Chủ động ứng phó

Năm 2009, theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, khả năng bão sẽ xuất hiện nhiều hơn mức trung bình hằng năm và bắt đầu sớm từ tháng 5, tháng 6. Ngoài ra, mực nước lũ năm nay tại khu vực ĐBSCL sẽ cao hơn đỉnh lũ năm 2008. Trong khi đó, công tác PCLB ở các địa phương còn lơ là, một bộ phận người dân còn chủ quan, nhiều khi bão đến phải tổ chức cưỡng chế mới sơ tán. Còn trên biển, việc quản lý tàu thuyền rất khó khăn, nhiều địa phương không nắm rõ lượng tàu thuyền ra khơi, hoạt động ra sao, ở vùng nào.

Tại Hội nghị trực tuyến chuẩn bị công tác PCLB năm 2009, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải yêu cầu, Ban chỉ huy PCLB-TKCN Trung ương phối hợp các ngành kiểm tra lại dự trữ quốc gia về lương thực, các vật tư thiết yếu, trang bị phương tiện cứu hộ cứu nạn, thông tin truyền thông để sẵn sàng ứng cứu khi có thiên tai. Đẩy nhanh tiến độ các dự án đê điều, kè chống sạt lở, xây dựng nơi neo đậu tàu thuyền tránh trú bão, di dời dân khỏi vùng có nguy cơ sạt lở trước khi mùa mưa bão đến...

Sẽ có nhiều diễn biến khó lường!

Theo ông Đặng Quang Minh, Phó phòng Quản lý phòng chống lụt bão, Bộ NN&PTNT: “Công tác phòng chống lụt bão trong những năm qua đã đạt được một số kết quả nhất định, làm giảm nhẹ thiệt hại người và tài sản. Tuy vậy, công tác phòng chống lụt bão hiện vẫn còn một số bất cập. Thứ nhất, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp khó lường, khó ứng phó. Thứ hai, cơ sở hạ tầng cũng như công trình phòng chống lụt bão mặc dù được đầu tư nhiều nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Thứ ba, vấn đề tuyên truyền đã được quan tâm chú trọng nhưng chưa được thường xuyên. Việc thực hiện theo phương châm 4 tại chỗ cũng còn nhiều khó khăn.

Ở một vài địa phương vẫn còn tình trạng cán bộ cơ sở và nhân dân chủ quan trong việc phòng tránh mưa bão. Nhiều địa phương vẫn còn vi phạm về Pháp lệnh Đê điều, như: khai thác cát trái phép, hoạt động lấn chiếm dòng chảy. Có địa phương ngư dân vẫn sống trên sông, biển khi có bão, hoặc tàu thuyền ra khơi đánh bắt cá thiếu các trang thiếu bị, không duy trì thông tin liên lạc với đất liền, tình trạng người dân chưa chủ động chằng chéo nhà cửa chống bão, không thực hiện lệnh di tản của chính quyền.

Những việc trên tồn tại trong khi chúng ta thiếu chế tài xử lý. Hiện nay, Bộ NN&PTNT đang xây dựng nghị định xử phạt hành chính trong lĩnh vực phòng chống lụt bão và dự kiến sẽ trình Chính phủ ban hành trong năm nay. Hy vọng tình hình sẽ khả quan hơn.

Ông Đặng Quang Minh cho rằng: Do tác động của biến đổi khí hậu, diễn biến thời tiết hiện nay hết sức thất thường nên chúng ta không thể nắm được quy luật của bão. Trước đây, bão thường xảy ra đầu tiên ở miền Bắc sau đó đến miền Trung và cuối cùng là miền Nam, và mùa bão xuất hiện từ tháng 6 đến tháng 11 hằng năm. Nhưng những năm gần đây, áp thấp nhiệt đới xảy ra ngay từ những tháng đầu năm, nhiều cơn bão xảy ra không tuân theo quy luật không gian và thời gian.

