Khai thác cát sông trái phép

Thượng tá Phan Văn Hùng - Phó trưởng Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh cho biết: “Thủ đoạn của đối tượng khai thác cát rất tinh vi như thuê người theo dõi, cảnh giới lực lượng kiểm tra. Khi phát hiện có lực lượng kiểm tra, nhiều đối tượng đã không hợp tác, đối phó lại và bỏ chạy cùng với phương tiện”.

Thông thường, thủ đoạn của đối tượng là lợi dụng kẽ hở của pháp luật để xin cấp giấy phép khai thác cát, nhưng sau khi được cấp phép thì chuyển nhượng quyền khai thác lại cho người khác để hưởng lợi nhuận. Có nhiều trường hợp, đối tượng đã lợi dụng việc nạo vét luồng lạch để khai thác trái phép (sai với hợp đồng, quy hoạch) hoặc tổ chức khai thác vào ban đêm, khai thác tại khu vực giáp ranh giữa các tỉnh, khai thác vào các ngày nghỉ, lễ… để lẩn tránh sự kiểm tra, xử lý của ngành chức năng. Một số đối tượng khi đã bị kiểm tra và tạm giữ phương tiện thì sau khi chấp hành quyết định xử phạt hành chính, họ đã chuyển sang địa bàn khai thác khác (khu vực trong tỉnh hoặc ngoài tỉnh), đồng thời thay đổi người điều khiển phương tiện để không bị xử lý ở trường hợp vi phạm nhiều lần. Bên cạnh đó, cũng có đối tượng đã liều lĩnh điều khiển phương tiện vào khu vực gần bờ (mõm cồn) là đất canh tác, nuôi trồng của nhân dân hoặc các bãi bồi hay cồn đất mới nổi lên để khai thác, đã gây nhiều bức xúc trong nhân dân…

Trong 9 tháng năm 2016, đoàn kiểm tra liên ngành khoáng sản tỉnh đã xử phạt 283 trường hợp khai thác cát sông trái phép, với số tiền hơn 3,12 tỷ đồng. Ngoài ra, trong quá trình tuần tra, kiểm soát, lực lượng chức năng của các huyện, xã trên địa bàn tỉnh đã phát hiện và xử phạt hành chính hàng chục phương tiện khai thác cát sông trái phép với mức độ nhỏ (trọng tải khoảng 4 - 5 tấn) với số tiền hàng trăm triệu đồng. Gần đây, trong tháng 9-2016, đoàn kiểm tra liên ngành khoáng sản tỉnh đã bắt quả tang 2 tàu sắt (trọng tải mỗi chiếc khoảng 200 tấn) đang khai thác cát trái phép trên sông Tiền, khu vực mõm cồn Huyện Đội, xã Phú Túc, huyện Châu Thành; đã lập biên bản đề nghị và UBND tỉnh đã ra quyết định xử phạt mỗi chủ phương tiện 60 triệu đồng (mức phạt cao nhất từ đầu năm 2016 cho đến nay).

Thực tế cho thấy, công tác bảo vệ môi trường trên lĩnh vực khai thác cát lòng sông đã được các ngành chức năng tỉnh quan tâm, thực hiện nhiều biện pháp và xử phạt nghiêm, nhưng tình trạng này vẫn xảy ra và diễn biến phức tạp. Để hạn chế mức thấp nhất tình trạng khai thác cát trái phép, thiết nghĩ, ngoài việc tăng cường công tác phối hợp giữa các ngành trong kiểm tra, xử phạt nghiêm đối tượng vi phạm; trong đó có sự phối hợp tích cực của chính quyền địa phương, nhất là công tác giám sát của cấp xã. Ngoài ra, ngành chức năng cần tăng cường các mặt công tác: kiểm tra, giám sát việc thả phao đối với các mỏ cát (kể cả khu vực đang khai thác và khu vực cấm khai thác); hoàn chỉnh và kịp thời công bố công khai về việc thu hồi, điều chỉnh các khu vực mỏ đang khai thác; tiến hành khảo sát, đánh giá đúng thực tế trữ lượng mỏ cát tại các khu vực nhạy cảm (có tham khảo ý kiến nhân dân) và có những biện pháp xử lý thích hợp.