Chính phủ điều hành tích cực hơn để cân đối thu chi

Đại biểu Mã Điều Cư ở tỉnh Quảng Ngãi phát biểu tại kỳ họp.

Mặc dù kế hoạch thu ngân sách năm 2012 được xây dựng tiếp tục tăng so với năm trước, nhưng cũng tỷ lệ thuận với số chi dự kiến.

Ngoài việc cơ cấu thu chưa vững chắc, việc đảm bảo cân đối trong phân bổ ngân sách là vấn đề được nhiều đại biểu đóng góp ý kiến tại phiên họp chiều 28/10 của Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XIII.

Cơ cấu thu chưa vững chắc

Tham gia thảo luận tại hội trường về tình hình thực hiện dự toán ngân sách Nhà nước năm 2011; dự toán ngân sách Nhà nước và phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2012, đa số ý kiến thống nhất với báo cáo của Chính phủ, đánh giá cao những nỗ lực trong điều hành nền kinh tế năm nay trước bối cảnh chịu nhiều tác động từ khó khăn chung của kinh tế thế giới.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, triển khai đồng bộ của các cấp, ngành và địa phương, công tác thực hiện dự toán ngân sách Nhà nước có nhiều cải tiến, thu đạt và vượt chỉ tiêu đề ra.

Tuy nhiên, các đại biểu cũng cho rằng, việc thực hiện dự toán ngân sách thời gian qua vẫn bộc lộ nhiều bất cập, yếu kém. Cùng với việc chi đầu tư dàn trải là tình trạng thất thu thuế lớn và kỷ luật tài chính lỏng lẻo... khiến cơ cấu thu chưa vững chắc.

Về thu nội địa, mặc dù Chính phủ báo cáo thu vượt 11,3% so với dự toán, nhưng nhiều đại biểu cho rằng tình trạng gian lận thương mại, trốn lậu thuế vẫn diễn ra khá phổ biến, dẫn đến thất thu thuế.

Đại biểu Nguyễn Thành Tâm ở tỉnh Tây Ninh, chỉ rõ: tình trạng chuyển giá trong sản xuất kinh doanh, nhất là khu vực đầu tư nước ngoài vẫn diễn ra nhiều, dẫn đến thất thu rất lớn, trong khi công tác thanh tra, kiểm tra của cơ quan thuế còn nhiều hạn chế. Đại biểu đề nghị cần có cơ chế giám sát hữu hiệu để các doanh nghiệp chấp hành nghiêm Luật Ngân sách Nhà nước.

Đáng lưu ý, mặc dù doanh nghiệp Nhà nước là chủ đạo, nhưng tốc độ tăng thu ngân sách từ khu vực này lại chậm hơn so với doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Cần phải đánh giá lại hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước và có lộ trình tái cấu trúc doanh nghiệp Nhà nước là ý kiến của đại biểu Lê Phước Thanh ở tỉnh Quảng Nam.

Cơ cấu thu ngân sách Nhà nước cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Một số đại biểu cho rằng, cơ cấu thu đã có sự chuyển biến theo hướng dựa vào sản xuất kinh doanh trong nước, nhưng chưa nhiều. Cơ cấu thu chưa vững chắc và phần lớn vẫn dựa vào nguồn thu từ tiền sử dụng đất, thu từ xuất khẩu khoáng sản thô. Trong khi đó, việc tiếp tục siết chặt tài chính lại là yếu tố hạn chế khả năng phát triển của nhóm doanh nghiệp trong nước, không nuôi dưỡng được nguồn thu từ nhóm này.
|
Nhiều đại biểu đề nghị trong năm 2012, Chính phủ cần rà soát lại các nguồn thu, có kế hoạch thanh tra, kiểm tra tăng cường chống chuyển giá, chống thất thu trong khu vực doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Đặc biệt, tránh tăng thu từ tiền sử dụng đất và thu từ khoáng sản thô. Đại biểu Hoàng Đăng Quang, tỉnh Quảng Bình cho rằng, nguồn thu từ tiền sử dụng đất và xuất khẩu khoáng sản hiện nay chiếm tới 46% tổng nguồn thu là quá cao, thể hiện cơ cấu thu thiếu bền vững.

