Một trong những giải pháp quan trọng trong xây dựng Đảng hiện nay

Theo Hồ Chí Minh, tự phê bình và phê bình là tìm ra những ưu điểm để phát huy, những khuyết điểm để khắc phục, tăng cường đoàn kết thống nhất trong nội bộ, không ngừng nâng cao chất lượng công tác, giúp cho cán bộ, đảng viên (CBĐV) và tổ chức Đảng ngày một tiến bộ, trưởng thành. “Tự phê bình và phê bình là thứ vũ khí sắc bén nhất, nó giúp cho Đảng ta mạnh và ngày càng mạnh thêm. Nhờ nó mà chúng ta sửa chữa khuyết điểm, phát triển ưu điểm, tiến bộ không ngừng. Cho nên CBĐV cần phải nâng cao giác ngộ tư tưởng, ngăn ngừa tự đại tự cao, mạnh dạn công khai tự phê bình, vui vẻ tiếp thu sự phê bình của người khác”. Tự phê bình và phê bình không phải chỉ để riêng bản thân một tổ chức hoặc cá nhân CBĐV tiến bộ, mà còn giúp cho các tổ chức khác, đồng chí khác học tập, rút kinh nghiệm để cùng tiến bộ. Hồ Chí Minh còn chỉ ra rằng, ĐV cũng là con người và Đảng cũng từ xã hội mà ra, do đó không nên thần thánh hóa Đảng và ĐV: “Đảng ta không phải trên trời sa xuống. Nó ở trong xã hội mà ra. Vì vậy, tuy nói chung, thì ĐV phần nhiều là những phần tử tốt, nhưng vẫn có một số chưa bỏ hết thói xấu tự tư tự lợi, kiêu ngạo, xa hoa… Những thói xấu đó có đã lâu, nhất là trong 80 năm nô lệ. Những thói xấu đó, họ mang từ xã hội vào Đảng”. Cách tốt nhất để lọc bỏ những thói xấu đó theo Người, là phải thường xuyên tự phê bình và phê bình.

Hồ Chí Minh cho rằng: “Người đời không phải thánh thần, không ai tránh khỏi khuyết điểm”; “ĐV và CB cũng là con người. Ai cũng có tính tốt và tính xấu. Song đã hiểu biết, đã tình nguyện vào một Đảng vì dân, vì nước, đã là một người cách mạng thì phải cố gắng phát triển những tính tốt và sửa bỏ những tính xấu”. Vì vậy, phải đẩy mạnh tự phê bình và phê bình để thông qua đó, mỗi người, cũng như mỗi CB, ĐV nhìn nhận ra khuyết điểm, “tính xấu” của mình và có biện pháp kiên quyết khắc phục nó. Người còn chỉ ra rằng, những “tính xấu” của mỗi CB, ĐV không những có hại cho bản thân họ, mà còn có hại đến Đảng, đến nhân dân. Bằng ví dụ hết sức mộc mạc, dễ hiểu, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ những tác hại của thái độ lẩn tránh trách nhiệm trong đấu tranh tự phê bình và phê bình: “Nể nang không phê bình, để cho đồng chí mình cứ sa vào lầm lỗi, đến nỗi hỏng việc. Thế thì khác nào thấy đồng chí mình ốm, mà không chữa cho họ. Nể nang mình, không dám tự phê bình, để cho khuyết điểm của mình chứa chất lại. Thế thì khác nào mình tự bỏ thuốc độc cho mình”.

Đối với tổ chức Đảng, theo Hồ Chí Minh, tự phê bình và phê bình là phương tiện quan trọng nhất để xây dựng, củng cố sự đoàn kết thống nhất trong Đảng. Người đã chỉ rõ: “Thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng”. Đoàn kết trong Đảng là đoàn kết thống nhất rất cao, là đoàn kết thống nhất từ trong tư duy, nhận thức, từ trong lý tưởng đến hành động hàng ngày. Tự phê bình và phê bình sẽ giúp gột rửa, lọc bỏ những sai lệch, những bất đồng và trên cơ sở đó tạo nên sự kết dính, gắn bó hữu cơ trong nội bộ Đảng. Người viết: “Muốn đoàn kết chặt chẽ trong Đảng, ắt phải thống nhất tư tưởng, mở rộng dân chủ nội bộ, mở rộng tự phê bình và phê bình”.

Theo Hồ Chí Minh, tự phê bình và phê bình còn là thang thuốc hay nhất để chữa nhiều chứng bệnh, để bồi bổ cho cơ thể của Đảng ngày càng thêm cường tráng; đồng thời, là vũ khí sắc bén giúp Đảng vượt qua mọi hiểm nguy, thách thức: “Trong bao nhiêu năm hoạt động bí mật, dù bị bọn thực dân khủng bố gắt gao và Đảng ta gặp rất nhiều khó khăn, nguy hiểm, nhưng Đảng ta ngày càng phát triển, càng mạnh mẽ và đã lãnh đạo nhân dân làm cách mạng thành công, kháng chiến thắng lợi. Đó là vì Đảng ta khéo dùng cái vũ khí sắc bén tự phê bình và phê bình”.

