Suốt nhiều năm dạy môn Sinh học, hướng dẫn học sinh nghiên cứu, cô giáo Đào luôn trăn trở việc người dân sử dụng loại nhang truyền thống làm từ mùn cưa, hóa chất gây hại cho sức khỏe. Năm 2013, cô bắt đầu nghiên cứu loại nhang sinh học từ cây quao nước mọc quanh vườn nhà, bờ mương. Cô Đào kể lại: “Hồi nhỏ mình thấy người dân hay dùng lá quao nước chà lên da để không bị con bù mắt, muỗi đốt nên bắt đầu nghiên cứu loại lá này để làm nhang xua muỗi. Tuy nhiên, lá quao không có tinh dầu nên khó cháy, tôi phải nghiên cứu dùng hai loại thuốc bắc, thảo dược để phối trộn nhằm có tinh dầu, mùi thơm. Sau hơn 3 năm nghiên cứu với hơn chục lần thất bại phải thay đổi công thức tôi mới thành công để thực hiện dự án khởi nghiệp”. Năm 2017, dự án khởi nghiệp này dự thi cấp quốc gia và đoạt giải khuyến khích.

Từ thành công ban đầu, cô giáo Đào mạnh dạn thành lập Công ty TNHH Sản xuất Thương mại sản phẩm Thiên Phúc để sản xuất sản phẩm lấy tên: “Nhang sinh học Thiên Phúc” và đăng ký độc quyền sáng chế. Mẫu sản phẩm cũng gửi lên Trung tâm Dịch vụ phân tích xét nghiệm TP. Hồ Chí Minh kiểm nghiệm và được xác định là an toàn.

Để được thành công, cô Đào đã trải qua không ít khó khăn, thất bại tưởng chừng không thể vượt qua. Từ một cô giáo chỉ quen với công việc giảng dạy, giờ cô Đào phải học mọi thứ từ vận hành máy móc, phối trộn nguyên liệu, đóng gói thành phẩm, kiến thức thị trường, tiếp thị…

Nhân công đang làm nhang tại cơ sở của cô Đào.

Sản phẩm làm ra được thị trường chấp nhận, tiêu thụ tại Hà Hội, TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh xung quanh. Thế nhưng dịch Covid-19 bùng phát suốt hơn 1 năm (2020 - 2021) khiến việc sản xuất, kinh doanh của cơ sở gần như đình trệ. Khi dịch bệnh được kiểm soát, mọi thứ trở lại bình thường thì cô giáo Đào gần như phải làm lại từ đầu, sản xuất trở lại và tìm đầu ra cho sản phẩm. Nhang sinh học Thiên Phúc được UBND tỉnh Bến Tre cấp giấy chứng nhận là sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) đạt hạng 4 sao.

Việc sản xuất nhang sinh học không chỉ thay đổi cuộc sống của cô giáo vùng sâu này mà còn giúp rất nhiều phụ nữ nghèo ở nông thôn có việc làm ổn định. Điều đặc biệt tại cơ sở của cô Đào có tới 8 lao động nữ, chỉ có 1 lao động nam, đa số là người lớn tuổi tại địa phương. Ngoài ra, còn khoảng 10 hộ dân ở xung quanh cũng có thêm thu nhập từ nghề đi hái lá quao về phơi khô bán cho sơ sở để làm nguyên liệu sản xuất nhang sinh học.

Gần 5 năm cơ sở sản xuất nhang của cô Đào hoạt động cũng là ngần ấy năm bà Nguyễn Thị Đôi (75 tuổi, ngụ Ấp 5, xã Phước Hiệp, huyện Mỏ Cày Nam, tỉnh Bến Tre) có thêm thu nhập nhờ bán lá quao khô. Trước đây, cây quao nước mọc tự nhiên khắp các bờ kênh, liếp dừa tại huyện Mỏ Cày Nam. Người dân xem đây là cây hoang dại, chủ yếu giữ cho đất không bị sạt lở. Giờ đây, loại lá cây này giúp ít cho nhiều người, đặc biệt là người nghèo kiếm thêm thu nhập.

Bà Đôi cho biết: “Vợ chồng tôi trên 70 tuổi, không còn làm thuê, làm mướn được. Từ khi bán lá quao khô cho cơ sở cô Đào, gia đình tôi kiếm thêm thu nhập hơn 1 triệu đồng/tháng. Hiện tại, mấy đứa con đã lập gia đình, hai vợ chồng già chỉ trông chờ vào 5 công vườn dừa và trồng xen cây quao nước để thu hoạch lá bán. Nhờ vậy, mỗi tháng đều có thu nhập, khỏi phải nhờ con cháu lo”. Hàng ngày, bà Đôi bơi xuồng dọc các bờ kênh để hái lá quao tươi rồi đem về nhà phơi khô. Ngoài ra, ở những liếp dừa giờ đây được gia đình bà trồng thêm cây quao để thu hoạch lá đem bán.

Bà Nguyễn Thị Lũy (60 tuổi, ngụ ấp Hòa Hưng, xã Hòa Lộc, huyện Mỏ Cày Bắc) cho biết: “Từ khi doanh nghiệp của cô Đào đi vào hoạt động, tôi xin vào làm se nhang, phơi khô, đóng gói cũng có thêm thu nhập. Công việc nhẹ nhàng nên người lớn tuổi, phụ nữ đều làm được với thu nhập từ 2 - 3 triệu đồng/tháng. Trước đây, gia đình khá khó khăn chủ yếu trông chờ vào mấy công vườn dừa, giờ đi làm có thêm thu nhập, tuy không nhiều nhưng cũng trang trải chi phí sinh hoạt trong gia đình”.

Với những thành tích đạt được, cô Đào vinh dự nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo và nhiều bằng khen của UBND tỉnh Bến Tre, các ngành. Ước mơ của cô giáo vùng sâu này sẽ tiếp tục nghiên cứu nhiều sản phẩm nhang sinh học mới để giúp phụ nữ nghèo tại địa phương có việc làm ổn định.

Năm nay, cô Đào đang nghiên cứu sản phẩm nhang khoanh, nhang núm cùng với sản phẩm nhang cây truyền thống để phục vụ nhu cầu của thị trường. “Sản phẩm nhang của mình là sản phẩm sinh học, không hóa chất nên khó làm. Đặc biệt đối với nhang khoanh hiện đang nghiên cứu nhưng tỷ lệ độ tắt lên đến 10% nên tiếp tục làm thí nghiệm, sử dụng giải pháp vật lý để giúp nhang cháy đều hơn. Sắp tới khi thành công, sẽ tiếp tục mở rộng sản xuất, không chỉ làm giàu mà giúp tạo nhiều việc làm cho lao động ở nông thôn”, cô Đào tâm sự.

Hiện tại, ngoài việc giảng dạy, cô giáo Ngô Song Đào vẫn tiếp tục mày mò, nghiên cứu để tạo nhiều sản phẩm nhang sinh học phục vụ thị trường. Sản phẩm OCOP này không chỉ giúp cô có thêm thu nhập, thay đổi cuộc sống của chính bản thân mà còn của nhiều phụ nữ nghèo ở nông thôn.