Giúp cây trồng thích nghi với hạn mặn

Hơn 11 ngàn héc-ta lúa ở huyện Ba Tri đang trong giai đoạn làm đòng hoặc trổ nhưng phèn mặn đã làm lúa cháy lá. Cánh đồng Ba Tri trở nên vắng người bởi rất nhiều nông dân đã bỏ ruộng đi kiếm kế sinh nhai.

Một số ít lúa ở xã Vĩnh An (khoảng 60 - 70 ngày tuổi) bị nghẹn đòng không ngậm sữa được, còn phần lớn lúa ở cánh đồng Ba Tri còn đang trong giai đoạn làm đòng (từ 40 ngày tuổi trở lên). Hầu hết nông dân cho biết họ không còn hy vọng nào để có thể lấy vốn được. Việc duy nhất họ có thể làm là cắt lúa tươi cho bò ăn thay rơm và cỏ.

Một số ít nông dân không chịu buông xuôi vì xót của. “Lúa mới hơn 40 ngày tuổi nhưng đã cháy lá vàng hoe. Mỗi công nếu mất trắng sẽ lỗ khoảng 1,5 triệu đồng, nhưng vì xót quá, tôi mua thêm cả triệu đồng tiền thuốc dinh dưỡng phun lên mong chúng hồi sinh, hy vọng lấy được vốn cho mùa sau. Nếu thất trắng, tôi cũng không biết phải làm sao vì đất cũng thuê của người ta” - Huỳnh Văn Tú (28 tuổi, ấp Mỹ Hòa, xã Mỹ Hòa) buồn bã.

Ông Trần Văn Lâm (51 tuổi, ấp An Nhơn, xã Vĩnh An) quyết định cắt lúa tươi cho bò ăn chứ dứt khoát không chăm sóc nữa. “Chưa bao giờ thiên nhiên khắc nghiệt như năm nay! Nước mặn từ đầu tháng Chạp, chứ mà mặn từ tháng 2 (âm lịch) sau Tết như mọi năm thì chẳng lo sợ gì, vì khi đó chỉ còn thu hoạch là dứt mùa. Thất lúa còn khổ cái nữa là phải đi nơi khác mua rơm với giá 500 ngàn đồng/công chở về cho bò ăn” - ông Lâm chua xót.

Để mong cứu vãn tình hình, ngành Nông nghiệp huyện Ba Tri đã khuyến cáo rất nhiều biện pháp nhưng chưa phát huy được hiệu quả vì độ mặn quá cao. Việc phối hợp điều tiết cống đập Ba Lai nhưng lượng nước đổi được cũng mặn gần 3%o nên đâu vẫn vào đấy, nguy cơ thất trắng toàn diện là rất cao.

“Từ khi kênh 9A được xây dựng, cánh đồng lúa Ba Tri của chúng tôi chưa bao giờ bị thiên tai nặng nề như lần này. Số liệu thống kê tổng hợp thiệt hại từ các xã gửi lên tăng vọt từng ngày. Hiện đã gần 9 ngàn héc-ta bị thiệt hại nặng nề, nhưng chắc chắn sẽ còn nữa! Vấn đề của chúng tôi hiện nay là thống kê cho đầy đủ sự thiệt hại để báo cáo, mong được Trung ương sớm hỗ trợ cho nông dân” - ông Hồ Văn Thương - Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện nói.

Trong khi đó, diện tích lúa ở các huyện khác cũng trong tình trạng tương tự. Số liệu thống kê lúa bị thiệt hại của Sở NN&PTNT đã lên đến gần 11 ngàn héc-ta, chiếm hơn 70% diện tích lúa trong toàn tỉnh.

Không nên tưới cây khi chưa thử độ mặn

Tuy rằng so với các huyện khác, xứ sở hoa kiểng và cây ăn trái Chợ Lách bị nhiễm mặn ít hơn nhưng một đặc điểm của hạn mặn năm nay là cao nhất ở đỉnh triều nên hiện đã có hơn 50 héc-ta cây ăn trái và hoa kiểng ở đây bị ảnh hưởng rất nghiêm trọng. “Nếu như cây lúa bị ảnh hưởng mặn thì cùng lắm vụ sau có thể làm tiếp nhưng cây ăn trái thì ít nhất cũng mất đến 3 năm sau mới cho thu hoạch được. Cây ăn trái mà bị nhiễm mặn hoặc cây bị lỏng gốc vẫn buộc phải đốn và trồng lại vì không thể dưỡng được do sẽ mất năng suất rất lớn khi cho trái”, ông Bùi Thanh Liêm - Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Chợ Lách khẳng định. Ông Liêm nói thêm: “Chúng tôi theo dõi độ mặn từng lúc trên các đoạn sông để khuyến cáo cho bà con việc có an toàn khi tưới hay không. Cây ăn trái và hoa kiểng rất mẫn cảm với nước mặn nên nếu bà con mà lấy nước gặp ngay khi nước mặn thì chắc chắn cây trồng bị ảnh hưởng ngay đến năng suất hoặc có thể bị chết”.

Ông Nguyễn Văn Nam - Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật cho rằng, với diễn biến của độ mặn luôn ở mức cao như năm nay, hơn 28 ngàn héc-ta cây ăn trái trong tỉnh sẽ phải đối mặt với nguy cơ ảnh hưởng rất cao. Việc ngành Nông nghiệp ở các địa phương sớm theo dõi độ mặn trên các sông, cũng như hướng dẫn các kỹ thuật ủ gốc giữ nước cho cây là vô cùng cần thiết. “Nếu thực hiện các kỹ thuật giữ nước tốt cho cây sẽ có thể giúp cây trồng vượt qua những ngày hạn mặn này. Trước khi tưới nước cho cây, phải thử nồng độ mặn cho kỹ. Bà con không nên tưới nước cho cây ở thời điểm này, bởi theo cơ quan khí tượng thủy văn thì độ mặn 4%o hiện đã xâm nhập đến 65km cách cửa sông rồi nên ngoại trừ một số xã đầu nguồn ở Châu Thành và Chợ Lách thì không có nguồn nước an toàn cho việc tưới cây” - ông Nam khẳng định.

Trong khi đó, gần 70 ngàn héc-ta dừa của tỉnh đến thời điểm này đều đã bị ảnh hưởng. Theo kinh nghiệm của người trồng dừa, việc nhiễm mặn lúc này sẽ dẫn đến cây dừa “treo đọt” trong đợt cho trái của năm sau - có nghĩa là khoảng đầu năm 2017, nhiều khả năng lượng dừa sẽ giảm đáng kể.

Ông Nguyễn Hữu Lập - Phó Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo, các sở, ngành, đặc biệt là Sở NN&PTNT và chính quyền các huyện và thành phố phải thường xuyên phối hợp với các cơ quan thông tin, báo đài và sử dụng những hình ảnh trực quan sinh động nhất để đẩy mạnh công tác tuyên truyền; phải quyết liệt vào cuộc kịp thời hỗ trợ các vấn đề cần thiết cho người dân, cán bộ phải gần dân, giúp đỡ dân, thống kê chính xác những thiệt hại của dân để kịp thời hỗ trợ nhau vượt qua cơn thiên tai khốc liệt này.