Cần quan tâm bảo vệ môi trường trong quá trình đô thị hóa

Kênh, rạch hay cống?

Diện tích ngôi nhà của ông Võ Văn Bơ, 82 tuổi, Khu phố 2, Phường 3 chỉ khoảng 25m2 nhưng trong đó chỉ có mặt tiền nằm trên đất liền, còn lại hơn phân nửa là nhà sàn, nằm gần như chủ yếu trên rạch Cái Cá. Hiện nay, ông sử dụng ngôi nhà này chỉ để thờ cúng, còn ăn ở ông theo con cái ở một ngôi nhà khác. “Đây là ngôi nhà kỷ niệm của vợ chồng tôi thời còn lam lũ nên vẫn sớm hôm về đây thắp nhang cho bà ấy. Chứ ngủ ở đây thì căng lắm, bởi cái mùi bốc lên từ dòng rạch rất khó chịu, nó bị ô nhiễm nặng lắm rồi” - ông Bơ tâm sự. Nói xong, ông cố gắng mở cửa sau rồi nhìn xuống dòng nước ròng, đen đục và nổi nhiều dầu mỡ, bảo: “Trước kia, nếu nước ròng như vậy là dân chài, lưới khuấy nước ầm ầm rồi đó. Còn đến độ tháng 10, 11, cua đinh theo con nước thỉnh thoảng nổi trừng đầu lên hoài, nhưng vài năm gần đây không còn nữa”.

Dọc các con hẻm song song với rạch Cái Cá có rất nhiều ngôi nhà tương tự như nhà ông Bơ hay những ngôi nhà khác bên kia con hẻm, tất cả đều trông sạch sẽ, tươm tất cho dù hiếm hoi lắm chúng tôi mới nhìn thấy một sọt rác nhỏ. Hóa ra tất cả những thứ rác thải ở đây đều được “tuồn” xuống dòng rạch này. Điều đó rất dễ nhận thấy nếu chịu khó quan sát từ phía dưới lòng rạch. Trên một số dòng kênh, rạch khác trong lòng TP. Bến Tre mà chúng tôi có dịp tìm hiểu, cũng diễn ra tình trạng tương tự.

Nghiêm trọng nhất có lẽ phải kể đến kênh Sân Bia (còn gọi kênh Chìm), khu vực Khu phố 2, phường Phú Tân. Nước trên dòng kênh này đen ngòm, bốc mùi hôi và người dân nơi đây cho rằng đó là hệ lụy từ công ty thuốc lá. Còn tại kênh Phế Binh, tuy chiều ngang khoảng 10m nhưng dòng chảy đoạn từ cầu Phú Vân đến Quốc lộ 60 hầu như đã bị tắc nghẽn từ nhiều năm qua. Người dân dọc hai bên kênh này cho biết, từ khoảng 5 năm qua, họ không thể sử dụng nước tưới tiêu cho vườn cây của mình, bởi nước đã bị ô nhiễm…

Tạo dòng chảy thông thoáng để phát triển bền vững đô thị

“Dưới tốc độ phát triển của đô thị, dân cư tập trung ngày càng đông và việc xả ra môi trường tự nhiên là nguyên nhân chủ yếu gây ra ô nhiễm môi trường nước. Năm 2014, phường Phú Tân đã sử dụng hết 67 triệu đồng từ vốn sự nghiệp môi trường cũng như vận động nhân dân trong tổ NDTQ của 2 khu phố có các dòng kênh chảy qua định kỳ vớt rác 2 tuần/lần cũng như bắt buộc khi xây dựng nhà mới dọc các kênh, rạch phải có thiết kế xây cống hộc để lọc chất thải trước khi xả ra sông. Nhưng theo tôi, đến nay, cũng chỉ khắc phục được khoảng 40% so với trước kia”,  ông Nguyễn Thanh Tùng - Chủ tịch UBND phường Phú Tân đánh giá.

Theo thống kê, TP. Bến Tre hiện có gần 9.000 cơ sở, hộ cá thể tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và khá nhiều hộ dân sinh sống 2 bên bờ kênh, rạch trong nội ô thành phố và nhiều mương vườn dẫn thoát nước ra kênh, rạch. Tuy có trên 300 đường thoát nước ra sông, rạch nhưng nếu không được khắc phục sớm sẽ còn phát sinh nhiều hệ lụy hơn nữa dưới tốc độ đô thị khá nhanh như hiện nay.

Ông Cao Thành Hiếu - Chủ tịch UBND TP. Bến Tre thừa nhận rằng, sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt việc đô thị hóa nhanh trong khi chưa kiểm soát tốt môi trường đã phát sinh hệ lụy, đặc biệt là ô nhiễm nước ở các kênh, rạch. Nguyên nhân chủ yếu phát sinh tình trạng trên do chất thải, nước thải sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, y tế, thạch dừa chưa xử lý đạt tiêu chuẩn đã thoát trực tiếp xuống kênh, mương. “Sắp tới, thành phố sẽ phát động tuyên truyền mạnh mẽ hơn nữa điều đó đến tận tổ NDTQ. Nghiêm khắc phê phán các hành vi gây ô nhiễm môi trường, nhất là hành vi xả thải trực tiếp trong hoạt động sản xuất, chăn nuôi, lấn chiếm, vứt rác bừa bãi xuống sông, kênh, rạch, đường thoát nước. Đồng thời, kiên quyết xử lý đúng quy định để răn đe những hành vi làm nguy hại đến môi trường. Ngân sách thành phố cùng với vốn đóng góp của nhân dân tiếp tục đầu tư xây dựng cải tạo hệ thống thoát nước khu dân cư, thường xuyên tổ chức nạo vét kênh mương, hệ thống thoát nước, tạo thông thoáng dòng chảy, hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường”, Chủ tịch UBND TP. Bến Tre khẳng định.