Du lịch cộng đồng trong mắt chuyên gia

Homestay (du lịch cộng đồng) là hình thức du lịch mà người dân địa phương mời du khách tới thăm cộng đồng của họ thông qua việc cung cấp chỗ ngủ, cũng như giới thiệu văn hóa, tập quán, ẩm thực, cảnh sắc, ngành nghề địa phương. Đây là loại hình du lịch trải nghiệm phổ biến trên thế giới nhưng còn khá mới mẻ tại Việt Nam. Và do “sinh sau đẻ muộn” nên homestay ở nước ta hiện nay chủ yếu là học tập và vận dụng kinh nghiệm các nước.

Theo Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển du lịch cộng đồng (CBT Travel), homestay là dạng du lịch mà sự bền vững về môi trường, văn hóa - xã hội được quản lý và sở hữu bởi chính cộng đồng, cho cộng đồng với mục đích giúp khách tham quan khám phá môi trường sống cũng như tận mắt chứng kiến văn hóa, nghi lễ và tập quán bản địa.

Thông qua các hoạt động lữ hành kết nối du lịch cộng đồng, văn hóa bản địa được duy trì, các ngành nghề truyền thống được khôi phục, các sản phẩm lưu niệm từ nguyên liệu địa phương được phát triển. Các hình thức sinh hoạt văn hóa văn nghệ dân tộc, các dịch vụ sử dụng các kiến thức bản địa được khôi phục và đưa vào cùng các sản phẩm du lịch phục vụ du khách. Thông qua các hoạt động đào tạo, tập huấn, hỗ trợ thực hiện các mô hình homestay, người dân nhận thức rõ việc giữ gìn, phát huy bản sắc cộng đồng và môi trường sống là tiêu chí để thu hút và duy trì du khách. Thu nhập càng tăng, tác động xã hội càng lớn. “Đem lại nhiều công việc, thu nhập cho người dân, đời sống văn hóa cũng tinh tế hơn, giới thiệu cho mọi người” -  CBT Travel đúc kết.

Những mô hình đang “hot”

Từ những thất bại của việc bê nguyên xi lý thuyết nước ngoài, phải ăn, ngủ, vệ sinh, sinh hoạt... như người bản địa; khách thích vì lạ và được trải nghiệm nhưng rất ngại bị “đồng hóa”, nên chỉ thử một lần cho biết. Hiểu được tâm lý du khách, CBT Travel cho rằng chỉ cần thay đổi nhận thức của người dân, lấy sự chân thành và cầu thị để phục vụ, là có ngay “Homestay - made in Vietnam” ấn tượng. Chỗ ở chung nhưng phải có không gian riêng thoáng mát, tiện nghi tối thiểu. Nhà vệ sinh sạch sẽ, tách nhà ăn khỏi chỗ ngủ, có welcome drink (thức uống chào mừng)... là khách ùn ùn kéo tới, đi rồi còn quay lại.

Từ thực tiễn nhiều năm trực tiếp đón khách inbound (khách nước ngoài vào Việt Nam du lịch) và nội địa, nhóm CBT ở Việt Nam đã khởi xướng loại hình homestay “made in Vietnam” khá sáng tạo và hiệu quả tại 18 điểm hoạt động ở các vùng cao, vùng sâu. Với homestay Việt Nam, người dân nào cũng có thể tham gia nếu được huấn luyện theo kiểu trực quan và thực hành, cầm tay chỉ việc. Nhân lực tại chỗ, nhóm chỉ hỗ trợ huấn luyện và hướng dẫn nghiệp vụ, chế biến các món ăn cho phù hợp. Sự mộc mạc, chân quê phải đi đôi với lịch lãm, vệ sinh. Du khách không chỉ được trải nghiệm thật sự mà còn có thể tham gia các hoạt động thiện nguyện tại cộng đồng. Năm 2016, các homestay CBT dự kiến đón trên 50 ngàn lượt khách đến lưu trú, trong đó hơn 70% từ các tập đoàn lữ hành quốc tế.       

Tuy nhiên, theo các chuyên gia tư vấn sẽ khó có một mô hình mẫu để áp dụng cho các vùng nhưng cũng có những tiêu chí chung nhất định, cái chính yếu là vệ sinh phải đạt chuẩn tối thiểu.

Hướng phát triển của Bến Tre

Sau nhiều chuyến khảo sát các điểm du lịch, các chuyên gia cho rằng, Bến Tre có đủ điều kiện phát triển du lịch, do dân có ý thức muốn làm, cơ sở vật chất kỹ thuật khá tốt, có khách sạn 3, 4 sao, nhà hàng, chợ đêm… Hiện tại, các điểm du lịch đã có nguồn khách du lịch, chỉ cần thu hút khách nhiều hơn. Tuy nhiên, cơ sở vật chất các điểm du lịch, đặc biệt là điểm homestay chưa đạt chuẩn phục vụ khách như nhà vệ sinh, nhà bếp, chỗ ngủ cho khách và người dân chưa được hướng dẫn chuyên nghiệp. Để khắc phục hạn chế này, cần hướng dẫn người dân cải tạo lại những điểm đang làm, đối với các điểm bắt đầu xây dựng thì hướng dẫn họ làm đúng chuẩn.

Các chuyên gia đề xuất Bến Tre cần xây dựng mô hình du lịch sinh thái kết hợp loại hình homestay tại 3 xã Nam TP. Bến Tre là Nhơn Thạnh, Mỹ Thạnh An và Phú Nhuận. Sử dụng nhà cổ để thu hút khách du lịch, cụ thể là ngôi nhà nơi làm việc cũ của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh chuyển đổi thành khách sạn cổ điển kiểu Pháp. Ở cồn Ốc (Hưng Phong) có thể cho vận chuyển khách du lịch bằng xe lam để tạo đặc trưng riêng.