 |
Ảnh minh họa (Novosti) |
Hôm 21/11, Mỹ đã trao cho Nga một đề xuất
chính thức về việc hợp tác xây dựng hệ thống phòng thủ tên lửa ở Đông Âu. Đây rõ
ràng là nỗ lực làm giảm căng thẳng giữa hai nước.
Mỹ cũng trao cho Nga một đề xuất khác mà nước này hy vọng sẽ thuyết
phục được Moscow ngừng việc rút khỏi Hiệp ước các vũ khí thông thường ở châu Âu
(CFE). Hai vấn đề này đã khiến quan hệ Nga - Mỹ rơi xuống mức thấp nhất kể từ
khi kết thúc Chiến tranh lạnh.
Hai đề xuất đã được thảo luận trong các cuộc đàm
phán trước đây giữa hai nước. Tuy nhiên, Nga đã nhất quyết yêu cầu Mỹ phải đề
xuất bằng văn bản trước khi tiếp tục các cuộc đàm phán. Các quan chức Mỹ và Nga
đã từ chối tiết lộ thông tin liên quan tới những tài liệu trên. Ngoại trưởng Mỹ
Rice và người đồng cấp Nga, Sergei Lavrov, dự kiến sẽ thảo luận hai đề xuất này
vào thứ hai tới, trước thềm hội nghị hòa bình Trung Đông.
Các đề xuất trên liên quan tới kế hoạch của Mỹ xây
dựng một trạm radar ở CH Séc và các tên lửa đánh chặn ở Ba Lan, cũng như kế
hoạch của Nga tạm thời ngừng tham gia CFE. Mỹ nói rằng hệ thống tên lửa phòng
thủ ở Đông Âu nhằm chống lại các tên lửa từ Iran. Những tên lửa này có thể được
nhằm vào châu Âu hoặc lãnh thổ Mỹ. Nga lại cho rằng hệ thống phòng thủ cũng có
thể được sử dụng để nhằm vào các tên lửa Nga, đe dọa tới an ninh Nga.
Theo một quan chức Mỹ giấu tên, các đề xuất trên
bao gồm việc hợp nhất các hệ thống tên lửa phòng thủ của Mỹ, Nga và Nato để mở
rộng phạm vi bảo vệ cả Nga lẫn phương Tây và cho phép các chuyên gia Nga thanh
sát thường xuyên địa điểm đặt tên lửa đánh chặn của Mỹ ở Ba Lan. Các quan chức
Mỹ đã nhấn mạnh rằng đề xuất này phụ thuộc vào sự chấp thuận của Ba Lan. Ngoài
ra, Mỹ cũng đề xuất hoãn việc kích hoạt các tên lửa đánh chặn của Mỹ cho tới khi
rõ ràng rằng tên lửa đạn đạo của Iran có thể vươn tới châu Âu.
Các quan chức Nga đã phản ứng tích cực với đề xuất
trì hoãn việc kích hoạt các tên lửa đánh chặn. Tuy nhiên, các nhà đàm phán Nga
khăng khăng rằng đề xuất này phải được thể hiện dưới hình thức một hiệp ước ràng
buộc, xác định chi tiết các điều khoản kích hoạt. Mỹ chắc chắn sẽ phản đối yêu
cầu này.
Tổng thống Nga Putin hồi tháng 6 đã đề xuất chia
sẻ với Mỹ một hệ thống radar cảnh báo sớm tại Azerbaija để thay thế hệ thống
radar mà Mỹ định đặt ở Séc. Mỹ lại muốn hợp nhất trạm radar này và các radar
khác vào một hệ thống phòng thủ tên lửa chung.
Các quan chức Mỹ và Nga đều không tiết lộ chi tiết
về đề xuất của Mỹ đối với CFE. CFE hạn chế việc triển khai xe tăng, máy bay và
các vũ khí hạng nặng thông thường trên toàn châu Âu. Các nhà đàm phán đã nhất
trí sửa đổi hiệp ước này vào năm 1999 song Mỹ và các thành viên Nato khác vẫn
chưa phê chuẩn sửa đổi. Mỹ nói rằng Moscow trước tiên phải hoàn thành các nghĩa
vụ rút quân khỏi Grudia v