Khơi nguồn học hỏi ở trẻ

Tập cho trẻ những thói quen tốt từ những năm tháng đầu đời. Ảnh: M.Hải

Trẻ cần được trông thấy, nghe, nhìn, ôm và chơi với những đồ vật mới, thú vị. Đó chính là sự bắt đầu quá trình học của trẻ. Trẻ bắt đầu học từ lúc được sinh ra. Khi lọt lòng, nhu cầu lớn nhất của trẻ là được nói chuyện, âu yếm, nựng nịu và ôm ấp. Trẻ cần được nhìn thấy những khuôn mặt quen thuộc, sự biểu lộ tình cảm, nghe những giọng nói thân quen và nhìn thấy mọi người hưởng ứng mình.

Đối với trẻ em thì điều quan trọng nhất là nghe giọng nói con người. Không nên bỏ trẻ em một mình trong một thời gian dài. Nếu trẻ nhận được sự yêu thương và sự chăm sóc, được vui chơi cũng như được nuôi dưỡng và chăm sóc sức khỏe tốt thì trí tuệ của đứa trẻ sẽ phát triển tốt. Ngày nay, mọi người đều biết rằng vui chơi cũng là một phần rất quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Việc chơi cũng giúp trẻ phát triển kỹ năng ngôn ngữ, tư duy và tổ chức, giúp trẻ hình thành kiến thức và kinh nghiệm, phát triển óc tìm tòi, tự tin và làm chủ được mình.
Trẻ học cách cư xử bằng cách bắt chước các hành vi của những người gần gũi với chúng. Nếu người lớn biểu lộ sự cáu giận bằng cách quát tháo thô bạo và đánh đập thì trẻ học ngay cách này để bày tỏ thái độ. Nếu người lớn đối xử với trẻ và những người khác ân cần, quan tâm, kiên nhẫn thì trẻ sẽ làm theo gương của những người lớn. Tình cảm của trẻ rất chân thật và mạnh mẽ, thậm chí những tình cảm này đối với người lớn đôi khi thật vô lý. Trẻ có thể rất sợ người lạ hay bóng tối hoặc chúng có thể rất buồn phiền và òa khóc vì những việc rất nhỏ. Cha mẹ cần phải hiểu và thông cảm với những tình cảm của trẻ. Nếu những cảm xúc cáu giận hoặc lo sợ của trẻ bị cười chê, bị phạt hay bỏ qua, trẻ lớn lên sẽ có thể hay xấu hổ, thu mình và không thể bày tỏ một cách bình thường những cảm xúc của mình. Nếu cha mẹ tán thành những cử chỉ tốt đẹp của trẻ, trẻ sẽ được khích lệ để trở thành người tốt. Do vậy, điều quan trọng đối với các bậc cha mẹ là biết phát hiện và bày tỏ sự hài lòng và tán thành với những cử chỉ tốt của trẻ. Cách dạy trẻ kiểu này tốt hơn rất nhiều so với cách quát mắng và phạt trẻ. Các hình phạt thể xác rất có hại đối với trẻ. Nó làm cho trẻ phát triển không bình thường và thô bạo với người khác. Có thể làm cho trẻ sợ hãi và làm mất đi những mong muốn tự nhiên, tốt đẹp của trẻ là vâng lời và mong muốn học tập từ cha mẹ và thầy cô. Nếu trẻ không được khuyến khích mà lại hay bị quát mắng thì những ham muốn học tập và phát triển kỹ năng mới của trẻ sẽ bị giảm đi.
Có thể khẳng định rằng nền tảng trẻ học tập là bắt đầu từ lúc trẻ được sinh ra. Tất cả trẻ em trong các giai đoạn phát triển đều cần những đồ chơi đơn giản để vui chơi, tìm tòi, khám phá và đặc biệt là học (bắt chước). Những nhu cầu này của trẻ không tốn kém nhiều nếu cha mẹ tận dụng tối đa những gì có được và quan trọng hơn là quan tâm việc học của trẻ.