Đến nay, hai Khu công nghiệp An Hiệp và Giao Long (Châu Thành) có 17 doanh nghiệp (DN), trong đó có 13 đơn vị thành lập công đoàn cơ sở, với 11.778 công nhân lao động (CNLĐ). Tổng số CNLĐ phải thuê nhà trọ để ở là trên 8.000 CNLĐ. Con số này cho thấy áp lực về nhà ở và các vấn đề xã hội là rất lớn. Nhu cầu về nhà ở và đời sống tinh thần của CNLĐ ở khu công nghiệp trở nên bức xúc cần sớm tập trung giải quyết.
Việc xây dựng nhà ở cho CNLĐ trên địa bàn tỉnh, trong đó tập trung là hai Khu công nghiệp An Hiệp và Giao Long, vẫn còn là vấn đề nan giải. Chỉ một số ít DN tận dụng diện tích nhỏ của nhà xưởng hoặc phòng làm việc chưa sử dụng để cho những CNLĐ ở xa lưu trú tạm thời, với số lượng chỉ vài chục người và trong tình trạng sinh hoạt chật hẹp. Đa số các DN không có đủ khả năng đầu tư xây dựng nhà ở cho CNLĐ. Trước khó khăn chung, CNLĐ phải tìm đến nhà trọ của các hộ dân gần các khu công nghiệp để thuê, nhưng số lượng nhà trọ cũng không đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Diện tích nhà trọ chật hẹp, ẩm thấp vào mùa mưa và nóng bức vào mùa nóng. Mỗi căn phòng rộng từ 14 - 15m2, giá thuê từ 400.000 - 600.000đồng/tháng. Để giảm chi phí, 4 - 5 CNLĐ cùng thuê một phòng trọ, nên việc sinh hoạt gặp không ít khó khăn. Tình trạng công nhân lao động nam và nữ thuê một phòng để sống theo kiểu “sống chung, sống thử” gây nhiều bức xúc trong dư luận xã hội.
Nhà ở thiếu dẫn đến đời sống tinh thần cũng bị hạn chế. Phần lớn CNLĐ ở nhà trọ thiếu phương tiện nghe nhìn, không có sách báo để đọc. CNLĐ ít có điều kiện vui chơi, giải trí và thưởng thức các tác phẩm văn học nghệ thuật lành mạnh có giá trị nuôi dưỡng tâm hồn, định hướng cho con người lối sống lành mạnh, lạc quan, nâng cao giá trị lao động. CNLĐ trong khu công nghiệp đều là lao động phổ thông, trước khi vào làm việc là học sinh trình độ cấp II, III, hoặc nông dân. Khi vào nhà máy, xí nghiệp, họ mới bắt đầu quen lối sống công nghiệp, tác phong lao động thay đổi để từng bước đáp ứng với nhịp điệu công nghiệp hiện đại.
Điều kiện kinh tế khó khăn, vì đồng lương và sự cạnh tranh khốc liệt của kinh tế thị trường, người lao động đã vắt kiệt sức lực của mình. Sau giờ tan ca, nhiều CNLĐ mệt mỏi, mong muốn nghỉ ngơi để tái tạo sức lao động. Chính nhịp độ và cường độ lao động đã làm cho họ không còn được cái thần thái tự nhiên của mình. Giải trí, vui chơi, cảm thụ cái đẹp cứ tưởng như là điều tất yếu nhưng vẫn còn xa lạ đối với người lao động trong các khu công nghiệp hiện nay. Đây là thực trạng đáng báo động về đời sống văn hóa tinh thần của một bộ phận CNLĐ sống xung quanh khu công nghiệp. Phần lớn CNLĐ tại khu công nghiệp chỉ quen làm việc tại DN, kiếm tiền nuôi sống bản thân và gia đình. Chính thói quen này không được quan tâm khơi dậy thông qua các sân chơi lành mạnh, bổ ích, lâu ngày sẽ trở nên “vô cảm” với những nhu cầu tối thiểu về mặt tinh thần mà lẽ ra họ phải được hưởng thụ.
Từ thực trạng nêu trên, tôi xin được gợi ý một số giải pháp nhằm tạo điều kiện về nhà ở và nâng cao đời sống tinh thần cho người lao động để họ gắn bó lâu dài với DN. Thứ nhất: Nhà nước nên quan tâm thực hiện tốt chính sách về nhà ở cho người lao động, bảo đảm điều kiện tối thiểu và phục vụ tốt cho nhu cầu sản xuất lao động cho người lao động. Thứ hai: UBND tỉnh có biện pháp khuyến khích các nhà đầu tư có trách nhiệm cùng với chính quyền địa phương, các ngành chức năng đầu tư xây dựng để chăm sóc sức khỏe cho người lao động. Thứ ba: Liên đoàn Lao động có kế hoạch tuyên truyền giáo dục pháp luật, nhất là Bộ luật Lao động, Luật Khiếu nại tố cáo… nhằm nâng cao nhận thức pháp luật cho người lao động trong khu công nghiệp. Thứ tư: Liên đoàn Lao động có kế hoạch chủ trì và phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề ra chương trình phối hợp tổ chức phục vụ tốt đời sống văn hóa tinh thần cho người lao động. Thứ năm: ngành văn hóa phối hợp với các tổ chức có liên quan và chính quyền sở tại phục vụ tốt đời sống tinh thần cho người lao động tại khu công nghiệp, thông qua sân chơi cuối tuần, tổ chức thi văn nghệ, thể dục - thể thao không chuyên, xây dựng phòng đọc sách cùng với nhiều hoạt động tập thể lành mạnh để thu hút đông đảo CNLĐ tham gia.
