Rau màu ế ẩm, nông dân ‘sợ’ tết

Hiện giá bán hành tím loại nhất tại ruộng khoảng 13 ngàn/kg; cần ô thì 5 ngàn/kg; sà lách 3 ngàn/kg; cà chua 4 ngàn/kg…trong khí đó chỉ khoảng 10 ngày trước giá các loại rau này lần lượt: hành tím 18-20 ngàn/kg; cần ô 8-10 ngàn/kg; sà lách 10-12 ngàn/kg; cà chua 10 ngàn kg… Giá rau màu trong tết này những ngày cận tết giảm giá quá nhanh khiến nhà vườn trở tay không kịp. Theo nông dân lí giải thì đó là hệ quả của việc tập trung rau màu phục vụ dịp tết quá nhiều gây tồn hàng nên tiêu thụ không kịp, khiến thương lái ép giá và còn không mua, khiến họ phải nhổ bỏ, chịu lỗ trắng tay.

Gần 3.000 m2 hành tím của ông Vi Văn Hoắn (61 tuổi, ấp Tân Bình xã Tân Thủy, Ba Tri) đã thu hoạch xong hơn 3 ngày qua, nhưng vẫn không thấy có thương lái nào đến mua cả. “thật ra lúc đó (khoảng 10 ngày trước-PV) đã bán cũng được rồi, nhưng nghĩ tết sẽ tăng giá thêm nữa như mọi năm nên tui để lại chờ! Ai ngờ đến khi hành đã quá già không thể chờ được nữa thì giá lại rớt thê thảm thế này. Nếu tính chi phí để trồng được 1 kg hành cũng hơn 12 ngàn rồi, kiểu này chỉ cùng lắm là hòa vốn còn công sức hơn 2 tháng trời phải đổ sông đổ biển rồi…” ông Hoắn than thở.

Cùng cảnh ngộ như ông Hoắn, hơn 2 công rau gồm sà lách, ngò, cần ô của anh Huỳnh Ngọc Diêu (ruộng kề bên), thì hiện nhiều thửa nhỏ đã úa vàng góc vì quá già. “tui nhổ gần 400kg cần ô, sà lách bỏ rồi đó vì sợ nếu để úa vàng như thế sẽ có thêm lí do để thương lái chê bay, rồi lại hạ giá. Tết này còn đường duy nhất là bán con bò mới mong không chịu cảnh nợ nần.” tay chỉ về đống rau to đùn bỏ thối bên góc tre gần ruộng, anh Diêu nói như khóc.

Đến ruộng anh Tư Vẹn ở Phú Hưng (Tp Bến Tre) thì là cả ruộng rau ngò om, cần ô gần 2 công đất hết thảy đã ngã thành một màu vàng úa, thoảng thoảng mùi thối. “đâu phải mình tui, nhiều ruộng ở đây trúng mùa sà lách to như sà lách Đà Lạt…cũng bỏ như vậy đó. Chứ bán mà rẻ như cho, lại phải nài nỉ, công sức thu hoạch…thà bỏ luôn cha ‘sang’! qua tết làm tiếp.” anh Ven cai đắng nói. Rồi anh ngồi lẫm bẩm so sánh một cách chán chường: “một li café 10 ngàn đồng giờ bằng 3kg rau cần ô; một món quà tết gói sẵn hơn 300 ngàn cũng gần 100 kg rau ngò…tết nhất gì nỗi nữa chú em ơi!”.

Đến tay người tiêu dung giá vẫn bình thường

Theo tìm hiểu của chúng tôi, giá bán tại các chợ phường 2, 3, 6, Tân Thành, đầu mối Thủy sản (phường 8) giá cả rau màu giảm nhẹ, không đáng kể. Theo các tiểu thương ở chợ phường 2, 3 thời điểm 23 tết: hành tím giảm 500 đồng/kg còn 23 ngàn/kg; sà lách từ 14-15 ngàn/kg; cần ô thì 10 ngàn/kg…phần lớn giá đứng yên. “chúng tôi nhận hàng từ các thương lái, sau đó phải làm lại cho đẹp rồi bán ra nhưng chênh lệch khoảng 2, 3 ngàn/kg là cùng chứ lời nhiều thì sao cạnh tranh nổi. Còn việc chênh lệnh giá từ ruộng đến quầy là tính toán của thương lái chứ việc này chúng tôi không qui định được.” một tiểu thương ở chợ Phường 6 phân bua.

Nghịch lí từ sự chênh lệch quá lớn ấy hiện đã đẩy nhiều hộ nông dân trồng màu rất hoang mang. Tuy nhiên điều này cũng bị chi phối bởi nhiều nguyên nhân khác, như hành tím nhập từ Vĩnh Châu (Sóc Trăng), hay sà lách Đà Lạt…thì rau màu tại địa phương không thể so sánh nổi vì “nó luôn luôn là hàng đẹp” các thương láy đều nhận định như vậy. Nhưng hầu như sự ‘ép giá’ của các thương lái đối với nhiều nông dân đã thành “chuyện thường ngày của huyện” nên nhiều người cũng lạc quan. “biết đâu cận tết giá rau sẽ tăng trở lại do hết hàng? Ràu màu mà, lên xuống cũng bất thường lắm, nhưng đằng nào thì chúng tôi cũng thiệt. Tôi ước gì mình có thể nói cho người tiêu dùng biết về giá cả thật sự của chúng để người ta trả giá, chứ có đâu khoảng cách chỉ mấy chục cây số mà giá cả chúng đã tăng đến hơn 200% !?” anh Nguyễn Văn Năm (xã An Ngãi Tây, Ba Tri) nói.

Sức mua trong đợt tết khá trầm lắng ở tất cả các mặt hàng. “trong khi nhiều nông dân thấy trước đó không lâu giá cao nên ghim lại nhiều hành tím khô, và phần lớn họ trồng rau màu khác mà sẽ thu hoạch đúng tết nên làm ùng ứ hàng hóa – điều này góp phần rất lớn cho sự rối ren của thị trường  này dẫn đến thương lái có quá nhiều lựa chọn có lợi.” ông Trần Văn Hạ - Thường vụ Hội nông dân xã Tân Thủy phân tích.

Còn theo kiến nghị của ông Hoắn: “chúng tôi không hi vọng nhà nước hỗ trợ trong những trường hợp đại loại như tình trạng mà chúng tôi đang chịu đựng. Nhưng chúng tôi những mong sẽ có thị trường rau sạch thật sự để người tiêu dùng được yên tâm, đương nhiên giá của chúng cũng phải hợp lí đối với công sức mà chúng tôi bỏ ra chăm sóc. Và chuỗi gian hàng đó sẽ là nơi tin cậy để chúng tôi bán hàng, để đoạn tuyệt với những kiểu buôn bán bị ép giá mà không biết cách nào phản kháng lại như thế này. Để làm được việc đó chúng tôi sẵn sàng cải thiện, và thật cố gắn để nâng cấp lên để đạt chuẩn VietGAP.” và đó cũng là nguyện vọng của bà con ở nhiều tổ hợp tác rau màu trong tỉnh khi tâm sự với chúng tôi.

Theo nhận định của Phòng thương mại Sở Công thương thì sức mua tiêu dùng những ngày cận tết (từ 25 trở đi) dự đoán sẽ tăng mạnh đến tết. Nên nông dân có thể hi vọng vớt lại để đón tết cổ truyền phấn khởi hơn./