“ ... Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa, Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập tự do. Đến ngày thắng lợi, nhân dân ta sẽ xây dựng lại đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn!”. Đó là lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh trích trong lời kêu gọi chống Mỹ, cứu nước, được Đài Tiếng nói Việt Nam truyền đi sáng ngày 17-7-1966 trong thời điểm đế quốc Mỹ ồ ạt đưa quân viễn chinh Mỹ và quân các nước chư hầu vào tham chiến trực tiếp trên chiến trường miền Nam.

Hiện trạng đường tỉnh Bến Tre những năm đầu mới giải phóng (Ảnh chụp lại từ Kỷ yếu 35 năm thành lập ngành giao thông vận tải Bến Tre)

Lời căn dặn của Bác Hồ kính yêu đã nung nấu quyết tâm sắt đá trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Cùng với cả nước, tỉnh Bến Tre đã nỗ lực xây dựng quê hương sau ngày giải phóng. Bến Tre trong chiến tranh từng là một địa bàn bị đánh phá ác liệt, nên hệ thống giao thông đường bộ như: cầu, đường, phà đã phải gánh chịu hậu quả tàn phá nặng nề của bom đạn. Trước năm 1975, hệ thống đường chính của tỉnh cũng ở tình trạng chắp vá, trên địa bàn tỉnh không có tuyến quốc lộ nào đi qua, các tuyến đường địa phương hầu hết là đường đất, hoặc sỏi đỏ nên mùa nắng đi lại rất khó khăn, còn mùa mưa thường bị tắc giao thông, có đoạn bị đứt giao thông toàn bộ.

Những cây cầu khỉ bắt qua sông ở vùng quê Bến Tre. Ảnh: Phương Đông

Trong một bút tích đề ngày 20-5-2009 của nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Lê Minh Đào (nay đã mất) viết cho ngành giao thông vận tải, ông ghi: “Sau ngày giải phóng năm 1975, hai huyện Thạnh Phú, Bình Đại, từ thị trấn xuôi về bờ biển có chiều dài từ 10 - 20km, phải lo đắp lại đường, hàn sông... Từ thị trấn Mỏ Cày đến thị trấn huyện Chợ Lách cũng bị gián đoạn (đến năm 1983 mới nối lại được). Trên các tuyến dọc của 3 cù lao tất cả cầu bắc qua sông quá cũ kỹ (cầu sắt lót ván), có người đi qua cầu rớt xuống sông thiệt mạng: Ba Lai, Cả Cối, cầu sắt Tân Thủy! Mỗi lần xe khách qua cầu, hành khách phải xuống xe đi bộ, nếu xe đi hai chiều gặp nhau tại cầu thì một bên phải dừng lại chờ vì không qua mặt nhau được trên cầu, cảnh này hết sức phiền hà khi gặp phải trời mưa. Từ thị xã Bến Tre đi Bình Đại, Ba Tri, Thạnh Phú thường bị hỏng, nhất là mùa mưa vào thời điểm triều cường... lộ đứt nhiều đoạn và đầy rẫy ổ voi, ổ trâu, có đoạn phải dùng đá to đổ dài hàng chục mét để xe từ từ bò qua”.

Cầu Chẹt Sậy cũ trên đường tỉnh 885 (ảnh tư liệu)

Vì cảnh khó khăn đó mà các đồng chí giám đốc trong ngành giao thông vận tải như: Lê Văn Tấn, Đinh Văn Chức, Huỳnh Hoàng Oanh (Huỳnh Trọng Vũ), Nguyễn Phước An, Phạm Chí Công và chủ tịch các huyện phải luận phiên đi kiểm ra, xử lý, đích thân điều xe chở từng đá to và trực tiếp chỉ huy việc nối đường. Phải gần 10 năm sau (khoảng 1985) đường đất mới thông được đến biển và bắt đầu xây dựng một vài cây cầu bê-tông...

Trong cảnh khó khăn của tỉnh sau 1975, lãnh đạo tỉnh, cán bộ ngành và người dân Bến Tre đã ra sức xây dựng quê hương. Nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Lê Minh Đào thuật lại: “Tỉnh Bến Tre vốn có nhược điểm lớn là các loại vật tư, thiết bị từ gỗ, đá xây dựng đến xi măng, sắt thép đều không có, lãnh đạo và các đồng chí phụ trách ngành giao thông vận tải phải liên tục huy động sức của dân. Phải dùng cả uy tín của quê hương Đồng Khởi, mối quan hệ xương máu giữa tỉnh ta với các tỉnh thành phố địa phương bạn và ngành dọc, cấp trên (để có được) những loại vật tư thiết bị để làm đường, làm cầu”.

