Chuyện Bác Hồ đi bầu cử

Bác Hồ bỏ lá phiếu bầu cử tại Hà Nội năm 1960. Ảnh tư liệu

Là lãnh tụ của dân tộc, người khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những đóng góp to lớn trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền và Quốc hội nói chung, công tác bầu cử nói riêng.

Theo tài liệu “Hỏi đáp về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh” do Nhà xuất bản Trẻ ấn hành năm 2019, có nhắc đến sự kiện ngày 3-9-1945, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam dân chủ cộng hòa họp phiên đầu tiên dưới sự chủ tọa của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Người đã nêu những vấn đề cấp bách để cứu nguy dân tộc. Đó là, giải quyết nạn đói; thanh toán nạn dốt; tổ chức sớm cuộc tổng tuyển cử; xóa bỏ hủ tục, xây dựng đời sống văn hóa mới, đạo đức mới, đạo đức cách mạng; xóa bỏ ngay những thứ thuế bóc lột vô nhân đạo; thực hiện tín ngưỡng tự do và lương giáo đoàn kết. Đây là những vấn đề cấp bách nhất, thiết thực nhất mà chính quyền cách mạng vừa mới ra đời phải giải quyết theo định hướng của Người.

Trong đó, có vấn đề xây dựng Hiến pháp và tổ chức tổng tuyển cử. Người nói: “Trước chúng ta đã bị chế độ quân chủ chuyên chế cai trị. Rồi đến chế độ thực dân không kém phần chuyên chế. Nên nước ta không có Hiến pháp. Nhân dân ta không được hưởng quyền tự do dân chủ. Chúng ta phải có một hiến pháp dân chủ. Tôi đề nghị Chính phủ tổ chức càng sớm càng hay cuộc “Tổng tuyển cử”, với chế độ phổ thông đầu phiếu. Tất cả công dân trai, gái mười tám tuổi đều có quyền ứng cử và bầu cử, không phân biệt giàu nghèo, tôn giáo, dòng giống…”.

Ngày 31-12-1945, Người có bài viết nhan đề “Về ý nghĩa Tổng tuyển cử” đăng trên Báo Cứu Quốc. Người đã nêu: “Tổng tuyển cử là tự do bình đẳng; tức là dân chủ, đoàn kết”. Tài liệu báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam có ghi lại, lúc 15 giờ, ngày 5-1-1946, tại khu Việt Nam học xá (nay là Đại học Bách Khoa, Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí Minh dự mít-tinh của hơn hai vạn đồng bào Hà Nội ủng hộ cuộc bầu cử Quốc hội. Tại cuộc mít- tinh, Người nói: “Làm việc bây giờ là hy sinh, là phấn đấu, quên lợi ích riêng mà nghĩ lợi ích chung. Những ai muốn làm quan cách mạng thì nhất định không bầu. Ngày mai, không ai ép, không ai mua, toàn dân sẽ thực hiện cái quyền dân chủ ấy”. Đó cũng là Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, Quốc hội khóa I đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ cộng hòa. Do điều kiện đất nước bị chia cắt, nhiệm kỳ hoạt động của Quốc hội khóa I kéo dài từ tháng 1-1946 đến tháng 5-1960.

Tại phiên bế mạc Kỳ họp thứ 12, Quốc hội khóa I (ngày 15-4-1960), Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và phát biểu khẳng định rằng: “Quốc hội ta là Quốc hội dân chủ đầu tiên ở vùng Đông Nam châu Á, cũng là Quốc hội đầu tiên của các nước thuộc địa cũ được độc lập tự do”. Người chỉ rõ những cống hiến của Quốc hội trong suốt 14 năm qua và khẳng định: “Quốc hội ta đã hết lòng vì dân, vì nước, đã làm tròn một cách vẻ vang nhiệm vụ của những người đại biểu của nhân dân”.

Theo tài liệu báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, sự tôn trọng, dân chủ, nghiêm túc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh còn thể hiện ở cả những việc làm rất nhỏ của công tác bầu cử. Đồng chí Hoàng Hữu Kháng - Cận vệ của Bác Hồ, sau này là Cục trưởng Cục Cảnh vệ (nay là Bộ Tư lệnh Cảnh vệ, Bộ Công an) kể lại: Chiều 27-4-1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi bầu cử HĐND cấp huyện và xã. Người bỏ phiếu tại hòm phiếu số 6, tiểu khu 1, khu phố Ba Đình, Hà Nội, đặt tại Nhà thuyền (Hồ Tây). Khi Bác đến, tổ bầu cử có ý cho mọi người dừng lại để Bác bầu cử trước. Thấy vậy, Người nói: “Ai đến trước, bầu trước. Bác đến sau, Bác chờ”. Sau đó, Người đã gương mẫu chờ đến lượt mình mới lấy lá phiếu và bầu cử.

Nghĩa vụ là vậy, còn về “quyền”, Bác cũng kiên quyết thực hiện đúng quyền của mình. Bác yêu cầu đưa lý lịch những người ứng cử để lựa chọn (ngày nay, công tác tuyên truyền và niêm yết danh sách ứng cử viên để cử tri xem tìm hiểu đã được thực hiện thuận lợi hơn - PV). Một nhà báo định chụp ảnh, Người đã lấy tay che lá phiếu và ngăn lại: “Không ai được vào đây. Đây là phòng viết phiếu kín của cử tri. Phải tôn trọng cử tri. Phải tôn trọng tự do và bí mật của công dân!”.

Ôn lại những câu chuyện về Bác, càng thấy rõ hơn tâm huyết và tầm nhìn xa trông rộng của Bác. Người đã đặt những viên gạch đầu tiên cho một xã hội bình đẳng, dân chủ và dày công vun đắp, xây dựng một nhà nước thật sự của dân, do dân và vì dân.

Ánh Nguyệt (tổng hợp)