Kết quả thực hiện Đề án tầm soát trước sinh và sơ sinh trên địa bàn tỉnh

Lấy máu gót chân sàng lọc trẻ sơ sinh.

Nâng tỷ lệ tầm soát trước sinh và sơ sinh

Năm 2011, được sự hỗ trợ và đầu tư nguồn lực từ Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ), Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã tham mưu Sở Y tế trình UBND tỉnh phê duyệt Đề án “Nâng cao chất lượng giống nòi thông qua tuyên truyền, vận động phát hiện, can thiệp sớm tật, bệnh ở thai nhi và sơ sinh tỉnh giai đoạn 2011 - 2015” tại Quyết định số 62/QĐ-UBND ngày 11-1-2012. Đề án được triển khai thí điểm lần đầu tại 30 xã, phường, thị trấn thuộc 5/9 huyện, thành phố. Bình quân mỗi đơn vị chọn 6 xã, phường, thị trấn. Đến nay, đã triển khai mở rộng tại 157 xã, phường, thị trấn thuộc 9/9 huyện, thành phố.

Trong giai đoạn đầu triển khai thực hiện Đề án tầm soát trước sinh và sơ sinh tại các huyện, thành phố gặp phải không ít khó khăn, thách thức, ảnh hưởng đến kết quả thực hiện các chỉ tiêu hàng năm. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc người dân chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích của việc tầm soát trước sinh và sơ sinh; chi phí thực hiện tầm soát trước sinh tương đối cao nên một bộ phận phụ nữ mang thai còn e ngại. Đề án chỉ giới hạn thực hiện tầm soát sơ sinh miễn phí cho đối tượng thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo và đối tượng bảo trợ xã hội trong khi các đối tượng ngoài diện có nhu cầu thì không được thực hiện dịch vụ này; một số đơn vị tuyến huyện chưa thực hiện tốt hoạt động tư vấn và cung cấp dịch vụ lấy máu gót chân trẻ sơ sinh khi sinh tại cơ sở y tế.

Để đảm bảo triển khai thực hiện hiệu quả đề án, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã tham mưu Sở Y tế ban hành Công văn số 3227/SYT-DS ngày 12-6-2013 về việc triển khai siêu âm tầm soát trước sinh tại các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện, báo cáo kết quả thực hiện siêu âm và Công văn số 4164/SYT-DS ngày 17-9-2013 về việc thực hiện tư vấn bà mẹ mang thai tham gia tầm soát trước sinh. Trong đó, chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện tư vấn bà mẹ mang thai tham gia tầm soát trước sinh và Phòng Y tế hướng dẫn các cơ sở y tế tư nhân thực hiện tốt công tác tư vấn về lợi ích của việc tầm soát trước sinh và sơ sinh cho các thai phụ đến khám thai. Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã phối hợp với Trung tâm Sàng lọc khu vực (Bệnh viện Từ Dũ), Bệnh viện Phụ sản Tiền Giang mở các lớp tập huấn kỹ năng truyền thông và kỹ thuật lấy máu gót chân tầm soát sơ sinh cho cán bộ dân số, y tế tuyến tỉnh, huyện, xã để nâng cao chất lượng tư vấn và cung cấp dịch vụ cho người dân. Bên cạnh đó, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã mạnh dạn tham mưu Sở Y tế cho chủ trương triển khai thực hiện thu phí dịch vụ tầm soát sơ sinh cho đối tượng ngoài diện miễn phí.

Theo đó, các trường hợp không thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo và đối tượng bảo trợ xã hội có nhu cầu thực hiện tầm soát sơ sinh cho trẻ sẽ đóng mức phí 330 ngàn đồng/trường hợp để tầm soát 3 bệnh là thiếu men G6PD, suy giáp bẩm sinh và tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh. Ngoài ra, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh còn làm đầu mối để các bệnh viện tuyến tỉnh, Trung tâm Y tế huyện, thành phố trực tiếp ký hợp đồng với Trung tâm Sàng lọc Bệnh viện Phụ sản TP. Cần Thơ để thực hiện dịch vụ tầm soát sơ sinh.

Chương trình dân số đến năm 2030

Nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, ngày 2-6-2021, UBND tỉnh đã phê quyệt Kế hoạch số 3027/KH-UBND về việc thực hiện các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chương trình dân số đến năm 2030. Trong đó, có việc thực hiện Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh đến năm 2030.

Theo đó, ngành dân số phấn đấu thực hiện các chỉ tiêu cụ thể như: Tỷ lệ phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất đạt 55% năm 2025 và đạt 70% vào năm 2030. Tỷ lệ trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 loại bệnh, tật bẩm sinh phổ biến nhất đạt 70% năm 2025 và 90% vào năm 2030. Tỷ lệ xã, phường, thị trấn có điểm, cơ sở cung cấp dịch vụ tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn, tầm soát trước sinh, tầm soát sơ sinh theo hướng dẫn chuyên môn đạt 70% năm 2025 và 90% vào năm 2030. Tỷ lệ cặp nam, nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 70% năm 2025 và 90% vào năm 2030. Tỷ lệ cơ sở y tế tuyến huyện trở lên đủ năng lực cung cấp dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; tầm soát trước sinh; tầm soát sơ sinh theo hướng dẫn chuyên môn đạt 70% năm 2025 và 90% nào năm 2030.

Để triển khai thực hiện đạt các chỉ tiêu trên, trong thời gian tới, ngành dân số tiếp tục tham mưu Sở Y tế ban hành các văn bản chỉ đạo về thực hiện các quy định kỹ thuật trong cung cấp dịch vụ khám sức khỏe trước hôn nhân, tầm soát trước sinh và sơ sinh theo quy trình chuyên môn kỹ thuật hướng dẫn từ Trung ương.

Đổi mới nội dung, phương pháp truyền thông theo hướng hiện đại, đẩy mạnh tư vấn cộng đồng, vận động thanh niên thực hiện tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn. Phụ nữ mang thai thực hiện tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh. Trẻ sơ sinh được thực hiện tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh bẩm sinh theo danh mục một số bệnh, tật bẩm sinh được tầm soát, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh thuộc gói dịch vụ cơ bản của Bộ Y tế.

Củng cố, nâng cấp các cơ sở cung cấp dịch vụ tầm soát hiện có, phát triển thêm các cơ sở cung cấp dịch vụ theo phân cấp kỹ thuật. Hình thành các cơ sở tầm soát trước sinh, sơ sinh ngang tầm khu vực để phát hiện được dị tật, bệnh đã triển khai trong chương trình.

Từng bước ứng dụng công nghệ thông tin trong cung cấp dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước hôn nhân. Tầm soát, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh; theo dõi và quản lý đối tượng.

Thực hiện xã hội hóa dịch vụ tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh, sơ sinh tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện chương trình theo hướng xã hội hóa.

Bài, ảnh: Anh Kiệt