Khánh thành cầu An Điền trên huyện lộ 29, huyện Thạnh Phú ((Ảnh chụp lại từ Kỷ yếu 35 năm thành lập ngành giao thông vận tải Bến Tre)

Tại cồn Thành Long, thuộc xã Thành Thới A, huyện Mỏ Cày Nam, ông Võ Văn Hưng - Trưởng ấp Thành Long nhớ lại: “Khi chưa có cầu Tân Điền (thuộc dự án xây dựng cầu Cổ Chiên) nối cồn Thành Long với đất liền, đời sống người dân gặp nhiều khó khăn. Một số người phải gửi con cái đi học ở nơi khác trên đất liền, muốn bán gia súc thì họ bơi xuồng và cho heo, bò bơi qua sông mới bán được, vì không có phương tiện chuyên chở nào khác”.

Chính vì chứng kiến nhiều cảnh khó khăn, mà bao lớp cán bộ, người dân Bến Tre không ngừng ra sức đóng góp xây dựng cầu và đường điện trên quê hương.

Ở Bến Tre lưu truyền câu nói: “Làm cầu rồi lại làm cầu/ Làm cầu cho đến bạc đầu chưa xong”. Trong chặng đường phát triển của xứ cù lao, có những anh hùng thời bình, người đã nối những nhịp cầu, chữa lành vết thương chiến tranh để lại trên quê hương. Ông Trịnh Văn Y, hay còn gọi là ông hai Mai Sơn, sinh ngày 27-3-1942, tại xã Lương Phú, huyện Giồng Trôm. Ông Y có 15 năm tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước, 25 năm xây dựng quê hương. Sau khi nghỉ hưu, ông tiếp tục có thêm 20 năm cống hiến ở cương vị Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật cầu đường tỉnh.

Ông Trịnh Văn Y nhận Kỷ lục Việt Nam “Người có công vận động và hỗ trợ xây dựng cầu, đường bê - tông ở nông thôn với số lượng nhiều nhất”. Ảnh: T.Thảo

Ông Trịnh Văn Y đã vận động, hỗ trợ xây dựng cầu dây văng, giúp người dân ở các huyện Mỏ Cày, Thạnh Phú, Giồng Trôm đi lại thuận tiện hơn. Ảnh: Phương Đông

Trong 20 năm (từ năm 2001 - 2021), ông Trịnh Văn Y là Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật cầu đường tỉnh, ông đã vận động, hỗ trợ xây dựng, đưa vào sử dụng trên 2.500 cây cầu, 350km lộ bê-tông. Tổng kinh phí xây dựng trên 1 ngàn tỷ đồng, trong đó, 70% kinh phí được tài trợ, 20% do nhân dân đóng góp (đất đai, hoa màu, vật kiến trúc, tiền, công lao động…) và 10% đối ứng của ngân sách, cùng nhiều sáng kiến, đóng góp khác trên lĩnh vực xây dựng giao thông nông thôn.

Hai mẹ VNAH Nguyễn Thị Đải và Nguyễn Thị Bảy, xã Châu Hòa, huyện Giồng Trôm đóng góp xây dựng giao thông nông thôn Bến Tre (Ảnh chụp lại từ Kỷ yếu 35 năm thành lập ngành giao thông vận tải Bến Tre)

Mẹ Việt Nam anh hùng Trương Thị Thưa, xã Hưng Nhượng, huyện Giồng Trôm đóng góp xây dựng giao thông nông thôn Bến Tre (Ảnh chụp lại từ Kỷ yếu 35 năm thành lập ngành giao thông vận tải Bến Tre)

Người dân Bến Tre hôm nay không thể nào quên tấm lòng của những mẹ Việt Nam anh hùng, như mẹ Lê Thị Đấu (xã Châu Bình, huyện Giồng Trôm). Chồng con hy sinh, mẹ Đấu thui thủi một mình. Năm 2000, mẹ dùng tiền trợ cấp, tiền công đi làm cỏ mía để xây cầu bê-tông bắc qua mương lộ gần nhà để “nghe tiếng trẻ đi học, thấy bớt quạnh hiu”. Trên mảnh đất xứ Dừa, còn nhiều mẹ Việt Nam anh hùng có nhiều đóng góp xây cầu lộ như mẹ Trương Thị Thưa, mẹ Nguyễn Thị Bảy (huyện Giồng Trôm), mẹ Nguyễn Thị Nhơn (huyện Mỏ Cày Bắc)...

