kỉnh, ngủ gà ban
ngày, mất ngủ ban đêm. Bực bội, cáu kỉnh thường xuất hiện vào khoảng 8 - 9 giờ
sáng do tình trạng thèm nicotin dẫn đến hạ đường huyết và đặc biệt là thiếu
năng lượng cung cấp cho não.
Người cai thuốc cần cố gắng
ăn nhiều bữa nhỏ, từ 1 - 2 giờ/lần trong vài ngày đầu. Ăn một lượng nhỏ các
loại thực phẩm có chỉ số đường thấp như: 1 lát bánh mì đen, 1 bát cháo gạo lức
hay cháo đậu hay sữa chua không đường, hoặc táo, lê... để cơ thể nhận được 1
lượng đường nhỏ đều đặn và bảo đảm cung cấp đủ năng lượng cho não hoạt động.
Khi đã quen ăn sáng thì nên ăn bữa sáng đầy đủ dưỡng chất, nhiều rau, trái
cây, các loại thịt, cá trứng, sữa. Nên uống 3 lần trà mỗi ngày sẽ giúp cải
thiện tình trạng bực bội, cáu kỉnh của hội chứng cai thuốc.
Người cai thuốc thường dễ hay
buồn ngủ sau bữa ăn. Bữa ăn giàu đạm sẽ giúp người cai thuốc tỉnh táo hơn. Bữa
ăn trưa, người cai thuốc nên ăn nhiều thịt nạc, cá, trứng và các loại đậu, có
thể sử dụng kẹo cao su không đường cũng giúp tỉnh táo. Tuy nhiên, buổi tối
ngược lại người cai thuốc lại rất khó ngủ. Người cai thuốc không nên ăn 2 giờ
trước khi ngủ. Không uống nước có cafein 4 tiếng trước khi ngủ. Nên uống 1 cốc
sữa nóng hoặc 1 tách trà hoa cúc 30 phút trước ngủ, đây là 1 loại an thần tự
nhiên. Tinh bột, đặc biệt là đường có tác dụng lên não giống nicotin nên người
cai thuốc thường rất thèm ngọt. Nicotin còn có tác dụng làm tăng chuyển hóa
cơ thể khoảng 7%, vì vậy người cai thuốc sẽ thấy đói nhiều hơn khi cai thuốc.
Với 2 yếu tố này làm cho người cai thuốc rất dễ lên cân, có thể 5 - 7kg trong
vòng 1 tháng.
Đối với tình trạng thèm ngọt,
có thể chọn các loại trái cây, thức ăn có năng lượng thấp để tránh tăng cân.
Nên chọn các thực phẩm ít béo, ít ngọt sẽ có năng lượng thấp hơn như ăn thức
ăn nướng, luộc không ăn thức ăn chiên, ít ăn thức ăn xào, bỏ da mỡ chỉ ăn thịt
nạc. Cần uống 8 - 12 cốc nước lọc mỗi ngày sẽ giúp thải độc tố cũng như
nicotin ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, cần tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi
ngày. Ưu tiên những môn tập thể dục nâng cao sức bền như chạy bộ, bơi lội.
Phan Hân (Theo báo Sức khỏe đời
sống)
|