Tảo mộ ngày Xuân

Con cháu chuẩn bị mâm cơm dâng cúng Tổ tiên.

Vì vậy, cứ mỗi khi Tết đến, khoảng từ ngày 15 tháng Chạp nhiều gia đình cùng nhau đi “quét mộ” (từ quê tôi sử dụng để chỉ việc tảo mộ). Vào những ngày này, từ sáng sớm, người người, nhà nhà tranh thủ mang cuốc, xẻng, chổi, thùng, sơn, cọ,... đến những phần mộ của tổ tiên để dọn dẹp, sửa sang các ngôi mộ cho sạch sẽ, chuẩn bị đón ông bà về sum họp với gia đình trong 3 ngày Tết.

Công việc đầu tiên của tảo mộ là dùng cuốc, xẻng dẫy hết cây, cỏ dại mọc um tùm trên mộ. Khi đã làm sạch cây cỏ, với những nấm mồ đất, người ta đắp lại cho đầy đặn, còn những mộ xây gạch thì vét vôi, sơn lại cho sạch đẹp. Đối với những ngôi mộ được dán gạch thì công việc quét mộ đơn giản hơn, chỉ dùng nước lau chùi sạch sẽ là được. Sau đó, người đi tảo mộ thắp vài nén hương, đốt vàng mã hoặc đặt thêm bó hoa, đĩa trái cây cúng cho linh hồn người đã khuất. Bên cạnh những ngôi mộ được chăm sóc, trông nom, còn có những ngôi mộ vô chủ, không người thăm viếng cũng được cắm một nén hương, đốt vàng mã cho những ngôi mộ này để người dưới mộ được ấm lòng nơi chín suối.

Trong ngày này, trẻ em cũng được theo ông bà, cha mẹ đi tảo mộ. Trước là để biết dần những ngôi mộ của tổ tiên, sau là để nhắc cho trẻ sự kính trọng tổ tiên và kế thừa truyền thống qua phong tục tảo mộ, viếng mộ. Những người quanh năm đi làm ăn xa, tất bật với cuộc sống mưu sinh, nhưng cũng nhớ ông bà tổ tiên mà thường trở về vào dịp này để tảo mộ gia tiên và sum họp với gia đình. Đây cũng là dịp để con cháu thành tâm mời ông bà tổ tiên chuẩn bị về ăn Tết với gia đình. Do đó, người dân quê tôi còn có tục rước ông bà vào đúng trưa ngày cuối cùng của năm cũ. Với tất cả lòng thành kính, trong không khí thiêng liêng, con cháu làm mâm cơm trang trọng đặt lên bàn thờ, cúng gia tiên, mời tổ tiên về ăn Tết với gia đình. Sau ba ngày Tết, con cháu tiễn đưa ông bà bằng bữa cơm gia đình thịnh soạn, ấm cúng, trước khi quay về với công việc thường ngày.

Tảo mộ mỗi dịp Tết đến, xuân về là một việc làm vô cùng ý nghĩa của dân tộc Việt Nam. Đó cũng là thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.

Tin, ảnh: Hoàng Huấn