Bến Tre là đất cù lao, bị ngăn sông cách trở. Người dân Bến Tre bao đời luôn mơ ước giao thông được thuận lợi để hội nhập với đồng bằng sông Cửu Long và cả nước. Vì thế, trong những năm cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI, tỉnh đã tập trung mọi nguồn lực để xây dựng nhiều công trình điện, cầu vượt sông, mở ra bước ngoặt phát triển mới cho tỉnh.

Kéo đường dây điện vượt sông Tiền năm 1989. Ảnh tư liệu

Về đường điện có: Đường điện vượt sông Tiền. Đây là công trình vượt sông đầu tiên của Bến Tre do Liên Xô đầu tư trang thiết bị và chuyên gia tư vấn, đánh dấu tinh thần hợp tác hữu nghị Việt Nam - Liên Xô. Công trình khởi công ngày 17-1-1987, khánh thành ngày 19-5-1989. Công suất giai đoạn 1 là 16.000kVA. Toàn tuyến đường điện dài 17km, hướng tuyến từ trạm biến thế 66kV Chợ Lớn - Mỹ Tho kết nối với trạm biến thế 110kV Bến Tre (nay thuộc Ấp 1, xã Sơn Đông, TP. Bến Tre). Đoạn vượt qua sông Tiền dài 3,2km, điểm đầu tại ấp Mỹ Đức (xã Bình Đức, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang), điểm cuối tại ấp Thới Xuân Hòa (xã Phú Túc, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre). Trên toàn tuyến đường dây này xây dựng 4 trụ vượt, mỗi trụ cao 88m, 2 trụ néo và 105 trụ trung gian, mỗi trụ cao 20m.

Một kỷ niệm mà người dân Bến Tre vẫn nhớ, là vào năm 1989, khi đồng chí Trương Vĩnh Trọng (Hai Nghĩa) đang là Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre, trong ngày khánh thành đường điện quốc gia vượt sông Tiền về quê hương Bến Tre, ông đã vui mừng la lớn: “Đồng bào ơi! Đồng chí ơi! Điện đã về Bến Tre!”.

Cầu và đường điện bắt qua sông Hàm Luông. Ảnh: T. Thảo

Kế đến, bắt nhịp từ công trình điện vượt sông Tiền, Bến Tre đã bắt tay xây dựng đường điện 35kV vượt sông Hàm Luông để đưa điện về các huyện cù lao Minh.

Hai công trình Đường điện vượt sông Tiền và Đường điện vượt sông Hàm Luông đã đưa lưới điện quốc gia về trên toàn tỉnh Bến Tre. Đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của ngành điện lực và đáp ứng nhu cầu sử dụng điện ngày càng cao của tỉnh trong giai đoạn mới.

Quyền Bí thư Tỉnh ủy - Chủ tịch HĐND tỉnh Hồ Thị Hoàng Yến, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Ngọc Tam cùng các đại biểu tham dự thực hiện nghi thức đóng điện trạm biến áp 110kV Thanh Tân và nhánh rẽ đấu nối - tỉnh Bến Tre. Ảnh: Cẩm Trúc

Đấu dây vào trạm công trình trạm biến áp 110kV Thanh Tân. Ảnh: Nguyễn Dừa

Thi công kéo dây trụ 21 Đường dây 110kV Giao Long - Phú Thuận. Ảnh: T. Thảo

Năm 2025, Tổng công ty Điện lực miền Nam đang thực hiện đầu tư trên địa bàn tỉnh 6 công trình đường dây, trạm biến áp 110kV, trải dài từ TP. Bến Tre đến các huyện: Ba Tri, Mỏ Cày Nam, Mỏ Cày Bắc, Thạnh Phú. Gồm: Trạm biến áp 110kV Phú Thuận; đường dây 110kV Phú Thuận - Bình Đại; đường dây 110kV Giao Long - Phú Thuận; đường dây 110kV Ba Tri - Bình Thạnh, huyện Thạnh Phú; Trạm biến áp 110kV An Hiệp và đường dây 110kV Bến Tre - An Hiệp, huyện Châu Thành; Trạm biến áp 110kV Thanh Tân, huyện Mỏ Cày Bắc.

