Đưa quỹ đầu tư chứng khoán vào thị trường địa phương

27/11/2021 - 13:03

BDK.VN - Hoạt động quản lý quỹ hay quản lý tài sản là một lĩnh vực khá phổ biến trong ngành tài chính ở các nước phát triển trên thế giới. Tuy nhiên, ở Việt Nam, ngoài hai trung tâm tài chính lớn là TP. Hồ Chí Minh và TP. Hà Nội, các quỹ đầu tư loại tài sản tài chính này chưa có cơ hội bám rễ và phát triển ở các địa phương. Vậy nhà đầu tư ở địa phương có thể tham gia đầu tư trên thị trường chứng khoán và các quỹ hay không?

Quang cảnh Hội thảo giới thiệu về sản phẩm đầu tư mới - Quỹ hoán đổi danh mục ETF.

Quang cảnh Hội thảo giới thiệu về sản phẩm đầu tư mới - Quỹ hoán đổi danh mục ETF.

Phát triển nhanh chóng

Theo Ủy ban Chứng khoán nhà nước, đối với các nhà đầu tư cá nhân, các quỹ đầu tư chứng khoán (QĐTCK) đã trở thành kênh đầu tư hiệu quả thay thế cho kênh huy động tiết kiệm của ngân hàng. Nhìn lại chặng đường phát triển trong những năm qua, mặc dù gặp không ít khó khăn và thách thức nhưng công ty quản lý quỹ đầu tiên tại Việt Nam (năm 2003) đã có các hoạt động chính là quản lý quỹ, quản lý danh mục ủy thác đầu tư cho khách hàng. Vào thời điểm ban đầu, hoạt động quản lý quỹ chỉ được thực hiện với các mô hình quỹ đóng, quỹ thành viên, đây là các mô hình có phương thức hoạt động tương đối đơn giản để các công ty quản lý quỹ mới thành lập dễ tiếp cận và vận hành. Mặc dù vậy, sự xuất hiện của 6 QĐTCK dạng đóng (VFMVF1, VFMVF2, VFMVF4, PruBF1, MAFPF1, ACBGF) đầu tiên niêm yết trên thị trường tại Việt Nam trong giai đoạn 2004 - 2010 đã được cộng đồng nhà đầu tư quan tâm và tham gia tích cực.  

Đến giai đoạn 2011 - 2021, khung pháp lý cho hoạt động của các công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư được tiếp tục được bổ sung với các mô hình quỹ mới (quỹ mở, quỹ ETF, quỹ bất động sản) đã đánh dấu sự phát triển mạnh của nghiệp vụ quản lý quỹ Việt Nam. Đặc biệt sự xuất hiện của các quỹ mở, quỹ ETF có thể coi là một bước ngoặt trong sự phát triển của quản lý QĐTCK. Quỹ mở là loại hình quỹ chiếm phần lớn số lượng các quỹ đầu tư trên thị trường. Quỹ mở cũng chính là sản phẩm nền tảng để thiết kế các mô hình quỹ liên kết thị trường chứng khoán với các thị trường khác như thị trường bảo hiểm, thị trường trái phiếu chính phủ. Ở giai đoạn này, hoạt động huy động thành lập QĐTCK tại Việt Nam được các công ty quản lý quỹ đẩy mạnh, số lượng quỹ tăng gần gấp 3 lần từ 23 quỹ vào năm 2011 lên 62 quỹ vào thời điểm tháng 9-2021.  

Ngoài ra, trong suốt thời gian 2011 - 2021, hoạt động nghiệp vụ kinh doanh của các công ty quản lý quỹ được phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu. Trong đó, hoạt động quản lý danh mục đầu tư cho khách hàng ủy thác cũng được chú trọng và chủ yếu là khối khách hàng doanh nghiệp (DN) bảo hiểm luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản quản lý tại các công ty quản lý quỹ, đặc biệt là các hãng bảo hiểm có uy tín trên thế giới như Prudential, Manulife, Dai-ichiLife, ChubbLife.

Nhiều dấu ấn quan trọng

Có thể nói trong thời gian qua, quản lý QĐTCK tại Việt Nam đã trưởng thành nhanh chóng và đạt được nhiều dấu ấn quan trọng. Thứ nhất, mặc dù ra đời rất muộn so với thế giới và phát triển trong giai đoạn không thuận lợi khi mà Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn bởi suy thoái kinh tế toàn cầu và đại dịch Covid-19, tuy nhiên quản lý quỹ đã có một khung pháp lý đầy đủ, hoàn thiện và được định hướng phát triển một cách ổn định, an toàn, thận trọng dựa trên nền tảng những quy định pháp luật chặt chẽ theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế; từ đó nhiều công ty quản lý quỹ đã xây dựng được hạ tầng phát triển hiện đại, có mô hình quản trị hiệu quả và tích cực đào tạo đội ngũ nhân viên có kinh nghiệm, chuyên môn.

