Lễ giỗ lần thứ 140 Đốc binh Phan Ngọc Tòng

Sáng 13-02-2008 (mùng 7 tháng giêng âl), tại Khu lưu niệm Đốc binh Phan Ngọc Tòng (xã An Hiệp và An Ngãi Tây, huyện Ba Tri ) đã long trọng diễn ra lễ giỗ lần thứ 140 của Đốc binh Phan Ngọc Tòng và nghĩa quân tử trận Giồng Gạch, xã An Hiệp năm 1868. Đến dự có đại biểu các ban ngành trong tỉnh và huyện Ba Tri cùng với đông đảo bà con các xã lân cận.

Năm 1867 quân Pháp chiếm Bến Tre, phong trào chống giặc nổi lên khắp nơi trong tỉnh. Mặc dù chỉ là hương giáo làng, mẹ vừa mới mất, trên đầu còn chít khăn tang nhưng là người yêu nước kiên cường, Phan Ngọc Tòng tạm lãnh chức Đốc binh do nhân dân đề cử đứng lên chống Pháp. Cụ chiêu mộ nghĩa binh, mọi người theo cụ rất đông với vũ khí thô sơ chỉ có gươm giáo, mã tấu. Vừa nhận chức được mấy ngày thì giặc Pháp hành quân về chiếm đóng Ba Tri. Đêm đến chúng co cụm lại đóng quân trên gò cát có tên Giồng Gạch (xã An Hiệp ngày nay). Nơi đây vốn có một miếu thờ thần dưới gốc một cây trôm lớn, xung quanh rất hoang vu, cây cối um tùm. Đêm ấy, Phan Ngọc Tòng chỉ huy nghĩa quân tấn công Giồng Gạch đánh xáp lá cà với địch bằng khẩu lệnh xung phong là “hè hè” để uy hiếp tinh thần địch. Dù nghĩa quân có tinh thần yêu nước quật cường nhưng chỉ bằng vũ khí thô sơ không thể chống nổi với súng ống của quân Pháp, nên trận này nghĩa quân bị thua. Phan Ngọc Tòng cùng hi sinh với nhiều nghĩa quân khác. Vì vậy, dân làng thường gọi bãi chiến ở Giồng Gạch là Gò Trụi và trận đánh này là trận giặc Hè.