Kiểm tra vận hành máy biến áp. Ảnh: T. Thảo

Kiểm tra các thiết bị tại trạm biến áp. Ảnh: T. Thảo

Khi các đường dây 110kV hình thành sẽ tạo mạch vòng 110kV hoàn chỉnh, giúp 3 huyện biển không còn độc đạo đường dây 110kV, truyền tải đủ điện để phát triển kinh tế và giải quyết được vấn đề cấp điện cho mục tiêu “nuôi tôm biển ứng dụng công nghệ cao 4.000ha” theo chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bến Tre lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đề ra.

Thi công trạm biến áp 110 kV An Hiệp. Ảnh: T.Thảo

Ngày 28-4-2025, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC) Đoàn Đức Hưng cho biết: “Chào mừng lễ 30-4 năm nay, chúng tôi đóng điện đối với 3 công trình: Trạm biến áp 110kV An Hiệp và đường dây 110kV Bến Tre - An Hiệp, huyện Châu Thành; Trạm biến áp 110kV Phú Thuận; đường dây 110kV Giao Long - Phú Thuận. Đây là những công trình do UBND tỉnh Bến Tre và Tổng công ty Điện lực miền Nam phối hợp thực hiện nhằm chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bến Tre lần thứ XII, nhiệm kỳ 2025 - 2030; chào mừng 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975 - 30-4-2025) và 50 năm thành lập Tổng công ty Điện lực miền Nam”.

Năm 2009, người dân Bến Tre mừng vui vỡ òa khi công trình cầu Rạch Miễu khánh thành đưa vào sử dụng. Cầu Rạch Miễu khởi công ngày 30-4-2002, khánh thành ngày 19-1-2009. Cầu Rạch Miễu xây dựng trên tuyến quốc lộ 60, do Bộ Giao thông vận tải đầu tư. Công trình có tổng chiều dài 8.331,05m. Trong đó, tổng chiều dài 2 cầu (số 1 và số 2) 2.868,6m; tuyến đường hai đầu cầu khoảng 5.462m. Cầu thiết kế với tải trọng HL93.

Những hình ảnh thi công và hợp long cầu Rạch Miễu. Ảnh: Phương Đông

Cầu Rạch Miễu đưa vào sử dụng đã mở ra cho tỉnh lợi thế phát triển mới. Sau 16 năm khai thác, cầu Rạch Miễu thường xuyên xảy ra tình trạng ùn ứ phương tiện đặc biệt là vào những dịp lễ, Tết, thứ Bảy, Chủ nhật.

Lễ khánh thành cầu Rạch Miễu. Ảnh: Phương Đông

Cầu Rạch Miễu hiện hữu có lưu lượng phương tiện qua lại hàng ngày đã vượt thiết kế. Ảnh: T. Thảo

Hiện lưu lượng ô tô qua cầu Rạch Miễu - quốc lộ 60 khoảng 20.000 lượt xe/ngày đêm, gấp 3 lần so với lưu lượng dự kiến ban đầu khi thiết kế cầu Rạch Miễu là 6 ngàn lượt xe qua cầu ngày/đêm.

Cầu Rạch Miễu 2 dự kiến đưa vào khai thác vào tháng 8-2025. Ảnh: T. Thảo

Từ điểm nghẽn đó, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định công trình cầu Rạch Miễu 2 chiếm vị trí quan trọng số 1 trong 11 công trình, dự án trọng điểm của tỉnh. Trong tháng 4-2025, người dân Bến Tre phấn khởi đón chào sự kiện hợp long cầu Rạch Miễu 2. Dự án cầu Rạch Miễu 2 thi công hiện đạt 85% khối lượng thi công và dự kiến đưa vào khai thác toàn bộ dự án vào tháng 8-2025. Dự án đường gom đường vào cầu Rạch Miễu 2 do tỉnh làm chủ đầu tư cũng vừa thông xe vào ngày 27-4-2025.

Chủ tịch UBND tỉnh Trần Ngọc Tam (thứ 3 từ trái sang) khảo sát công trình cầu và đường thuộc dự án xây dựng cầu Rạch Miễu 2, đoạn đi qua huyện Châu Thành. Ảnh chụp năm 2023. Ảnh: T. Thảo

Chủ tịch UBND tỉnh Trần Ngọc Tam bày tỏ: “Thời gian qua, Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương đã dành nhiều sự quan tâm đối với Bến Tre và phân bổ nguồn kinh phí để thực hiện nhiều công trình, dự án cho tỉnh, đặc biệt là các công trình giao thông, trong đó có 2 cây cầu Rạch Miễu. Các công trình giao thông được đầu tư giúp tỉnh giải quyết ách tắc giao thông và liên kết phát triển cho tỉnh nói riêng và đồng bằng sông Cửu Long nói chung. Tôi tin rằng, việc khánh thành đưa vào khai thác dự án cầu Rạch Miễu 2 sắp tới sẽ tác động rất lớn đến sự phát triển chung của đất nước”.

