Miếu thờ và mộ Lê Quang Quan (Tán Kế)

Lễ đón nhận Bằng di tích cấp tỉnh miếu thờ và mộ Lê Quang Quan (Tán Kế). Ảnh: T.Long

Sáng ngày 3-2-2012, xã Mỹ Thạnh (Ba Tri) đã diễn ra lễ đón bằng công nhận di tích Miếu thờ và mộ Lê Quang Quan (Tán Kế) là di tích cấp tỉnh. Đến dự có đồng chí Trần Ngọc Tam - Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện Ba Tri và nhân dân xã Mỹ Thạnh.

Cụ Lê Quang Quan sinh tại làng Mỹ Chánh, huyện Bảo An, phủ Hoằng Trị, tỉnh Vĩnh Long (nay là xã Mỹ Thạnh, huyện Ba Tri). Ông nội ông là Lê Quang Mưu, quê quán tỉnh Bình Định, vào đất Ba Tri lập nghiệp. Kế thừa tinh thần thượng võ của ông cha, ông luyện tập võ nghệ khá tinh thông và khi lớn lên, ông đăng lính triều đình. Sau khi triều đình Huế ký Hòa ước 1862, nhường 3 tỉnh miền Đông cho Pháp, Lê Quang Quan cùng với một số binh sĩ khác bất mãn, bỏ ngũ về quê. Tại Mỹ Chánh, ông vận động nhân dân trong vùng, tập hợp trai tráng, rèn vũ khí, luyện tập võ nghệ, chuẩn bị lực lượng chống Pháp. Tháng 6-1867, giặc Pháp đánh chiếm 3 tỉnh miền Tây, trong đó có Bến Tre. Ông đứng ra mộ binh, phát động khởi nghĩa chống Pháp tại vùng Ba Châu (Châu Phú, Châu Thới và Châu Bình), được nhân dân nhiệt tình hưởng ứng. Cuộc khởi nghĩa của ông đã gây cho đối phương nhiều tổn thất. Do sự chênh lệch về trang bị vũ khí, lại thiếu kinh nghiệm chiến đấu, lực lượng khởi nghĩa sau nhiều lần đụng độ đã bị thiệt hại nặng. Trước tình thế bị địch bao vây ngày một khó khăn, ông ra lệnh giải tán lực lượng, chỉ chọn một số nghĩa quân thân cận, tinh nhuệ, rút vào vùng lau sậy, chà là hoang vu, tạm tránh những mũi tiến công của địch. Một tên đào ngũ đã lén báo cho quân Pháp biết nơi ẩn náu của ông và chúng đã bao vây bắt được ông. Sau đó, chúng đã đem ông ra hành quyết tại chợ Châu Thới vào ngày 11 tháng Giêng năm Kỷ Tỵ (tức 21-2-1869). Cuộc khởi nghĩa của người anh hùng Lê Quang Quan tuy thất bại, nhưng tinh thần yêu nước bất khuất, kiên cường, dũng cảm chiến đấu chống giặc ngoại xâm của ông và nghĩa quân mãi mãi là niềm tự hào của dân tộc, quê hương. Cảm phục về nghĩa khí và công trạng của ông, nhân dân địa phương đã lập miếu thờ ông ngay tại quê nhà.