Cần có chính sách cụ thể cho lực lượng biên phòng

Lực lượng nòng cốt, chuyên trách nơi biên giới

Trình bày tóm tắt dự án Luật Biên phòng Việt Nam trước Ủy ban TVQH, Thượng tướng Phan Văn Giang, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết: Tình hình hiện nay đã đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với sự nghiệp đổi mới, phát triển và bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, đòi hỏi Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang nhân dân nói chung, trong đó lực lượng BĐBP nói riêng phải tiếp tục nỗ lực phấn đấu mạnh mẽ, quyết liệt hơn để bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia (BGQG), vùng trời, vùng biển của Tổ quốc. Do đó, việc ban hành Luật Biên phòng Việt Nam là hết sức cần thiết.

Thượng tướng Phan Văn Giang, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng trình bày Tờ trình về dự án Luật Biên phòng Việt Nam. Ảnh: Trọng Đức/TTXVN

Dự án Luật Biên phòng Việt Nam có 7 chương 34 điều quy định chính sách, nguyên tắc, lực lượng nòng cốt, chuyên trách, biện pháp thực thi nhiệm vụ biên phòng, nền biên phòng toàn dân; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan về biên phòng.

Thượng tướng Võ Trọng Việt, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh (QPAN) của Quốc hội cho biết, Thường trực Ủy ban QPAN cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Biên phòng Việt Nam như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, nhằm thể chế hóa đầy đủ đường lối, chính sách của Đảng về biên giới quốc gia, trong đó có Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 28-9-2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia, quy định của Hiến pháp năm 2013 về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm tính thống nhất với các luật hiện hành; khắc phục những hạn chế, vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện Pháp lệnh BĐBP và các văn bản pháp luật khác có liên quan, góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới và nâng cao hiệu quả hoạt động của BĐBP, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng Tờ trình chưa làm rõ được sự cần thiết ban hành luật nhằm tiếp tục xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách, hệ thống pháp luật về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia tại Nghị quyết số 33-NQ/TW. Về tính hợp hiến, sự phù hợp với đường lối, chính sách của Đảng và bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tính khả thi, một số ý kiến cho rằng, dự thảo Luật chưa thể chế đầy đủ đường lối, chính sách của Đảng về biên giới quốc gia; nhiều nội dung còn chồng chéo hoặc chưa thống nhất với các luật khác, trong đó có quy định về xây dựng biên giới quốc gia và khu vực biên giới.

Cũng có ý kiến cho rằng, một số quy định của dự thảo Luật chưa bảo đảm tính hợp hiến và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, như: Khoản 2 Điều 9 giao Chính phủ quy định chi tiết biện pháp nghiệp vụ là liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân nên cần quy định cụ thể ngay trong luật hoặc dẫn chiếu theo quy định của Luật An ninh quốc gia. Quy định BĐBP có nhiệm vụ “phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật ở khu vực biên giới theo quy định của pháp luật” tại khoản 3 Điều 15 là chưa phù hợp với Điều 67 Hiến pháp và khoản 1 Điều 26 Luật Quốc phòng, Điều 3 Luật Công an nhân dân. Quy định cán bộ, chiến sĩ BĐBP được quyền trưng dụng một số loại tài sản tại khoản 6 Điều 16 là chưa phù hợp với Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản…

Thường trực Ủy ban QPAN đề nghị Ban soạn thảo rà soát, chỉnh lý dự thảo Luật cho phù hợp với đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về bảo đảm quyền con người, quyền công dân, tránh chồng chéo với các luật chuyên ngành và bảo đảm tính khả thi. Về nhiệm vụ biên phòng (Điều 5), một số ý kiến cho rằng, theo khoản 1 Điều 2 dự thảo Luật thì “Biên phòng” không phải là chủ thể quan hệ pháp luật, chỉ các lực lượng, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan mới có trách nhiệm, nhiệm vụ cụ thể trong xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia và khu vực biên giới.

Mặt khác, các nhiệm vụ này đã được quy định tại Điều 10, khoản 1 Điều 31 và Điều 35, 36 Luật Biên giới quốc gia; đồng thời Chương VI dự thảo Luật đã quy định về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân thực thi nhiệm vụ biên phòng, nên đề nghị bỏ Điều này hoặc sửa lại tên điều là “Công tác biên phòng” và chỉnh lý nội dung cho phù hợp. Có ý kiến đề nghị làm rõ nội hàm của khái niệm “nhiệm vụ biên phòng” làm cơ sở xác định cơ quan chủ trì và bổ sung nội dung quy định việc thực hiện nhiệm vụ biên phòng quy định tại khoản 3 và khoản 6 Điều này. Cũng có ý kiến cho rằng, để thực thi nhiệm vụ biên phòng và để thống nhất, tương xứng với quy định về nhiệm vụ của Bộ đội Biên phòng, cần quy định đầy đủ chức năng, nhiệm vụ của tất cả các lực lượng khác thực thi nhiệm vụ biên phòng như Công an, Hải quan…

