Đình Tiên Thủy được đề nghị công nhận di tích cấp quốc gia

06/05/2012 - 16:09
Mặt sau Đình Tiên Thủy.

Được sự ủy nhiệm của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban Quản lý Di tích Bến Tre đã có chuyến khảo sát Đình Tiên Thủy (Châu Thành) theo đề nghị của UBND huyện Châu Thành nhằm xác định tiêu chí đề nghị xếp hạng di tích cấp quốc gia.

Theo truyền tụng từ nhiều đời, khoảng năm 1778, Nguyễn Phúc Ánh (hay còn gọi là Nguyễn Ánh) chạy trốn quân Tây Sơn, có dừng chân ở vùng đất này. Trong thời gian lưu trú tại đây, ông thấy có dòng sông nước rất trong, uống rất ngọt nên tưởng tượng là nước tiên và cho đặt tên là Tiên Thủy. Sau khi Nguyễn Ánh đi nơi khác, các vị bô lão trong làng tụ tập lại quyết định lập ngôi đình bằng cây lá đơn sơ. Sau đó, dân làng mới khấn vái vong linh của các vị công thần đã hy sinh vì Tổ quốc nên thờ ở đình này. Đến năm thứ 5 thời vua Tự Đức (tức Tự Đức ngũ niên, 1852), các vị bô lão trong làng dâng sớ lên vua Tự Đức xin ban sắc phong cho Đình Tiên Thủy và được chuẩn y. Ban đầu đình có 7 sắc phong với 3 vị thần được phong sắc gồm: Anh Viễn Ngọc Tôn thần, Đại Càn Quốc Gia Nam Hải, Cao Các Chư vị tôn thần và được an vị vào ngày 11-11-1852 (âl) nhưng đến nay Đình Tiên Long đã thỉnh về thờ 4 sắc. Từ đó đến nay, cứ đến ngày này thì tất cả dân làng tập hợp lại làm lễ cúng rất long trọng. Hàng năm, đình có các lễ cúng: ngày 7 tháng Giêng là lễ Khai Sơn; 13 tháng Giêng:  lễ cúng Quan Thánh (Quan Công); mùng 10 tháng 3: lễ giỗ tổ Hùng Vương; 11 tháng 4: lễ Hạ Điền; mùng 10,11,12 tháng 11: lễ Kỳ Yên; ngày 11 tháng 12: lễ Thượng Điền.

Đình Tiên Thủy tọa lạc tại ấp Khánh Hội Đông, xã Tiên Thủy (Châu Thành). Đình có cấu trúc theo hình chữ Sơn (chữ Hán) với các gian kiến trúc: võ ca, võ quy và chính điện được xây liền nhau, phía sau là nhà chỉnh y, nhà trù và nhà tiệc. Phía trước có bình phong và 5 ngôi miếu: miếu Ông Hổ, miếu Ngũ Hành, miếu Thổ Thần, miếu Bà Chúa Xứ và miếu Thần Nông.

Nội thất Đình Tiên Thủy.

Đình gồm các nóc: võ ca, võ quy và chính điện với kiến trúc 3 gian, chái bát dần theo kiểu tứ trụ. Mái đình lợp ngói âm dương. Đình có tất cả 42 cột được làm bằng gỗ căm xe và gỗ lim có chu vi từ 90 đến 100cm. Nền chính điện lót gạch bông, xung quanh kè gạch thẻ, cao hơn 5 tấc so với tổng thể toàn bộ đình. Các gian còn lại lót gạch tàu. Cột, kèo, đòn tay được kết dính với nhau bằng kỹ thuật mộng chốt, đầu kèo chạm hoa văn trang trí sống động, sắc sảo. Toàn bộ đình được kè gạch thẻ xung quanh, cao hơn sân đình 6 tấc. Nóc đình trang trí long mã hà đồ, long ẩn vân, lưỡng long tranh châu, cá hóa long, cừu, song đăng, rồng,... Đặc biệt, trên nóc đình chính có một tháp trang trí 4 tranh phong cảnh 4 mặt, nóc trang trí hoa văn đắp nổi, 2 góc tháp đắp nổi 2 đầu rồng quay ra 2 phía. Trung tâm đình là phần chính điện với kiến trúc 3 gian, chái bát dần theo kiểu tứ trụ được trang trí nhiều hoành phi, câu đối, bao lam, thành vọng bằng gỗ rất có giá trị. Các hoa văn, đồ án trang trí của đình đều do một nhóm thợ lành nghề từ miền Trung vào thực hiện. Đáng chú ý nhất là ngay cửa vào gian chính điện, đình còn lưu giữ một hoành phi chữ Hán, trang trí hoa lá xung quanh bằng  ốc xà cừ với nội dung cũng được cẩn ốc: Tiên Thủy linh miếu (ngôi miếu linh Tiên Thủy) với dòng lạc khoản bên phải là Thành Thái Bính Thân thu (dịch là năm Bính Thân, đời vua Thành Thái, mùa thu tức là hoành phi này được tạo vào mùa thu năm 1896). Đến năm 1928 (Đinh Mão), đình được trùng tu khang trang do ông Tạ Khắc Dệt đứng ra vận động nhân dân trong vùng đóng góp sức người, sức của. Bởi thế, đình còn lưu giữ nhiều hoành phi, câu đối, bao lam, thành vọng ghi năm Đinh Mão do nhân dân trong vùng hiến cúng cho đình. Cổng chính của đình hướng Đông Bắc, đình hướng về chánh Đông (sông Tiên Thủy). Hiện tại vẫn còn một cầu dẫn ở sông Tiên Thủy hướng về ngay cổng đình dùng để thả hoa đăng trong mỗi dịp cúng Kỳ Yên hàng năm. Trải qua hơn 150 năm, từ chiến tranh đến hòa bình và thời kỳ xây dựng đất nước, Đình Tiên Thủy vẫn giữ nét uy nghi, trầm mặc.

Qua chuyến khảo sát, đoàn đã đưa ra kết luận, Đình Tiên Thủy đủ tiêu chí để xếp hạng di tích cấp quốc gia về lịch sử và kiến trúc nghệ thuật. Hiện nay, Ban Quản lý Di tích Bến Tre đang cùng các cơ quan chức năng từng bước thực hiện hoàn chỉnh hồ sơ khoa học để thông qua UBND tỉnh trình Cục Di sản Văn hóa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xin xếp hạng di tích cấp quốc gia trong năm nay.

Bài, ảnh: Trần Hoàng Huấn

Chia sẻ bài viết

BÌNH LUẬN