Khuyến khích nông dân tham gia các chuỗi giá trị

Nguyên nhân của tồn tại này có nhiều, song chủ yếu là do phương thức sản xuất, kinh doanh nông sản của nông dân và doanh nghiệp đang dừng ở việc “sản xuất theo khả năng”, chưa chú trọng sản xuất “những gì thị trường cần”. Việc sản xuất theo chuỗi giá trị chưa được quan tâm đúng mức, chưa được hình thành đồng bộ… Trong khi đó, sản xuất theo chuỗi giá trị là một trong những đột phá quan trọng hàng đầu trong sản xuất nông nghiệp. Nó cho phép tập trung các nguồn tài nguyên, nguồn vốn... vào các mặt hàng mà nước ta có lợi thế. Sản xuất theo chuỗi sẽ sắp xếp tổ chức lại sản xuất theo hướng chia sẻ đều quyền lợi cũng như rủi ro cho các tác nhân tham gia chuỗi liên kết, từ đó tạo động lực cho sản xuất, các tác nhân phát huy được hết khả năng của mình. Đồng thời, sản xuất theo chuỗi cho phép kiểm tra chất lượng, vệ sinh an toàn và các tiêu chuẩn kỹ thuật đối với sản phẩm, hàng hóa, từ đó duy trì được thương hiệu, tăng khả năng cạnh tranh, đưa hàng hóa vào thị trường.

Trong thời gian tới, nước ta sẽ chính thức tham gia Hiệp định TPP nên đối với hàng nông sản Việt Nam, bên cạnh một số lợi ích cũng không ít những thách thức, khó khăn. Để tiếp tục tuyên truyền, vận động, khuyến khích nông dân tham gia vào các chuỗi giá trị nông nghiệp, tăng giá trị sản xuất, cải thiện thu nhập, Hội Nông dân Việt Nam đề xuất một số giải pháp, kiến nghị sau:

Một là tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước; vận động nông dân tích cực tham gia củng cố và xây dựng các mô hình liên kết, mô hình kinh tế tập thể trong nông nghiệp. Tuyên truyền sâu rộng các nội dung mà nước ta đã ký kết Hiệp định TPP với 12 nước nhằm thay đổi nhận thức của người nông dân trong sản xuất nông sản hàng hóa.

Hai là tăng cường tập huấn, đào tạo nâng cao trình độ, kinh nghiệm và năng lực sản xuất, kinh doanh cho nông dân. Cần tập trung nâng cao tri thức khoa học, khả năng tiếp cận và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất; có tư duy kinh tế thị trường, có kinh nghiệm và sáng tạo trong sản xuất, kinh doanh, biết tạo ra và tham gia có trách nhiệm vào chuỗi giá trị hàng hóa nông sản.

Ba là đẩy mạnh ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ tiên tiến, đổi mới cách thức tổ chức trong sản xuất. Chủ động ứng dụng khoa học và công nghệ tiên tiến hiện đại, đổi mới phương thức sản xuất để nâng cao hiệu quả nông nghiệp, hiệu suất đất đai, tăng sức cạnh tranh hàng hóa nông sản trên thị trường, mang lại lợi nhuận cao cho nông dân.

Thứ tư là xây dựng các mô hình liên kết bền vững giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị, bảo đảm thu nhập cao, ổn định cho nông dân. Cần xác định, trong chuỗi giá trị hàng hóa nông sản, nông dân là một chủ thể, một mắt xích quan trọng, tham gia vào cả các liên kết dọc và liên kết ngang.

Liên kết dọc là liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi: bao gồm các nhà cung cấp vật tư đầu vào, nông dân, người thu gom, nhà sơ chế và người bán sỉ, người bán lẻ (nông dân và doanh nghiệp). Để đảm bảo liên kết này chặt chẽ và bền vững, nông dân bắt tay cùng doanh nghiệp, hỗ trợ nhau, thực hiện nghiêm túc, triệt để các cam kết bằng hợp đồng kinh tế, tiến tới nông dân chỉ sản xuất theo hợp đồng đã được ký kết.

Liên kết ngang là sự kết hợp giữa những hộ nông dân với nhau, hình thành các trang trại, tổ hợp tác, hợp tác xã. Tham gia liên kết này sẽ đáp ứng tốt yêu cầu về quy mô sản xuất, giảm chi phí sản xuất và giao dịch, tăng khả năng tiếp cận với công nghệ, nguồn lực sản xuất và thị trường mới; tăng vị thế đàm phán và khả năng cạnh tranh.