Về nhiệm vụ của Bộ đội Biên phòng (Điều 15), có ý kiến cho rằng, dự thảo Luật quy định BĐBP có nhiệm vụ kiểm soát xuất nhập cảnh tại các cửa khẩu do Bộ Quốc phòng quản lý theo quy định pháp luật dễ gây hiểu lầm là kiểm soát toàn bộ con người, phương tiện, hàng hóa dẫn đến chồng chéo với chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của Hải quan theo Luật hải quan năm 2014 và nhiều Điều ước quốc tế có liên quan, nên đề nghị quy định cụ thể về đối tượng kiểm soát.

Cũng có ý kiến đề nghị rà soát, bổ sung các nhiệm vụ khác cho phù hợp với vị trí, chức năng của BĐBP tại Điều 14 dự thảo Luật. Thường trực Ủy ban QPAN đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu rà soát, chỉnh lý nội dung hai điều này để tránh chồng chéo, trùng lặp và bảo đảm tính khả thi; xác định nhiệm vụ chủ trì, phối hợp giữa BĐBP và Hải quan trong kiểm soát người và phương tiện qua cửa khẩu.

Quan tâm đến chính sách cho lực lượng biên phòng

Làm rõ thêm về cơ chế chính sách cho BĐBP nơi biên giới, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng:  BĐBP là lực lượng quan trọng trong lực lượng quân đội nhân dân Việt Nam, nòng cốt, chuyên trách bảo vệ biên giới quốc gia. Những chiến sĩ quân hàm xanh, quân dân y đi đầu nơi biên giới giúp dân, sống cùng dân, nên cần có chính sách cụ thể cho BĐBP.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Trọng Đức/TTXVN

“Họ là những người thức cho dân ngủ, sống cùng dân, lấy biên cương Tổ quốc là nhà của mình, sống xa nhà nơi biên cương… Nhà nước cần có chế độ chính sách cho lực lượng này. Đặc biệt, những ngày qua, trong công tác chống dịch COVID-19, BĐBP đã nhường doanh trại cho những người cách ly, phải ngủ lán trại canh đường mòn lối mở để chống dịch, cho thấy BĐBP rất vất vả”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh.  

Cùng quan điểm này, Phó chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cho rằng, những chính sách đối với lực lượng Biên phòng, trong dự án Luật có nói đến như đào tạo, bồi dưỡng, nhưng đặc thù là gì thì chưa rõ. “Thời gian công tác là thế nào, lực lượng đưa lên đây bao nhiêu lâu, chính sách về đất ở để đảm bảo đời sống cho anh em cán bộ chiến sĩ ra sao, trách nhiệm của địa phương phối hợp như thế nào?”, Phó chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đặt câu hỏi.

“Tôi cho rằng vai trò, trách nhiệm của địa phương rất quan trọng. Khẩu hiệu chúng ta nói rằng “Đồn là nhà, biên giới là quê hương” nhưng muốn người ta ở quê hương thì thời gian họ lập gia đình nơi  biên giới - vì lực lượng Biên phòng sẽ ở lâu dài - thì vấn đề đất ở, đất sản xuất, đất canh tác ra sao để đảm bảo gia đình họ có thể trụ vững được. Tôi cho rằng đây là vấn đề rất lớn, cần phải có trách nhiệm của các địa phương”, Phó chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng phát biểu.

Một chính sách nữa đã được quy định trong Luật sĩ quan như cấp hàm, cấp hiệu của lực lượng Biên phòng như thế nào cũng được Thường vụ Quốc hội nêu lên. Nhưng chắc chắn rằng cấp hàm, cấp hiệu vẫn theo cách của lực lượng vũ trang nói chung theo luật của quân đội.  

Kết luận phần thảo luận dự án Luật Biên phòng Việt Nam, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh: Công tác Biên phòng là công tác Quốc phòng - An ninh rất quan trọng, cần rà soát thật kỹ. Luật Biên phòng Việt Nam cần có sự thống nhất trong hệ thống pháp luật, ngoài Luật Biên giới quốc gia còn có 10 đạo luật liên quan đến biên giới, biên phòng, nên ban soạn thảo và cơ quan thẩm tra dự án Luật cần tiếp thu đầy đủ các ý kiến của TVQH, làm rõ nhiệm vụ của BĐBP, tiếp tục rà soát kỹ lại những vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm; nhất là chế độ chính sách cho BĐBP. Sau khi Ủy ban TVQH tiếp thu ý kiến, dự án Luật này sẽ hoàn thiện, chỉnh lý và sẽ trình ra Quốc hội cho ý kiến lần đầu vào kỳ họp tới.

TTXVN