Đại biểu Đinh La Thăng của tỉnh Thanh Hóa, đề xuất Chính phủ chuyển khoản tăng thu ngân sách từ việc giá xuất khẩu dầu mỏ thực tế cao hơn dự toán để đầu tư vào lĩnh vực khác như giao thông, nhất là các dự án cấp bách, công trình trọng điểm.

Bảo đảm cân đối trong phân bổ ngân sách

Về thực hiện dự toán chi ngân sách Nhà nước năm nay, nhiều đại biểu cho rằng, mặc dù Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ tập trung vào việc cắt giảm chi tiêu công, tiết kiệm 10% chi thường xuyên, nhưng tổng số chi vẫn vượt dự toán 9,7%. Mức tăng trên tương đối lớn, thể hiện việc thực hiện chính sách tài khóa trong kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô chưa thật sự hiệu quả, thực hiện nguyên tắc tài chính chưa nghiêm.

Đại biểu Danh Út của tỉnh Kiên Giang cho rằng: Mặc dù Chính phủ có chính sách cắt giảm chi tiêu công, nhưng nhiều bộ, ngành, địa phương thực hiện chưa nghiêm khiến bội chi tăng cao. Tuy nhiên, đại biểu này chất vấn rằng chưa thấy có đơn vị hay cá nhân người đứng đầu nào bị xử lý kỷ luật. Liên quan đến bội chi ngân sách năm nay, hầu hết các đại biểu tán thành với Chính phủ dự kiến bố trí 9.100 tỷ đồng từ nguồn tăng thu để giảm bội chi năm 2011.

Góp ý kiến về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2012, đa số đại biểu cơ bản đồng tình với dự kiến của Chính phủ trình Quốc hội theo hướng tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa thắt chặt; cơ cấu lại chi ngân sách, trọng tâm là cơ cấu lại chi đầu tư cho phát triển, bảo đảm bố trí có trọng tâm, trọng điểm; ưu tiên chi đầu tư cho con người và chi để bảo đảm an sinh xã hội, khu vực nông nghiệp, nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

Liên quan tới công tác phân bổ ngân sách , đại biểu Lê Trọng Sang của Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị, dự toán chi ngân sách Nhà nước năm 2012 tăng chi cho các lĩnh vực nhằm bảo đảm an sinh xã hội là đúng hướng, nhưng cần có kế hoạch cụ thể, trong đó chú trọng chi cho các đề án giảm nghèo và đề án đào tạo nghề cho người dân nhằm giảm nghèo bền vững.

Đại biểu Mã Điều Cư ở tỉnh Quảng Ngãi và đại biểu Trương Thị Huệ của tỉnh Thái Nguyên cho rằng, cần quan tâm đến các tỉnh nghèo, khó khăn ở ba vùng trọng điểm: Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ và 62 huyện nghèo, đặc biệt khó khăn. Bên cạnh đó, bố trí đầu tư phát triển ưu tiên các dự án, công trình hoàn thành năm 2012, các dự án giao thông, thủy lợi cấp bách, đầu tư cho các vùng kinh tế động lực có khả năng tạo nguồn thu ngân sách lớn.

Một số đại biểu đề nghị cần tiếp tục chú trọng đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Thực tế những năm qua, trong khi kinh tế thế giới khủng hoảng, ngành nông nghiệp đã góp phần rất lớn giúp chúng ta vượt qua khó khăn.

Tuy nhiên, đầu tư cho khu vực này chưa tương xứng, đời sống nông dân chưa được nâng cao, chưa khuyến khích phát triển nông nghiệp. Đại biểu Phạm Văn Cường của tỉnh Lào Cai đề nghị, cần đẩy mạnh đầu tư cho Chương trình xây dựng nông thôn mới và thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia mang tính lồng ghép, nhằm tăng hiệu quả trong chi đầu tư cho phát triển.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết các đại biểu đề nghị tập trung chi phân bổ ngân sách năm 2012 cho các dự án trọng điểm, an sinh xã hội.

Ngoài ra, Chính phủ cần điều hành tích cực hơn để cân đối thu chi, giảm dần nợ công; việc phân bổ ngân sách cũng cần bảo đảm cân đối cụ thể theo vùng-miền; trong đó chú ý tăng chi cho đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân./.