Thứ hai, các công ty quản lý quỹ, các QĐTCK đã từng bước khẳng định vai trò là những nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp khi huy động, thành lập và phát triển được nhiều loại hình quỹ theo đúng mô hình hiện đại của thế giới. Các công ty quản lý quỹ đã không ngừng nỗ lực mở rộng kinh doanh tìm kiếm khách hàng, gia tăng tổng giá trị tài sản ủy thác của nhà đầu tư và thực hiện quản lý chuyên nghiệp để góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán và đồng thời mang lại hiệu quả và niềm tin cho cộng đồng đầu tư.

Thứ ba, một số công ty quản lý quỹ đã chủ động, tích cực huy động vốn đầu tư từ nhà đầu tư nước ngoài, từng bước tạo ra một kênh dẫn vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài an toàn vào các DN Việt Nam, hỗ trợ tích cực cho các DN Việt Nam gọi vốn qua thị trường chứng khoán.

Thứ tư, các công ty quản lý quỹ đã phát huy vai trò là những nhà quản lý tài sản chuyên nghiệp cho các tổ chức tài chính lớn, đặc biệt là các DN bảo hiểm và các tổ chức tín dụng góp phần chuyên nghiệp hóa các hoạt động trên thị trường tài chính, ngân hàng. Đến nay, nhiều DN bảo hiểm, ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán đã và đang chuyển hoàn toàn các hoạt động đầu tư tài chính sang các công ty quản lý quỹ để thực hiện quản lý hoạt động đầu tư bài bản theo đúng mô hình của các tổ chức tài chính hiện đại trên thế giới.

Thứ năm, sự phát triển của các QĐTCK đã góp phần đa dạng hóa các kênh đầu tư của công chúng đầu tư, đồng thời cũng thúc đẩy đầu tư chứng khoán xanh và đầu tư có trách nhiệm theo xu hướng tiệm cận với thông lệ quốc tế vì mục tiêu phát triển bền vững. Ngoài ra, thông qua sự phát triển của các quỹ trái phiếu hình thành kênh dẫn vốn hiệu quả từ nguồn vốn nhàn rỗi cá nhân đến với các DN có nhu cầu về vốn, góp phần hoàn thiện cấu trúc thị trường trái phiếu.

Cần đa dạng loại hình quỹ đầu tư

Nhiều ý kiến cho rằng, hoạt động quản lý QĐTCK tại Việt Nam vẫn còn có tiềm năng lớn để phát triển trong thời gian tới. Có nhiều nguyên nhân, trong đó có thể kể đến là do nhà đầu tư trong nước có thói quen tự đầu tư, gửi tiết kiệm với lãi suất ổn định thay vì ủy thác qua các quỹ đầu tư được quản lý bởi các chuyên gia tài chính. Hệ thống đại lý phân phối chứng chỉ quỹ còn hạn chế. Mặc dù pháp luật chứng khoán đã cho phép các ngân hàng thương mại, DN bảo hiểm phân phối các chứng chỉ quỹ nhằm tận dụng mạng lưới rộng khắp của các tổ chức này. Tuy nhiên, phân phối chứng chỉ quỹ đại đa số là phân phối trực tiếp qua công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán trong khi đó mạng lưới công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán chủ yếu tập trung ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh dẫn tới việc hạn chế tiếp cận công chúng nhà đầu tư và phát triển mạng lưới phân phối sản phẩm quỹ. 

Vì vậy, trong thời gian sắp tới, để thúc đẩy sự phát triển hoạt động của các công ty quản lý quỹ, QĐTCK tại Việt Nam, một trong những việc cần làm là chúng ta cần phát triển và đa dạng hóa các loại hình quỹ đầu tư, trong đó cần thúc đẩy quỹ hưu trí, các loại hình quỹ mới. Phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giải thích dịch vụ dày đặc tới nhà đầu tư, sao cho người có tiền đầu tư ở các địa phương cũng đủ trình độ để tham gia thị trường đầu tư - điều không khó trong nền kinh tế số.

Bài, ảnh: Hoàng Hải Trà

Chia sẻ bài viết

BÌNH LUẬN

Liên kết hữu ích