Phát huy hiệu quả các thiết chế văn hóa, kỳ II:

Thiết chế văn hóa - thể thao cơ sở còn hạn chế

04/11/2020 - 07:04

BDK - Bên cạnh những kết quả đạt được, việc phát huy thiết chế văn hóa - thể thao (TCVH - TT) cơ sở còn không ít hạn chế như: Chưa phát huy hết chức năng hoạt động của TC, do thường xuyên thay đổi nhân sự, kinh phí. Khó kêu gọi xã hội hóa các loại hình hoạt động VH - TT, do đầu tư lớn, chậm thu hồi vốn và ít sinh lợi. Nguồn kinh phí chi cho hoạt động tính trên số dân còn thấp, chưa kịp thời với thay đổi của cơ chế.

Một giải bóng đá do Công đoàn ngành Giáo dục tỉnh tổ chức tại sân bóng đá mi ni phường Phú Tân, TP. Bến Tre. Ảnh: Ánh Nguyệt

Một giải bóng đá do Công đoàn ngành Giáo dục tỉnh tổ chức tại sân bóng đá mi ni phường Phú Tân, TP. Bến Tre. Ảnh: Ánh Nguyệt

Nguyên nhân hạn chế

Có 152 nhà văn hóa (NVH), 25  NVH liên ấp, 63 NVH - Khu thể thao (KTT) ấp, 17 NVH - KTT liên ấp. Cơ sở vật chất VH của một số huyện xây dựng đã lâu (hơn 22 năm) nay đã xuống cấp như Giồng Trôm hoặc chưa được xây dựng như Ba Tri, Mỏ Cày Nam, Mỏ Cày Bắc.

Hạn chế đối với TCVH - TT ở cấp xã, khu dân cư là cán bộ kiêm nhiệm nhiều công việc, thường xuyên thay đổi; thiếu tố chất đặc thù và đam mê, tâm huyết, nhiệt tình, trách nhiệm, phương pháp tham mưu, phối hợp để thực hiện nhiệm vụ. Trung tâm VH - TT và truyền thanh huyện, thành phố chưa quan tâm nhiều đến việc hướng dẫn phương pháp, liên kết tổ chức hoạt động. Có nơi chưa xây dựng văn bản hướng dẫn nghiệp vụ để định hướng hoạt động cho cơ sở hàng năm hoặc có xây dựng cũng qua loa, hình thức, nội dung chưa phù hợp để cơ sở có thể theo đó xây dựng kế hoạch hoạt động năm của địa phương.

Cán bộ nghiệp vụ hạn chế về năng lực chuyên môn nên chưa làm tốt chức năng hướng dẫn phương pháp, tổ chức mô hình mẫu và hoạt động kết nối để giúp cơ sở phát huy, khai thác hiệu quả của TCVH - TT xã, ấp. Các sân bóng đá 11 người hầu hết đều xuống cấp, do không đủ kinh phí bảo dưỡng, mặt sân chưa đảm bảo cho tập luyện và thi đấu nên hiện tại hoạt động chưa thường xuyên; việc tổ chức các giải bóng đá cũng gặp khó khăn do ít đội tham gia...

Để phát huy hiệu quả TCVH - TT cấp huyện và cấp cơ sở, Sở VH, TT và Du lịch đề xuất giải pháp nội dung, hoạt động mà ngân sách phải đảm bảo: đầu tư xây dựng mới và nâng cấp sửa chữa, cải tạo TCVH - TT theo hướng quy mô hơn. Hỗ trợ và đầu tư phương tiện, trang thiết bị hiện đại hơn. Đảm bảo nguồn kinh phí cho công tác bảo trì thiết bị và cơ sở vật chất, tuyên truyền cổ động trực quan, tổ chức các cuộc liên hoan, hội thi, hội diễn, hội thao...

Riêng đối với TCVH - TT cấp cơ sở và khu dân cư, từ khi được cấp kinh phí hỗ trợ, các hoạt động đã cải thiện và phát triển rõ rệt, đề nghị kinh phí ngân sách tỉnh cấp hàng năm (cấp xã 15 triệu đồng; ấp, khu phố 5 triệu đồng), không trích 10% để lại cho kinh phí dự phòng vì thực tế kinh phí hàng năm dành cho hoạt động VH - TT ở cơ sở còn khó khăn, do chưa đảm bảo cân đối nguồn thu ngân sách theo phân cấp. Tăng kinh phí cho hoạt động phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống VH” cấp cơ sở. Tạo cơ chế cho tư nhân tham gia đầu tư: dịch vụ ẩm thực; các loại hình giải trí trò chơi trẻ em; tổ chức các lớp năng khiếu, các lớp võ, lớp dạy thể dục, yoga, hát với nhau nghe, tổ chức các tiệc cưới, sinh nhật, các cuộc hội thảo, hội nghị…

