 |
Đoàn người đi Nghinh Ông. Ảnh: H. Đức |
Thờ cúng cá Ông là tín ngưỡng phổ biến, mang đậm nét văn hóa dân gian của cư dân làm nghề biển thuộc các huyện biển Ba Tri, Bình Đại và Thạnh Phú.
Tục lễ
Nghinh Ông
Theo truyền thuyết, mỗi khi ra khơi, ngư dân
thường cúng vái và nhiều lần họ đã được cá Ông giúp đỡ. Khi biển động mạnh,
sóng gió nổi lên, ghe sắp chìm là cá Ông xuất hiện, kề lưng đỡ thuyền giúp ngư
dân lướt qua sóng gió, nguy cấp. Cá chết thì gọi là Ông “lụy”. Khi phát hiện có
Ông lụy ngoài biển, người ta đưa thuyền ra dìu xác cá vào bờ rồi tổ chức lễ
chôn cất rất long trọng. Nơi thờ cá Ông được gọi là miếu Ông (lăng Ông).
Lễ Nghinh Ông, hay còn gọi là lễ tế, lễ rước,
lễ cúng cá Ông (tùy theo cách gọi của từng địa phương). Thời gian tổ chức lễ giữa
các nơi không giống nhau, nhưng thường được diễn ra trước mùa đánh bắt ở biển.
Hàng năm, lễ Nghinh Ông tại huyện Ba Tri và Bình Đại được tổ chức chính thức
vào ngày 15 và 16-6 (âm lịch); quá trình diễn ra lễ chính, còn có nhiều hoạt động
văn hóa, văn nghệ, thể thao phục vụ cho người tham dự lễ và nhân dân địa
phương.
Nghinh Ông Nam Hải ở vùng biển Bến Tre. Ảnh: H.Hiệp
Tại huyện Thạnh Phú, lễ hội Nghinh Ông được tổ
chức vào sau Tết Nguyên đán (lễ chính nhằm ngày 15 và 16 tháng Giêng ở cồn Bửng,
xã Thạnh Hải. Theo lời kể của ông Phạm Văn Chiêm - Trưởng Ban Quản lý Lăng Ông
Nam Hải, xã Thạnh Hải, ngày 5-2-2004 (nhằm ngày 15 tháng Giêng âm lịch), một cá
Ông dài khoảng 20m, nặng trên 50 tấn, đã “lụy” và trôi dạt vào bờ biển cồn Bửng.
Hai tháng sau, sáng 1-4-2004, có thêm một cá Ông “lụy” dạt vào cồn Bửng, nằm ở
vị trí chỉ cách cá Ông trước khoảng 300m. Cá Ông thứ hai này dài 25m, nặng hơn
cá ông trước rất nhiều. Sau đó, người dân địa phương và nhiều người làm nghề
khai thác, đánh bắt thủy sản ở nơi khác đã quy tụ về Thạnh Hải, tổ chức thờ cúng
cá Ông. Được sự cho phép của chính quyền địa phương, ngư dân nơi đây đã xây dựng
lăng vào tháng 4-2004 để thờ cúng cá Ông. Tại lăng, hiện còn lưu lại 2 bộ
xương, 1 bộ có chiều dài khoảng 20m và 1 bộ có chiều dài khoảng 25m.
Lễ hội
Nghinh Ông xã Thạnh Hải
Lễ hội Nghinh Ông xã Thạnh Hải (Thạnh Phú)
năm nay được diễn ra liên tục trong 3 ngày, từ ngày 22 đến hết ngày 24-2-2016
(nhằm 15 tháng Giêng đến hết ngày 17 tháng Giêng), tại Lăng Ông Nam Hải, ấp Thạnh
Hải (cồn Bửng). Trong các ngày này, cồn Bửng sẽ nhộn nhịp khách trong và ngoài
tỉnh tới để viếng lăng, thắp hương cầu cho mưa thuận gió hòa, đánh bắt trúng
mùa, làm ăn phát đạt, gia đình hạnh phúc. Theo kế hoạch của Ban tổ chức lễ hội
Nghinh Ông, trong 2 ngày 15 và 16 tháng Giêng sẽ diễn ra phần chính của lễ gồm:
lễ Nghinh Ông, lễ an vị và lễ dâng hương. Trước đó, tại khu du lịch Cồn Bửng sẽ
diễn ra hội chợ cùng các hoạt động văn hóa, văn nghệ: giao lưu đờn ca tài tử,
múa lân, triển lãm hình ảnh, hội thi mâm xôi, giao lưu thể thao cùng nhiều trò
chơi dân gian (kéo co, bịt mắt đập heo đất, nhảy bao bố)…
Bà Trần Thị Minh Khoa - Phó Chủ tịch UBND xã
Thạnh Hải, Phó Trưởng Ban tổ chức lễ hội cho biết: “Năm nay, người đi lễ hội
Nghinh Ông sẽ rất đông vì thuận lợi trong giao thông; các cầu mới xây dựng như
Tân Huề, An Qui đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, tuyến Quốc lộ 57 từ cầu Ván đến
Thạnh Hải đã được trải nhựa thông thoáng. Ban tổ chức lễ hội đã có kế hoạch,
phân công cụ thể nhiệm vụ cho các cơ quan, đoàn thể, đơn vị cùng tham gia đảm bảo
an ninh trật tự, vệ sinh an toàn thực phẩm”.
“Đây là năm thứ ba tổ chức lễ hội Nghinh
Ông, cũng là năm thứ hai xã Thạnh Hải được UBND huyện giao nhiệm vụ tổ chức lễ
hội với quy mô mở rộng. Xã đã huy động cả hệ thống chính trị cùng tham gia,
chuẩn bị tốt cho lễ hội. Nguồn kinh phí tổ chức được vận động từ xã hội hóa
và do người dân tự quản. Nội dung hoạt động lễ hội đảm bảo vui tươi, tiết kiệm
và đậm nét văn hóa dân tộc, cũng là nhằm để quảng bá tiềm năng du lịch, kinh
tế biển của huyện Thạnh Phú”, bà Nguyễn Thị Mơ - Trưởng Phòng Văn hóa - Thông
tin huyện Thạnh Phú cho biết. |