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, mùa mưa bão năm 2009 sẽ có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Thứ nhất, các địa phương phải quán triệt được tinh thần: chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và có hiệu quả trên phương châm 4 tại chỗ. Thứ hai, các địa phương phải xây dựng kế hoạch chủ động đối phó với mùa mưa bão năm 2009, kế hoạch phải được triển khai chi tiết xuống tận thôn, xã. Thứ ba, nhanh chóng kiện toàn bộ máy chỉ huy, chỉ đạo ứng phó với công tác phòng, chống lụt bão. Thứ tư, tăng cường công tác kiểm tra đôn đốc việc chuẩn bị, thực hiện các kế hoạch phòng chống lụt bão, giảm nhẹ thiên tai. Thứ năm, tổ chức tập huấn, huấn luyện, diễn tập nâng cao kỹ năng và nhận thức cộng đồng cho chính quyền cơ sở và người dân. Thứ sáu, thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của chính phủ, ủy ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn, ủy ban Phòng chống lụt bão Trung ương. Thứ bảy, tổ chức thường trực theo dõi sát tình hình thiên tai và sẵn sàng ứng phó kịp thời có hiệu quả. Khi bão xảy ra phải đảm bảo việc thông tin, báo cáo thông suốt từ cấp cơ sở đến cấp Trung ương.

Chưa lượng hóa được "4 tại chỗ"

Theo ông Phan Văn Quang, Trưởng phòng Cứu hộ cứu nạn, Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phòng: “Khó khăn lớn nhất trong công tác phòng, chống lụt bão là, chúng ta chưa chuyển hóa được nhận thức của người dân, đặc biệt ngư dân trên biển và bà con dân tộc vùng biên giới về tầm quan trọng của công tác phòng chống lụt bão. Thêm nữa, chúng ta chưa có lực lượng chuyên trách đủ mạnh, làm nòng cốt trong công tác phòng chống lụt bão, cứu nạn, nhất là ở vùng biên giới, hải đảo.

Chúng ta thường nói phòng chống lụt bão theo phương châm 4 tại chỗ: “Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, vật tư - phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ”, nhưng chưa lượng hóa được, 4 tại chỗ ở mỗi địa phương cần số lượng bao nhiêu là phù hợp, nên nhiều khi cách làm còn mang tính hình thức. Công tác dự báo đúng, chính xác, công tác chủ động thông tin tuyên truyền cho ngư dân phòng chống bão quyết định trên 50% chiến thắng cũng như hạn chế thiệt hại do bão gây ra.

Bộ Tư lệnh biên phòng xác định, công tác phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn là nhiệm vụ thường xuyên, là nhiệm vụ chiến lược của bộ đội biên phòng. Ngay từ đầu năm, Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phòng đã có sự chỉ đạo cụ thể đến từng đơn vị. Ví dụ, tuyến biển đảo phải làm tốt công tác tuyên truyền, kêu gọi tàu thuyền, tìm kiếm từng phương tiện, phối hợp chặt chẽ với trưởng thôn, trưởng xóm cũng như chính quyền địa phương kiểm đếm phương tiện tại từng vùng cụ thể. Sẵn sàng phối hợp với chính quyền địa phương để chủ động di dời dân ở vùng thấp, vùng cửa sông, ven biển vào những khu an toàn. Đảm bảo tốt thông tin tàu thuyền trên biển với bờ, hướng dẫn ngư dân phòng tránh bão an toàn”.

Xác định nhiệm vụ chính

Ông Trần Kim Phàn, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Hòa Bình cho biết: “Những tuyến đê quan trọng ở tỉnh Hòa Bình đã được đầu tư, mặt bê tông được cứng hóa, mái đê và thân đê được gia cố, đảm bảo an toàn chống lũ ở mức trên báo động số 3.

Tỉnh Hòa Bình đã xác định những nhiệm vụ chính trong công tác phòng chống lụt bão năm 2009. Thứ nhất, rà soát lại cơ cấu tổ chức chỉ đạo điều hành, xác định chức năng, quy chế hoạt động, quy chế phối hợp, của từng ban, ngành; phân công nhiệm vụ cho các ban chỉ huy công tác phòng chống lụt bão các cấp tại cơ sở. Thứ hai, khẩn trương hoàn thành khu tái định cư để đưa ngư dân ra khỏi vùng nguy hiểm ở những nơi sạt lở hoặc những nơi có nguy cơ lũ quét trong thời gian sớm nhất. Về chỉ đạo thực hiện công tác 4 tại chỗ cũng được các địa phương thiết lập cụ thể, trên cơ sở phân công lãnh đạo phụ trách khu vực trọng điểm, thành lập các tổ xung kích để sẵn sàng ứng cứu, chuẩn bị các loại phương tiện, vật tư thiết yếu để ứng cứu những tuyến đê xung yếu”./.