Học tập mô hình nuôi heo trên đệm lót sinh thái

* PV: Muốn chăn nuôi theo hướng này, người chăn nuôi phải thực hiện những bước nào, thưa ông?

- Ông Nguyễn Thanh Hùng: Chuồng trại được xây dựng như sau:

- Chuồng hở, mái kép và diện tích chuồng 20m2-30m2, thích hợp nhất là 30m2 nuôi trên dưới 25 heo thịt.

- Nền chuồng đất nện chặt (nền đất phải cao hơn mực nước cao nhất hàng năm), nếu sử dụng chuồng cũ cải tạo lại thì làm loại đệm lót nổi trên mặt, nền xi-măng giữ nguyên nhưng phải đục lỗ, mỗi lỗ 4cm, khoảng cách 2 lỗ là 30cm.

- Máng ăn và vòi nước tự động đặt ở 2 phía đối nhau để giúp heo tăng sự vận động làm đảo trộn chất độn có lợi cho sự lên men.

- Máng ăn cao hơn mặt đệm lót khoảng 20cm để tránh chất độn rơi vào thức ăn. Cần có máng dưới vòi nước tự động để tránh nước chảy vào đệm lót.

Về việc thiết kế đệm lót lên men, tùy thuộc vào chuồng trại được cải tạo hay xây dựng mới mà thiết kế đệm lót chìm, nổi, hoặc nửa nổi nửa chìm, nhưng quan trọng nhất là xem vị trí chuồng cao hay thấp so với mực nước ở bên ngoài. Phải đảm bảo đệm lót luôn khô ráo, không bị ngấm nước từ bên ngoài vào làm hỏng. Độ dày đệm lót 50-70cm (độ dày của đệm lót thường giảm thấp do bị nén khi lên men nên lúc mới làm cần tăng thêm 20%). Cần chú ý bổ sung đệm lót hàng năm nếu bị sụt giảm độ cao. Sử dụng các nguyên liệu tốt nhất là mùn cưa, trấu, mụn chỉ xơ dừa...

Cụ thể, để thực hiện chuồng 20m2, đệm dày 60cm, nguyên liệu gồm trấu và mụn chỉ xơ dừa (số lượng đảm bảo rải đủ độ dày 60cm), chế phẩm BALASA N01 dùng 2kg. Cách chế 200 lít dịch men: Cho 1kg men gốc và 10kg bột bắp vào thùng, thêm 200 lít nước sạch, khuấy đều, đậy kín. Để ở chỗ ấm trên 24h là có thể dùng được. Dịch men phải làm trước 1-2 ngày.

 Các bước làm đệm lót như sau: Rải lớp trấu dày 30cm. Dùng vòi phun mưa nước sạch lên lớp trấu, dùng cào đảo để cho trấu ẩm đều và làm phẳng mặt cho đến khi đạt độ ẩm 40% (bốc một nắm trấu trên tay quan sát thấy trấu thấm nước, bóp chặt không thấy nước làm ướt tay). Tưới đều 100 lít dịch men. Tiếp tục rải lớp mụn chỉ xơ dừa dày 30cm lên trên lớp trấu. Sau đó, phun nước sạch đều lên trên mặt, dùng cào đảo để cho mụn chỉ xơ dừa ẩm đều đến khi đạt độ ẩm khoảng 20% (lấy một nắm mụn chỉ xơ dừa bóp mạnh có cảm giác nước hơi thấm ướt ra tay nhưng hạt mụn chỉ xơ dừa vẫn tơi rời). Tưới đều 100 lít dịch men còn lại lên lớp mụn chỉ xơ dừa. Làm phẳng đều toàn bộ bề mặt lớp mụn chỉ xơ dừa. Đậy kín toàn bộ bề mặt bằng bạt hoặc bằng nylon.

* Trong quá trình thực hiện lên men, người chăn nuôi cần phải lưu ý gì?

- Vào mùa mưa, sau khi làm xong đệm lót, người nuôi có thể thả heo vào ngay vì trời lạnh, sự lên men chậm do vậy tận dụng nhiệt độ của heo để làm tăng lên men. Vào mùa khô, trong 1-2 ngày đầu, quá trình lên men mạnh, nhiệt độ đạt trên 40oC, dưới độ sâu 30cm có thể đạt nhiệt độ 70oC nhưng duy trì trong thời gian ngắn. Sau vài ngày, nhiệt độ hạ dần. Bới sâu xuống 30cm nhiệt độ đạt khoảng 40oC, không còn mùi nguyên liệu, có mùi thơm rượu nhẹ đặc trưng là có thể sử dụng được. Sau khi quá trình lên men kết thúc: người nuôi bỏ bạt phủ, cào lớp bề mặt (sâu khoảng 20cm) cho tơi, để thông khí sau 1 ngày là có thể thả heo vào chuồng, trại.

Để quản lý và bảo dưỡng đệm lót, người chăn nuôi cần đảm bảo độ ẩm của đệm lót, độ tơi xốp của đệm lót, thường xuyên quan sát phân heo. Sau 1-2 đợt nuôi, nếu đệm lót bị sụt giảm, thì bổ sung thêm 5-10% chất độn và chế phẩm men.