Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam, chúng tôi luận bàn một vài khía cạnh về vai trò của nhà giáo theo pháp luật giáo dục (GD) ở Việt Nam.
Theo đó, nhà giáo
giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng GD. Nhà giáo phải không ngừng
học tập, rèn luyện, nêu gương tốt cho người học. Nhà nước tổ chức đào tạo, bồi
dưỡng nhà giáo, có chính sách sử dụng, đãi ngộ, bảo đảm các điều kiện cần thiết
về vật chất và tinh thần để nhà giáo thực hiện vai trò và trách nhiệm của mình;
giữ gìn và phát huy truyền thống quý trọng nhà giáo, tôn vinh nghề dạy học.
Trong đội ngũ nhà giáo, nhà giáo giữ nhiệm vụ là cán bộ
quản lý giáo dục (CBQLGD) đóng vai trò nền tảng, cốt yếu đối với chất lượng GD.
Pháp luật GD quy định: “CBQLGD giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức, quản
lý, điều hành các hoạt động GD. CBQLGD phải không ngừng học tập, rèn luyện,
nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, năng lực quản lý và trách nhiệm
cá nhân. Nhà nước có kế hoạch xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ CBQLGD nhằm
phát huy vai trò và trách nhiệm của CBQLGD, bảo đảm phát triển sự nghiệp GD”.
Người CBQLGD là “cái gốc” của mọi công việc GD. “Cái gốc” phải vững thì sự nghiệp
GD mới “xinh tươi”.
Hiến pháp năm 2013 và Luật GD năm 2005 (sửa đổi 2009) đều
thống nhất “Đầu tư cho GD là đầu tư phát triển”. Do đó, trong sự nghiệp đầu tư
cho GD thì đầu tư phát triển nhà giáo phải giữ vai trò căn cốt và là một trong
những nội dung không thể thiếu của “quốc sách hàng đầu”. Phát triển GD phải gắn
với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, tiến bộ khoa học, công nghệ, củng cố
quốc phòng, an ninh; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; bảo đảm cân
đối về cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề, cơ cấu vùng miền; mở rộng quy mô
trên cơ sở bảo đảm chất lượng và hiệu quả; kết hợp giữa đào tạo và sử dụng.
Nhà nước thống nhất quản lý hệ thống GD quốc dân về mục
tiêu, chương trình, nội dung, kế hoạch GD, tiêu chuẩn nhà giáo, quy chế thi cử,
hệ thống văn bằng, chứng chỉ; tập trung quản lý chất lượng GD, thực hiện phân
công, phân cấp quản lý GD, tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ
sở GD.
Tóm lại, trong pháp luật GD, nhà giáo là “nhạc trưởng” trong “dàn nhạc GD”.