Thay đổi lối sống - phòng bệnh tăng huyết áp

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, trên thế giới, tỷ lệ THA chiếm 8-18% dân số, thay đổi từ các nước châu Á, như: Indonesia 6-15%, Malaysia 10-11%, Đài Loan 28%... Việt Nam (năm 2002): 16,3% (ở miền Bắc).

Ở Bến Tre, theo số liệu khảo sát của Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe (năm 2009), đối tượng người cao tuổi từ 60 trở lên tại các huyện Ba Tri, Mỏ Cày Bắc và TP. Bến Tre, cho thấy tỷ lệ THA rất cao, chiếm 82,8%; người dân có kiến thức và thái độ đúng về bệnh THA có tỷ lệ gần 85%, nhưng khả năng thực hành đúng các biện pháp phòng chỉ có tỷ lệ gần 50%. Theo nhận xét của chúng tôi, THA là bệnh mạn tính không lây, nên từ lâu nay các ngành liên quan cũng như người dân trong cộng đồng ít quan tâm, mà thường tập trung cho các bệnh dịch truyền nhiễm lây. Thực tế, các bệnh mạn tính có tỷ lệ tử vong cao và để lại tàn phế cao hơn.

THA là yếu tố nguy cơ cao của bệnh tim mạch cho nên việc điều trị, theo dõi, kiểm soát bệnh trong giai đoạn đầu rất quan trọng.  

Áp dụng thay đổi lối sống cho mọi bệnh nhân THA hoặc người có HA bình thường cao hay tiền sử gia đình có người THA rõ ràng. Tác dụng thay đổi lối sống là tương đương với biện pháp uống một loại thuốc và hiệu quả tăng lên khi kết hợp nhiều cách thay đổi lối sống. Thay đổi lối sống sẽ làm giảm lượng thuốc, tăng tác dụng biện pháp dùng thuốc và cải thiện nguy cơ bệnh tim mạch. Ngược lại, bỏ biện pháp thay đổi lối sống sẽ làm giảm đáp ứng thuốc THA.

Cho nên, nhiệm vụ của thầy thuốc là phải tích cực khuyến khích và hướng dẫn bệnh nhân điều chỉnh lối sống, đặc biệt nếu họ có nhiều yếu tố nguy cơ tim mạch khác trước như: rối loạn lipid máu và đái tháo đường. Khi điều chỉnh lối sống không hạ được HA đầy đủ thì cũng giúp cho giảm số lần, liều dùng của thuốc THA cho bệnh nhân.

 Đối với bệnh nhân, mặc dù đạt và duy trì việc thay đổi lối sống là khó khăn, nhưng vì sức khỏe chính mình thì không ai khác ngoài chính bản thân mình phải thực hiện.

Thay đổi lối sống sẽ làm giảm THA theo bảng sau:

Tóm lại:

Ngoại trừ các trường hợp THA rất nặng cần phải điều trị thuốc ngay, người ta thường bắt đầu điều trị bằng cách thay đổi lối sống, như: giảm cân nặng, thay đổi chế độ ăn (bớt muối, bớt chất ngọt, giảm thực phẩm giàu cholesterol), tập thể dục đều đặn, giảm uống rượu, bỏ hút thuốc. Nếu từ 4 đến 6 tháng, HA không giảm thì mới bắt đầu điều trị bằng thuốc.

Khi điều trị bằng thuốc, có nghĩa là bạn phải uống thuốc suốt đời (bác sĩ sẽ điều chỉnh tùy theo mức độ HA). Uống thuốc thất thường hoặc tự ý ngưng thuốc sẽ gây nguy hiểm cho sức khosức khỏe định kỳ để theo dõi biến chứng của THA, như: kiểm tra đáy mắt, đo điện tim, thử máu, thử nước tiểu… là những việc làm cần thiết đối với bệnh nhân THA.