Ông Bùi Trung Nhẫn (Chợ Lách) có nhu cầu tư vấn: Trong lúc đi chơi với bạn, con tôi bị một thanh niên đánh gây thương tích (tỷ lệ thương tật 10%). Xin hỏi trường hợp của con tôi, cơ quan điều tra có khởi tố vụ án hình sự (VAHS) hay không; pháp luật quy định về khởi tố VAHS theo yêu cầu của bị hại như thế nào?
Thắc mắc của ông được luật sư Lê Vũ Hồng Huệ (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Theo Khoản 1 Điều 62 Bộ luật Tố tụng hình sự (TTHS) năm 2015 quy định “Bị hại là cá nhân trực tiếp bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra”.
Khởi tố VAHS theo yêu cầu của người bị hại là trường hợp đặc biệt mà do tính chất của vụ án và vì lợi ích của người bị hại, cơ quan có thẩm quyền không tự ý quyết định việc khởi tố mà việc khởi tố VAHS được thực hiện theo yêu cầu của người bị hại.
Việc khởi tố theo yêu cầu của người bị hại vẫn phải tuân theo những quy định của Bộ luật TTHS về khởi tố VAHS. Đặc biệt, việc khởi tố VAHS theo yêu cầu của người bị hại, được quyết định trên cơ sở kết hợp 2 yếu tố: Có dấu hiệu của tội phạm; có yêu cầu khởi tố về hình sự. Nếu không có dấu hiệu tội phạm thì dù người bị hại có yêu cầu khởi tố cũng không được khởi tố. Ngược lại, nếu người bị hại không yêu cầu khởi tố thì dẫu đã xác định có dấu hiệu tội phạm cũng không được khởi tố.
Theo trình bày của ông, con ông bị một thanh niên đánh gây thương tích với tỷ lệ thương tật 10%. Điều 155 Bộ luật TTHS quy định về khởi tố VAHS theo yêu cầu của bị hại như sau: “1. Chỉ được khởi tố VAHS về tội phạm quy định tại Khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 và 226 của Bộ luật Hình sự khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết”.
Tội cố ý gây thương tích là một trong những tội khởi tố theo yêu cầu của bị hại. Theo Khoản 1 Điều 155 Bộ luật TTHS, đối với trường hợp bị xâm phạm sức khỏe mà tỷ lệ tổn thương sức khỏe từ 11 - 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc trường hợp phạm tội có tổ chức, dùng hung khí nguy hiểm… cơ quan có thẩm quyền chỉ có thể ra quyết định khởi tố vụ án khi có yêu cầu của người bị hại. Người bị hại mặc dù đã được giám định tổn thương sức khỏe, mức tổn thương đủ điều kiện để khởi tố về tội cố ý gây thương tích nhưng người bị hại không có đơn yêu cầu khởi tố hoặc rút đơn yêu cầu khởi tố, cơ quan có thẩm quyền cũng không thể truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người thực hiện hành vi đó.
Gia đình ông có thể làm đơn trình báo đến cơ quan Công an và đề nghị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người gây thương tích cho con ông. Cơ quan Công an có trách nhiệm giới thiệu con ông đến cơ quan có thẩm quyền để giám định tỷ lệ thương tích. Sau đó, cơ quan này sẽ xem xét và có quyết định truy cứu hay không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người gây thương tích.
H.Trâm (thực hiện)
