Nông
dân phấn khởi khi thấy rõ lợi ích
Với tâm thế phấn khởi, ông Võ Minh Hải, ấp Thới Khương,
xã Thành Thới A, huyện Mỏ Cày Nam dẫn chúng tôi tham quan khu vườn dừa hữu cơ
1,5ha của gia đình. Điều chúng tôi bất ngờ là cả buổi nói chuyện, ông không hề
than thở gì về tình trạng giá dừa rớt “thê thảm” trong thời gian qua. Thay vào
đó, ông luôn nói về kỹ thuật chăm sóc, về tiềm năng, về xu thế thị trường… về
triển vọng của một hướng đi bền vững là nền nông nghiệp sạch. Nhiều lúc, tôi cứ
tưởng rằng ông Hải như một kỹ sư hay một nhà kinh doanh hơn là nông dân thuần
túy.
“Nông dân chúng tôi ngán lắm rồi những thiệt thòi trong
khoảng thời gian tự mình tìm thương lái để bán dừa. Bản thân mình làm sao đối
phó nổi với những toan tính của họ. Hơn nữa, trồng dừa theo cách cũ mạnh ai nấy
làm như trước kia sẽ tiềm ẩn rất nhiều bất ổn, sản phẩm xuất khẩu trong môi trường
hội nhập hiện nay chắc không còn phù hợp nữa. Từ khi tham gia dự án Dừa hữu cơ,
được hướng dẫn các biện pháp ủ phân, trong đó tận dụng được các chất rác thải
trong chăn nuôi, rác trong vườn dừa… vấn đề ô nhiễm từ chất thải không còn nữa.
Cứ nhìn sự xanh mướt của tàu dừa, sự đều đặn của những trái dừa hay đất dưới gốc
dừa luôn tơi xốp và thử so sánh với những vườn dừa khác sẽ thấy hiệu quả từ việc
chịu khó chăm sóc theo tiêu chuẩn dừa hữu cơ” - ông Hải cho biết.
Trong khi đó, vườn dừa 1,8ha của gia đình ông Nguyễn Văn
Châu, ấp Phú Lộc Hạ 1, xã An Định, Mỏ Cày Nam, sau khi được công nhận đạt chuẩn
dừa hữu cơ với môi trường lý tưởng như hiện nay, ông đang tính toán để lồng
ghép với mô hình bưởi da xanh đạt chuẩn VietGAP xen trong vườn dừa hữu cơ. Ông
Châu nói: “Tôi đã tham khảo bộ tiêu chuẩn sản xuất theo nông nghiệp sạch rồi, nếu
áp dụng để nâng cấp bưởi da xanh lên chuẩn VietGAP sẽ rất dễ dàng. Dù giá cả bưởi
GAP hay không GAP hiện nay chưa chênh lệch nhưng tôi tin ở tương lai, trật tự của
nó sẽ được sắp xếp lại”.
Có dịp trao đổi với nhiều hộ đã tham gia dự án này, tất cả
đều bày tỏ sự tin tưởng và rất phấn khởi với hiệu quả từ dự án. Ông Huỳnh Văn
Thanh - Chủ tịch UBND xã Tân Trung, huyện Mỏ Cày Nam khẳng định, sản xuất theo
tiêu chuẩn dừa hữu cơ là mô hình rất hiệu quả bởi có sự liên kết chặt chẽ giữa
nông dân với công ty và cải tạo môi trường rất tốt. Tại địa bàn xã, chính quyền
sẽ phối hợp để tạo những điều kiện thuận lợi cho dự án này mở rộng.
