Nhiều cơ hội cho người tâm thần hòa nhập cộng đồng

Di chứng của chiến tranh, dị tật bẩm sinh và áp lực nặng nề của cuộc sống… là những nguyên nhân làm gia tăng người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí. Theo kết quả khảo sát gần đây, Bến Tre có 3.851 người tâm thần nặng (tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần), chiếm 0,31% dân số (nam: 2.332 người; nữ: 1.519 người). Từ năm 2005 đến nay, số người bệnh tâm thần không ngừng tăng, bình quân mỗi năm tăng 257 người, chiếm 0,02% dân số của tỉnh.

Nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách an sinh xã hội, trong đó có các quy định về trợ cấp xã hội tại cộng đồng, cơ sở bảo trợ xã hội, trợ giúp về y tế, việc làm, hướng nghiệp và một số dịch vụ công tác xã hội đối với người tâm thần. Nhờ vậy, việc chăm sóc, phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí ngày càng tốt hơn, đáp ứng phần nào nhu cầu, nguyện vọng của các gia đình đối tượng, góp phần thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở địa phương. Ở Bến Tre, năm 2010, chỉ có 99 người tâm thần được nuôi dưỡng tại Trung tâm Bảo trợ người tâm thần của tỉnh, nhưng đến năm 2011 tăng lên 130 người. Hàng tháng, có 3.472 người tâm thần được giải quyết trợ cấp tại cộng đồng theo Nghị định 67 và Nghị định 14 của Chính phủ. Tuy nhiên, do số người tâm thần nặng đang sống ngoài cộng đồng còn quá nhiều, không được chăm sóc, điều trị y tế đúng quy định, quản lý chưa chu đáo, nên tình trạng bệnh của người tâm thần ngày một tăng thêm, họ ít có cơ hội phục hồi bệnh để được hòa nhập cộng đồng. Qua khảo sát thực tế, trong tổng số người tâm thần sống ở cộng đồng, thì có hơn phân nửa số người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, gia đình neo đơn không có người chăm sóc; phân nửa còn lại là do gia đình không quan tâm đưa đi điều trị, cho uống thuốc không đúng liều lượng, thường xuyên xiềng xích người bệnh hoặc cho ở riêng biệt một mình. Tình trạng này đòi hỏi Đảng, chính quyền và toàn xã hội phải quan tâm, chăm sóc, quản lý, hỗ trợ điều trị và thực hiện tốt các chính sách bảo trợ xã hội cho đối tượng này. Bởi đây không còn là mối quan tâm, lo lắng của gia đình người bệnh mà là của toàn xã hội, nhất là khi người bệnh trở thành đối tượng gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội. Đề cập đến vấn đề này, một bác sĩ chuyên khoa tâm thần, Bệnh viện Tâm thần tỉnh cho biết: Những người tâm thần nặng thường không làm chủ hành vi của mình. Khi phát bệnh, họ có thể làm bất cứ chuyện gì, ví dụ như không mặc quần áo đi lang thang, đập phá đồ đạc trong nhà, gây thương tích cho người thân trong gia đình và hàng xóm, thậm chí gây chết người…

Để người tâm thần được chăm sóc nhiều hơn

Thể hiện sự quan tâm đối với người tâm thần, ngày 22-7-2011, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1215 phê duyệt Đề án trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng, giai đoạn 2011-2025. Theo đó, ngày 5-10-2011, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng có công văn chỉ đạo triển khai đề án này, giai đoạn 2011-2015. Trên cơ sở này, Bến Tre xây dựng Kế hoạch 466 với nhiều mục tiêu, giải pháp cụ thể chăm lo cho người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí. Theo đó, phấn đấu đến năm 2020, có 90% người tâm thần có hành vi nguy hiểm cho gia đình, cộng đồng và số người tâm thần lang thang, không người chăm sóc được tập trung nuôi dưỡng, phục hồi sức khỏe, trị liệu tại các Trung tâm Bảo trợ người tâm thần của tỉnh; 90% số người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ cao bị tâm thần, người tâm thần được tư vấn trị liệu tâm lý và sử dụng các dịch vụ công tác xã hội; 100% gia đình có người tâm thần, 70% người rối nhiễu tâm trí có nguy cơ bị tâm thần được nâng cao nhận thức về trợ giúp và phục hồi chức năng.

Để đạt được những mục tiêu trên, giải quyết những nhu cầu bức xúc hiện nay, đồng chí Trương Văn Nghĩa - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, cho biết: Từ nay đến năm 2020, tỉnh sẽ thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm đem lại cho người tâm thần nhiều cơ hội hòa nhập cộng đồng. Cụ thể, sẽ nâng cấp xây dựng mở rộng cơ sở vật chất nhằm tạo điều kiện chăm sóc, phục hồi chức năng cho người tâm thần, nâng số lượng người tâm thần được chăm sóc tại Trung tâm Bảo trợ người tâm thần tỉnh từ 130 lên 300 đối tượng; phát triển nguồn nhân lực làm công tác bảo trợ xã hội trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe người tâm thần tại xã, phường, thị trấn, các Trung tâm Bảo trợ người tâm thần, Bệnh viện Tâm thần tỉnh; xây dựng thí điểm 2 mô hình cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm lý tại các huyện có nhiều đối tượng tâm thần để cung cấp dịch vụ trị liệu tâm lý, phục hồi chức năng cho người tâm thần và người rối nhiễu tâm trí; tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức về trách nhiệm của gia đình, cộng đồng và toàn xã hội về chăm sóc và phục hồi chức năng, nâng cao kiến thức, kỹ năng trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người rối nhiễu tâm trí, người tâm thần dựa vào cộng đồng…