Mô hình hoạt động hiệu quả nhất hiện nay ở cấp cơ sở: Công tác xã hội hóa hội thi, liên hoan, hội diễn, hội thao văn hóa nghệ thuật của xã Quới Điền, huyện Thạnh Phú; các hoạt động tại TCVH - TT xã Long Thới, huyện Chợ Lách; hoạt động TDTT tại các nhà thi đấu thuộc Trung tâm VH, TT và Học tập cộng đồng của các xã nông thôn mới ở huyện Giồng Trôm; hoạt động “Đờn ca tài tử”, thể dục dưỡng sinh người cao tuổi, bóng chuyền hơi nữ... của nhiều TCVH - TT cấp xã và khu dân cư.

Chưa đạt chỉ tiêu

Đại biểu Đặng Ngọc Anh - Trưởng ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh cho rằng, theo Quyết định số 2164 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống TCVH - TT cơ sở giai đoạn 2013 - 2020, định hướng đến năm 2030, thì hệ thống TCVH - TT cơ sở phục vụ cộng đồng thuộc ngành VH, TT và Du lịch quản lý. Trong đó, chỉ tiêu đến năm 2020 là NVH - KTT ở ấp phải đạt 70%; trung tâm VH - TT ở xã, phường, thị trấn phải đạt 80%.

Nhưng thực tế, theo báo cáo của Sở VH, TT và Du lịch tại buổi làm việc với đoàn giám sát, toàn tỉnh có 297/883 ấp của các xã nông thôn mới có TCVH - TT ấp đạt chuẩn 100 chỗ ngồi (chiếm tỷ lệ 33,64%); 49/142 xã nông thôn có trung tâm VH - TT và Học tập cộng đồng đạt chuẩn (chiếm tỷ lệ 35,2%). Cả hai tỷ lệ đều không đạt theo Quy hoạch tổng thể của Chính phủ đề ra đến năm 2020. Đề nghị Sở VH, TT và Du lịch cho biết trách nhiệm của ngành trong việc tham mưu cho UBND tỉnh trong quy hoạch để đầu tư hệ thống TCVH - TT cơ sở đạt tỷ lệ theo Quy hoạch tổng thể của Chính phủ.

Trả lời về nội dung này, Giám đốc Sở VH, TT và Du lịch Nguyễn Văn Bàn cho rằng, thời gian qua, ngành VH, TT và du lịch chưa tham mưu cho UBND tỉnh có quy hoạch riêng, mà tích hợp quy hoạch chung phát triển TCVH - TT cơ sở trong xây dựng nông thôn mới (tiêu chí số 06 - cơ sở vật chất VH) giai đoạn 5 năm và cụ thể hàng năm. Năm 2010, ngành đã khảo sát, định hướng cho cấp sở và tham mưu UBND tỉnh ban hành “Đề án nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống trung tâm VH trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2011 - 2015, định hướng hướng đến năm 2020” (Đề án này sau đó không thực hiện được do thực hiện Nghị quyết số 11 năm 2011 của Chính phủ về tập trung kiềm chế lạm phát...).

Việc xây dựng TCVH - TT cơ sở đạt chuẩn theo quy định gặp rất nhiều khó khăn. Cụ thể như quỹ đất hạn hẹp, nguồn vốn đầu tư hạn chế. Quan niệm đầu tư TCVH - TT khó có thể sinh lợi và hoạt động của TCVH - TT cơ sở chưa hiệu quả. Vì vậy, việc xác định đầu tư xây dựng TCVH - TT cơ sở có lúc, có nơi chưa quan tâm, chưa mạnh dạn đầu tư, hỗ trợ. Mặt khác, các quy định chung cho toàn quốc cũng có một vài điểm chưa hoàn toàn phù hợp với đặc điểm, điều kiện khác nhau của từng vùng, miền. Hiện tại, ngành đã phối hợp đưa vào quy hoạch và lập dự toán nguồn kinh phí trung hạn  giai đoạn 2021 - 2025 để xây dựng mới và hỗ trợ sửa chữa, nâng cấp TCVH - TT cấp xã, ấp.

(Còn tiếp)

Hữu Hiệp (ghi)

Chia sẻ bài viết

BÌNH LUẬN