Theo Hồ Chí Minh, trước hết, tự phê bình và phê bình phải tiến hành thường xuyên. Bởi vì, con người ta hôm nay tốt, không có nghĩa ngày mai vẫn cứ tốt; người hôm nay mắc sai lầm, sửa chữa rồi, không có nghĩa ngày mai không thể mắc sai lầm nữa. Vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu CB, ĐV: “Mỗi người, mỗi ngày phải thiết thực tự kiểm điểm và kiểm điểm đồng chí mình. Hễ thấy khuyết điểm phải kiên quyết tự sửa chữa và giúp đồng chí mình sửa chữa”. Phải như thế, Đảng mới chóng phát triển, công việc mới chóng thành công. Nếu không làm thường xuyên thì khuyết điểm sẽ ngày càng tích tụ nhiều lên, lấn át ưu điểm. Những CB, ĐV thoái hóa biến chất, tham ô, tham nhũng, vi phạm tư cách ĐV, nguyên nhân suy cho cùng là do không thường xuyên tự phê bình và tiếp thu phê bình.

Trong quan hệ giữa tự phê bình và phê bình thì tiến hành tự phê bình mình trước, tự phê là chính, phê bình người sau, phê bình là phụ. Người cách mạng là người tiến hành cải tạo xã hội và cải tạo chính bản thân mình, song: “Tự mình không đánh thắng được khuyết điểm của mình, mà muốn đánh thắng kẻ địch; tự mình không cải tạo được mình, mà muốn cải tạo xã hội thì thật là vô lý. Vì vậy, người cách mạng nhất định phải thật thà tự phê bình và kiên quyết sửa chữa khuyết điểm”.

Quán triệt và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về tự phê bình và phê bình, trong quá trình xây dựng và hoạt động, Đảng ta luôn coi trọng tự phê bình và phê bình. Đảng ta khẳng định tự phê bình và phê bình là quy luật phát triển của Đảng, là thước đo trình độ sinh hoạt dân chủ trong Đảng và là ý thức trách nhiệm của Đảng với nhân dân. Tự phê bình và phê bình là biện pháp quan trọng để giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ Đảng, để giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng.

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy ở nơi này, nơi khác, lúc này, lúc khác, sinh hoạt tự phê bình và phê bình chỉ còn là hình thức. Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã chỉ rõ: “… Tự phê bình và phê bình ở nhiều nơi vừa bị buông lỏng trong thực hiện, vừa chưa được quy định cụ thể để làm cơ sở cho công tác kiểm tra, giám sát”. Thực tế vẫn còn tình trạng “CB, ĐV thiếu tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí chiến đấu, quên đi trách nhiệm, bổn phận trước Đảng, trước nhân dân; việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị, quy định về xây dựng, chỉnh đốn Đảng ở một số nơi chưa đến nơi đến chốn; kỷ cương, kỷ luật không nghiêm, nói không đi đôi với làm, hoặc làm chiếu lệ”.

Để tạo được sự chuyển biến rõ rệt, khắc phục những hạn chế, yếu kém trong công tác xây dựng Đảng, nhằm xây dựng Đảng ta thật sự là Đảng cách mạng chân chính, ngày càng trong sạch, vững mạnh… như mục tiêu, phương châm mà Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã đề ra, điều quan trọng là CB, ĐV, trước hết là CB chủ chốt, phải thấm nhuần sâu sắc tự phê bình và phê bình theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Coi đó vừa là một phẩm chất đạo đức của người ĐV, CB, vừa là một biện pháp cơ bản, có ý nghĩa quyết định, giúp cho họ ngày càng tiến bộ, trưởng thành. Đó chính là căn cứ để mỗi CB, ĐV tự kiểm tra lại công việc, tư cách và năng lực của mình. Phải kết hợp chặt chẽ giữa tự phê bình với phê bình, giữa phê bình từ trên xuống và phê bình từ dưới lên. Bên cạnh đó, tự phê bình của Đảng phải gắn chặt với phát huy sự giám sát phê bình của nhân dân. Thực hiện chế độ CB, ĐV tự phê bình trước dân, lấy ý kiến của nhân dân đóng góp cho công tác xây dựng Đảng, cho ĐV; tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho CB, ĐV về tự phê bình và phê bình để họ hiểu rõ vị trí, vai trò, sự cần thiết phải đẩy mạnh hoạt động đó và nắm vững cách thức, phương pháp tiến hành tự phê bình và phê bình theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Quyết tâm duy trì, thực hiện nghiêm túc nền nếp chế độ tự phê bình và phê bình trong các cấp ủy, tổ chức Đảng, cơ quan Nhà nước, các tổ chức xã hội. Thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, chống mọi biểu hiện chủ nghĩa cá nhân, tư tưởng cơ hội thực dụng, cục bộ bè phái, mất đoàn kết; thường xuyên làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những tổ chức Đảng, ĐV không thực hiện tốt nghị quyết, chỉ thị của Đảng về tự phê bình và phê bình. Đó cũng chính là một trong những giải pháp quan trọng trong xây dựng Đảng hiện nay.