Giải pháp nào để phát triển nghề muối?

Nếu mùa vụ năm 2010 - 2011, toàn xã Thạnh Phước (Bình Đại) có khoảng 400ha sản xuất muối với 422 hộ dân, sản lượng khoảng 14.000 tấn, năng suất bình quân 35 tấn/ha, thì mùa vụ năm 2011 - 2012 diện tích chỉ còn khoảng 364ha với 382 hộ, sản lượng chỉ còn 7.280 tấn, năng suất bình quân 20 tấn/ha. Hiện diện tích muối còn lại đều tập trung ở ấp Phước Lợi, Phước Thạnh, Phước Bình; trong đó hộ nghèo chiếm 18%, trung bình chiếm 57%, hộ khá chiếm 25%. Muối sản xuất bằng phương pháp thủ công, chất lượng không cao nên không hợp đồng tiêu thụ được với các doanh nghiệp. Năm 2010, xã được hỗ trợ làm muối sạch bằng phương pháp trải bạt với diện tích 0,35ha, có 50 hộ tham gia. Vụ đầu tiên thu hoạch sản lượng đạt 170 tấn, tăng gấp 3 lần sản xuất truyền thống. Chất lượng muối trắng, sạch hơn, giá bán cao hơn giá muối thường từ 7.000 - 10.000 đồng/kg. Vụ mùa năm 2011 - 2012 sản lượng thu hoạch 130 tấn. UBND xã đã tổ chức nhân rộng nhưng kinh phí đầu tư cao, chưa có bao tiêu sản phẩm nên chưa thể thực hiện.

Ông Võ Văn Thanh - Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Đại cho biết, diện tích, năng suất và sản lượng muối trong huyện giảm qua từng năm do giá ngày càng giảm, người làm muối không có lãi. Vụ muối năm 2012, toàn huyện chỉ còn 593ha, giảm 79ha so với năm 2011; sản lượng đạt 11.967 tấn, giảm 52%, năng suất đạt 20 tấn/ha, giảm 46%.

Toàn xã Bảo Thạnh (Ba Tri) có diện tích muối khoảng 603ha, có 947 hộ sản xuất với 1.894 lao động, giảm 57ha so với mùa vụ 2010-2011, do một phần diện tích đất muối ấp Thạnh Phú, Thạnh Quí chuyển sang nuôi tôm. Năm 2011, được tỉnh hỗ trợ vay vốn lãi suất thấp, bao tiêu sản phẩm để chuyển từ sản xuất thủ công sang sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt nhưng diêm dân chưa tích cực tham gia chương trình này. Tổng sản lượng muối hiện nay toàn xã có 18.000 tấn, giảm 8.400 tấn, hiện giá khoảng 1.450đ/kg. Năm nay, thời tiết không thuận lợi, mưa trái mùa xảy ra nhiều, sản lượng thấp dẫn đến khan hiếm muối nhưng hiện tại diêm dân không còn muối để bán do đã tiêu thụ trước khi muối tăng giá. Theo qui hoạch mới nhất của xã, diện tích muối đến năm 2015 còn khoảng 400ha, có 20ha sản xuất bằng phương pháp trải bạt; năm 2020 chỉ còn 300ha, có 30ha trải bạc. Hiện nay, Bảo Thạnh đã hình thành được làng nghề truyền thống sản xuất muối, đang đi vào hoạt động ổn định. Nghị quyết của Huyện ủy nhiệm kỳ 2010 - 2015 đề ra kế hoạch phát triển diện tích muối là 987ha và theo qui hoạch sử dụng đất được UBND tỉnh phê duyệt đến năm 2020 toàn huyện có diện tích muối là 806ha. Huyện cũng đã đầu tư nhiều dự án phát triển hạ tầng phục vụ sản xuất muối. Hiện toàn huyện có khoảng 837ha đất muối, có 1.309 hộ với 2.618 người làm nghề. Định hướng là tranh thủ các nguồn vốn đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, sản xuất theo hướng tập trung, tiếp tục cải tiến phương pháp sản xuất truyền thống sang trải bạt nhằm hạ giá thành, tăng năng suất, chất lượng thành phẩm, hình thành mô hình liên kết sản xuất.

* Định hướng phát triển nghề muối

Theo ông Nguyễn Văn Thượng - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, để ổn định và phát triển nghề muối, Chi cục đã triển khai khoảng 20 văn bản pháp qui của Trung ương và địa phương. Tuy nhiên, nghề muối ngày càng giảm sút và gặp nhiều khó khăn, chưa có lối ra. Niên vụ 2011- 2012, sản lượng giảm do mưa trái vụ. Dự kiến qui mô sản xuất đến năm 2015 giảm còn 700ha, đến năm 2020 diện tích còn 500ha. Để có thể phát triển nghề muối, cần đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng như đường giao thông dài 19,82km, vốn đầu tư 19,9 tỷ đồng, kéo điện đến vùng muối qui hoạch dài 41km. Đầu tư 23 tuyến sông rạch tự nhiên, dài 53km; 80 tuyến kinh các cấp, dài 95km, 3 tuyến đê biển, đê ven sông Ba Lai, dài 23km, 10 cống điều tiết. Đồng thời, kiến nghị với Trung ương hỗ trợ vốn thành lập quỹ hỗ trợ nghề muối, cấp kinh phí khuyến diêm để chuyển giao khoa học công nghệ sản xuất và chế biến. Hỗ trợ kho mua muối của diêm dân, qui định giá sàn để có chính sách hỗ trợ; tổ chức liên kết các công ty muối để tiêu thụ muối của diêm dân. Có chính sách cho sản xuất muối sạch và liên kết tiêu thụ với các doanh nghiệp mở cơ sở sản xuất, chế biến. Qui hoạch lại đồng muối, bàn chuyện làm ăn lớn, tính việc đưa muối đi xa.