Làng quê trên đường đổi mới

Đường vào khu Gò Lức thuộc ấp Phú Lợi, xã Phú Lễ khá quanh co, chúng tôi được một cán bộ xã cho biết, chỉ vài năm gần đây mà khu Gò Lức đông người sinh sống hẳn. Trước đây, vùng đất này rất hoang vu, khô cằn, chỉ có vài ngôi nhà. Nằm cạnh bưng Lạc Địa, đến nay, khu Gò Lức có gần 100 hộ sinh sống, số nhà kiên cố mọc lên ngày càng nhiều. Qua trao đổi với vợ chồng anh Lương Văn Sang (39 tuổi), chúng tôi không khỏi ngạc nhiên, bởi gia đình anh là hộ nghèo nhiều năm liên tiếp ở ấp Phú Lợi, cả gia đình 4 người sống trong căn chòi ở bưng Lạc Địa. Từ đồng vốn cho hộ nghèo vay 25 triệu đồng, anh chị chăm chỉ nuôi bò, nuôi cá trên đất thuê ở bưng Lạc Địa, nay anh chị sở hữu ngôi nhà mới khang trang với chi phí xây dựng khoảng 400 triệu đồng. Gia đình anh Lương Văn Sang là một trong những hộ tiêu biểu trong phong trào xây nhà kiên cố ở xã Phú Lễ.

Cùng với phong trào xây dựng nông thôn mới, những chuyển biến trong phát triển kinh tế, nhất là nghề chăn nuôi bò và kháp rượu đã mang lại nét đổi mới cho bộ mặt nông thôn. Ông Tô Quang Mười - Chủ tịch UBND xã Phú Lễ phấn khởi cho hay: Nhiệm kỳ này (2010-2015), số nhà ở kiên cố trong xã chiếm 55%, cao hơn 20% so với nhiệm kỳ trước (2005-2010). Toàn xã có 1.868 hộ, không còn nhà tạm bợ, dột nát. Tỷ lệ lộ nông thôn được cứng hóa cũng tăng nhanh. Tổng nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản năm 2014 trên 7 tỷ đồng, trong đó nhân dân đóng góp khoảng 700 triệu đồng.  

Cũng theo ông Tô Quang Mười, nghề nuôi bò ở Phú Lễ có từ rất lâu, chủ yếu là loại bò bô dùng để vận chuyển, cày xới. Đến năm 1990, cơ giới hóa trong nông nghiệp đã dần thay thế vai trò của đàn bò. Vào năm 2000, phong trào nuôi bò ở xã Phú Lễ trở lại với những nét mới, từ đó xuất hiện đàn bò lai có giá trị tăng cao. Gần đây, một số tỉnh bạn như Trà Vinh, An Giang, Vĩnh Long… đã đến tham quan mô hình bò thịt. Phú Lễ cũng đã xuất bán hàng ngàn bò con phục vụ nhu cầu thị trường. Hiện tại, xã có khoảng 6 ngàn con bò, hầu như nhà nào cũng có nuôi loại gia súc này.

Bên cạnh đó, nghề kháp rượu truyền thống trên 100 năm tuổi vẫn được lưu truyền. Trong xu hướng thời đại, nghề kháp rượu trải qua thêm nhiều công đoạn công nghiệp để loại chất cặn, mang lại hương vị đặc biệt. Điều đó đã giúp hàng trăm hộ gia đình có nguồn thu nhập ổn định; giúp thương hiệu Rượu Phú Lễ lan xa trong thị trường nội địa và quốc tế.

Vẫn còn những băn khoăn

Dù đời sống kinh tế khá phong phú, đa dạng, văn hóa đậm nét dân gian song thu nhập và đời sống người dân Phú Lễ tồn tại nhiều vấn đề đáng quan tâm.

Hiện thu nhập bình quân là 24 triệu đồng/người/năm, phần lớn người dân trong xã trồng trọt, chăn nuôi, đan lát và kháp rượu. Trong đó, tỷ trọng nông nghiệp chiếm 49%, tiểu thủ công nghiệp 33,2%, thương mại dịch vụ 17,7%. So với tiêu chí số 10 của Bộ tiêu chí về nông thôn mới tỉnh Bến Tre thì thu nhập đầu người ở xã chưa đạt. Theo kế hoạch, năm 2015, nhằm tăng thu nhập bình quân đầu người lên 28 triệu đồng/năm, xã khuyến khích hộ nông dân thường xuyên nắm bắt thông tin thị trường để phát triển sản xuất; liên hệ Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ cho vay vốn, hỗ trợ gia đình nghèo có điều kiện chăn nuôi…

Với số lượng đàn bò khoảng 6 ngàn con, lượng phân thải ảnh hưởng rất lớn đến môi trường, nhất là vào mùa mưa. Từ 2007 đến nay, xã đã phát động xây trên 300 hầm biogas chứa phân bò. Hiện giá bình quân mỗi bao phân khô khoảng 10kg từ 5 - 6 ngàn đồng. Thu nhập từ phân khô khoảng 1 tỷ đồng/năm. Người dân ở Phú Lễ tận dụng tối đa những mảnh đất trống, sân nhà, thậm chí cả lối đi chung để phơi phân bò… Hướng tới, xã sẽ tăng cường giáo dục ý thức người dân bằng cách hướng dẫn sử dụng nước hợp vệ sinh, sử dụng hầm biogas, cách xử lý rác hợp vệ sinh.

Tuy xã có làng nghề tiểu thủ công nghiệp đan lát và kháp rượu được Trung ương công nhận từ năm 2006, thế nhưng đối với nghề đan lát giá trị kinh tế từ sản phẩm còn thấp, chưa đa dạng hóa sản phẩm để tạo bứt phá. Khí thế sản xuất làng nghề truyền thống từ đó yếu dần và đối mặt với nguy cơ mai một nếu không có những chính sách đầu tư, quan tâm kịp thời từ tỉnh, huyện.

Mặt khác, câu hỏi dự án Khu du lịch sinh thái Lạc Địa khi nào tiến hành khiến không ít người dân băn khoăn. Vì từ năm 2003, huyện có chủ trương cho dân thuê đất bưng Lạc Địa để nuôi cá, trồng cỏ, thời gian hợp đồng kéo dài 10 năm, giá thuê 2 triệu đồng/ha/năm. Đến năm 2014, phương thức cho thuê thay đổi, thời gian hợp đồng rút ngắn chỉ còn 1 năm, giá thuê tăng 8 triệu đồng/ha/năm. Một số người dân không đồng tình vì cho rằng, thời gian hợp đồng ngắn, giá thuê tăng gấp 4 lần so với trước đây, nên họ khó đầu tư lâu dài… Theo ông Tô Quang Mười, sau khi xã Phú Lễ họp dân ghi nhận ý kiến và trình với UBND huyện, vừa qua, UBND huyện có công văn trả lời, theo đó sẽ kéo dài thời gian hợp đồng lên 2 năm, giá thuê 6 triệu đồng/ha.