Theo bà Dương Thị Mỹ Trang - Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp
và Phát triển nông thôn huyện Mỏ Cày Nam, hiện nay, tổng đàn heo của huyện hơn
300 ngàn con và hơn 800 ngàn con gia cầm... Nghĩa là mỗi năm sẽ có khoảng hàng
trăm ngàn tấn phân từ chăn nuôi thải ra môi trường. Trong khi vườn dừa gần 16
ngàn héc-ta của huyện, nếu áp dụng mô hình dừa hữu cơ và khi áp dụng các quy
trình xử lý ủ phân hữu cơ kết hợp với một số dự án khác như khí Cacbon thấp thì
lượng chất thải kia sẽ được sử dụng hiệu quả chứ không phải là luôn đối mặt với
nguy cơ ô nhiễm môi trường như hiện nay. Ngược lại, việc chất thải được giải
quyết sẽ thuận lợi hơn rất nhiều khi tham gia chăn nuôi theo tiêu chuẩn GAP.
Nâng
chất lượng để tăng tính cạnh tranh
Theo ông Nguyễn Bảo Trí - Phó Giám đốc sản xuất Công ty TNHH chế biến dừa Lương Quới, bộ tiêu chuẩn
mà bà con đang áp dụng là theo định hướng chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn quốc
tế. Dừa nguyên liệu từ tiêu chuẩn này, khi đưa vào sản xuất mới cho ra được các
sản phẩm mà thị trường của các kênh tiêu thụ cả trong và ngoài nước đề cao.
“Đây là một dự án rất quan trọng và mang tính chiến lược của công ty chúng tôi.
Nếu bà con nông dân sản xuất vào chuỗi liên kết này, công ty chắc chắn sẽ luôn
mua giá cao hơn thị trường ở từng thời điểm. Điều đó sẽ đặc biệt có giá trị
trong khi thị trường dừa ảm đạm như hiện nay. Đương nhiên, nếu thị trường dừa
nóng lên lúc thương lái nước ngoài quay lại mua thì phía công ty sẵn sàng để
người dân chọn lựa theo hướng có lợi cho họ. Thời gian tới, công ty sẽ mở xưởng
sơ chế dừa nguyên liệu tại xã An Định, nhằm giảm bớt chi phí vận chuyển và tạo
việc làm cho người dân” - ông Trí nói.
Theo các nhà doanh nghiệp xuất khẩu dừa, thị trường nhập
khẩu đang chịu sự cạnh tranh gay gắt, đặc biệt là tại các thị trường có tiềm
năng lớn và khó tính như châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản... Doanh nghiệp Việt Nam gặp
nhiều bất lợi trước các doanh nghiệp từ các nước có truyền thống về dừa như:
Indonesia, Thái Lan, Philippines. Bởi họ có lợi thế là trữ lượng dừa dồi dào và
sự chênh lệch tỷ giá đồng USD so với Việt Nam. Vì thế, muốn cạnh tranh để bán
giá cao thì việc tạo ra những dòng sản phẩm sạch, chất lượng cao là điều tất yếu
phải làm. Hơn nữa, dừa Việt Nam nếu không thay đổi hợp lý với nhu cầu thị trường
sẽ có thể “chết đứng” trên sân nhà, khi dừa của các nước khác ồ ạt nhập khẩu
vào nước ta theo quy luật của hội nhập quốc tế.
Ông Huỳnh Quang Đức - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông
- Khuyến ngư tỉnh cũng khẳng định rằng, các sản phẩm từ dừa hữu cơ là xu hướng
của thị trường thế giới. Người nông dân nếu tham gia vào chuỗi liên kết này
không những tránh bị lạc hậu mà còn nâng cao hơn nữa giá trị sản xuất từ cây dừa.
“Trên nền tảng của mô hình trồng ca cao chứng nhận UTZ, chúng tôi thấy, nếu cây
dừa được chăm sóc bằng các phân bón hữu cơ sẽ đạt năng suất, chất lượng trái
cao hơn, đặc biệt trong thời gian từ 3 - 5 năm. Vì thế, chúng tôi đang xin ý kiến
của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để được triển khai mô hình sản xuất
dừa theo tiêu chuẩn sinh học. Trong đó, chúng tôi sẽ hỗ trợ dự án của doanh
nghiệp về khoa học kỹ thuật và những điều kiện khác để dự án này của Công ty
TNHH chế biến dừa Lương Quới mở rộng hơn nữa” - ông Đức cho hay.