Công trình cầu Hàm Luông đạt kỷ lục lớn nhất từ trước đến nay ở Việt Nam (thời điểm năm 2017) về khẩu độ dầm hộp thi công theo phương pháp đúc hẫng cân bằng. Ảnh: T. Thảo

Cầu Hàm Luông được khởi công ngày 17-1-2006, khánh thành ngày 24-4-2010, trên tuyến quốc lộ 60, bắc qua sông Hàm Luông. Công trình có tổng chiều dài khoảng 8,2km, chiều dài cầu Hàm Luông khoảng 1,3km. Đây là công trình chào mừng Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Cầu Hàm Luông hoàn thành có 3 điểm nổi bật: Giải phóng mặt bằng sớm; nhịp chính được thi công bằng phương pháp đúc hẫng cân bằng có khẩu độ 150m (lớn nhất Việt Nam) và hoàn thành trước thời gian so với kế hoạch đề ra.

Cầu Hàm Luông nối liền cù lao Minh và cù lao Bảo, cũng có ý nghĩa làm cho phân nửa người dân Bến Tre không còn chịu cảnh đò giang cách trở với trung tâm tỉnh là TP. Bến Tre, đồng thời cùng được chia sẻ, hưởng lợi từ cầu Rạch Miễu như nhân dân cù lao Bảo và cù lao An Hóa.

Cầu Cổ Chiên nhìn từ bờ xã Thành Thới A, huyện Mỏ Cày Nam. Ảnh: T. Thảo

Về giao thông liên vùng, tỉnh có cầu Cổ Chiên. Cầu Cổ Chiên khởi công ngày 7-3-2011, khánh thành ngày 16-5-2015, bắc qua sông Cổ Chiên, nối huyện Mỏ Cày Nam (tỉnh Bến Tre) với huyện Càng Long (tỉnh Trà Vinh) trên tuyến quốc lộ 60. Cầu Cổ Chiên là một trong 4 dự án quan trọng được thực hiện trong chương trình phát triển hệ thống hạ tầng giao thông vùng đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời, cũng là một trong 4 cầu quan trọng trên tuyến quốc lộ 60 cùng với cầu Rạch Miễu, cầu Hàm Luông và cầu Đại Ngãi (tỉnh Sóc Trăng).

Cầu Ván, huyện Thạnh Phú ngày nay và cầu Kinh Chiến Tuyến xã Thành An, huyện Mỏ Cày. Ảnh: T. Thảo - P. Đông

Thảm nhựa mặt đường nội ô TP. Bến Tre. Ảnh: T. Thảo

Cùng với những công trình cầu lớn, nhỏ trên khắp ba dải cù lao ở Bến Tre, các tuyến đường cũng được nâng cấp, mở rộng giúp cho việc lưu thông ở các vùng nông thôn và thành thị ngày càng thuận lợi, góp phần mở ra một diện mạo mới, tạo đà cho sự phát triển nhanh và toàn diện kinh tế - xã hội trên quê hương xứ Dừa.

Các đại biểu bấm nút, thực hiện nghi thức khởi công dự án xây dựng cầu Ba Lai 8. Ảnh: Thạch Thảo

Điện - đường là những từ được nhắc đến nhiều nhất khi Đảng bộ và nhân dân Bến Tre bắt tay xây dựng quê hương. Nhìn lại quá khứ, chúng ta mới thấy giá trị của những thành tích mà thế hệ người Bến Tre đi trước đã vượt gian khổ gầy dựng. Kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước là dịp chúng ta ôn lại những trang sử hào hùng của dân tộc, nhìn lại chặng đường phấn đấu xây dựng và phát triển đất nước. Trong dòng cảm xúc đó, chúng tôi tự hào và biết ơn những thế hệ người Bến Tre đi trước và thế hệ hôm nay đã nối tiếp nhau xây dựng quê hương, qua đó, tiếp tục khơi dậy tinh thần đoàn kết trong các tầng lớp nhân dân, tiến bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Bản đồ tuyến đường bộ ven biển đi qua khu vực tỉnh Bến Tre, trong đó, có Dự án cầu Ba Lai 8. Ảnh: BQLDA

----------------------

THỰC HIỆN
Nội dung: Thạch Thảo
Thiết kế: Mỹ Hạnh