Thời điểm này là mùa vụ của nhiều loại cây ăn trái ở vùng sông nước miền Tây, trong đó có tỉnh Bến Tre. Hy vọng lớn nhất của mọi nhà vườn là trúng mùa, trúng giá. Thế nhưng, điệp khúc “trúng mùa - rớt giá” thường đến ngoài sự mong đợi...
Ông Đinh Tứ Hải buồn bã bên gốc chôm chôm trong vườn.
Trúng mùa năm nay chỉ đơn thuần là đúng vào thời điểm mùa vụ chứ không bội thu. Hầu hết các vườn cây ăn trái trong tỉnh đều bị ảnh hưởng của thời tiết diễn biến bất thường nên cho năng suất trái không cao. Nhiều loại cây có năng suất giảm từ 30 đến 50% như xoài, măng cụt, chôm chôm, sầu riêng. Song, giá vẫn giảm vào khoảng giữa vụ, tức vào lúc các loại trái cây chín rộ.
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bình Đại, huyện có 300ha trồng xoài cát Hòa Lộc, chủ yếu tại địa bàn các xã: Thạnh Phước, Thừa Đức và Thới Thuận. Hòa Lộc là giống xoài luôn được thực khách đánh giá là xoài “hảo hạng”. Giá xoài trên thị trường bình quân dao động từ 35.000 đến 50.000 đồng/kg. Vài năm gần đây, nhiều hộ trồng xoài tập trung với diện tích lớn tại những xã này được một đơn vị từ tỉnh bạn đến thu mua theo hình thức bao tiêu sản phẩm. Các nhà vườn trồng nhỏ lẻ thì bán cho thương lái đến tận vườn thu gom. Thời điểm này là mùa thuận của xoài nhưng theo đánh giá của các nhà vườn, năng suất trái giảm 30%. Giá bán tại vườn hiện nay từ 10.000 đến 15.000 đồng/kg.
Tại xứ sở cây ăn trái Cái Mơn (Chợ Lách), giá các loại trái cây “hạng sang” cũng chẳng khá hơn. Năm nay, nhiều nhà vườn trồng măng cụt bị thất thu vì năng suất trái quá thấp mà giá cũng thấp hơn nhiều so với năm trước. Tại vườn, giá măng cụt chỉ từ 25.000 đến 30.000 đồng/kg. Năm qua, thời điểm này giá từ 40.000 đến 50.000 đồng/kg. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do năm nay trái cây cùng chủng loại được nhập về địa phương từ các tỉnh và nước ngoài với số lượng lớn. Vì thế, dù các vườn măng cụt tại Chợ Lách thất mùa do thời tiết xấu, sản lượng trái không cao nhưng thị trường vẫn được cung ứng dồi dào. Điều này đã tạo sức ép lớn về giá cả cho trái cây trong tỉnh.
Vùng cây trái Tân Phú (Châu Thành) là điểm hội tụ của nhiều du khách đến từ khắp nơi trong và ngoài tỉnh vào dịp Tết Đoan Ngọ (mùng 5-5 âl) hàng năm. Đặc thù của vùng này là có nhiều loại trái cây, trồng với diện tích lớn như chôm chôm, sầu riêng. Du khách có thể vào tận vườn tham quan và thưởng thức trái cây đặc sản. Nhưng đó chỉ là mặt nổi của một số hộ phục vụ du lịch vườn sinh thái vào dịp Tết Đoan Ngọ. Điều mong muốn lớn hơn của các nhà vườn là giá cả được ổn định ở mức tương đối. Vì mọi năm, sau ngày này, hầu hết các nhà vườn đều mang tâm trạng lo âu vì giá hạ nhanh. Năm nay, còn khoảng một tháng nữa mới đến Tết Đoan Ngọ nhưng giá đã giảm dần, khiến nhiều nhà vườn trồng chôm chôm chuẩn bị và đang thu hoạch rất lo lắng. Ông Đinh Tứ Hải (nông dân xã Tân Phú) có mấy công đất trồng chôm chôm và sầu riêng, thở dài: “Năm rồi, ngày mùng 5-5, giá chôm chôm vẫn còn cao đến 24.000 đồng/kg. Sau đó, giá hạ dần dần đến mùng 7, mùng 8 xuống còn 17.000 đồng. Thậm chí, có lúc giá chỉ còn 1.000 - 2.000 đồng/kg. Năm nay, lúc này giá cũng chỉ còn 8.000 đồng/kg. Không biết tới ngày mùng 5-5, giá sẽ như thế nào?” Đó là mức giá tại vườn ngày 25-5-2012. Ba ngày trước đó, giá vẫn còn 15.000 đồng/kg. Cùng ngày 25-5, sầu riêng Ri 6, loại đẹp, giá tại vườn cũng giảm từ 24.000 đồng xuống còn 18.000 - 19.000 đồng. Trong trạng thái lo âu vì giá diễn biến theo hướng bất lợi, ông Đinh Tứ Hải cũng như nhiều nông dân khác chỉ mong sao giá trái cây đừng tiếp tục tuột dốc để nhà vườn vẫn có thể… “thở” được.
Để tránh hiện tượng trúng mùa - rớt giá, nhiều nhà vườn đã áp dụng kỹ thuật xử lý cho trái rải vụ, để né… mùa và đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng quanh năm. Cách này giúp tránh hiện tượng cung vượt quá cầu trên thị trường vào thời điểm rộ của mùa vụ. Đây là một giải pháp tích cực của nông dân nhằm tạo ra lợi nhuận kinh tế cao hơn. Vì thế, diện tích vườn cây ăn trái đang hoặc chuẩn bị cho thu hoạch vào đúng mùa vụ của năm nay trên địa bàn tỉnh đã giảm từ 30-50%. Dù vậy, giá trái cây vẫn chưa thoát ra khỏi “điệp khúc buồn”. Xét ở tầm cao hơn, tỉnh cần nhanh chóng xây dựng quy hoạch cây ăn trái, có tổ chức sản xuất theo hướng đảm bảo chất lượng và số lượng theo yêu cầu thị trường, để tránh sản xuất đại trà dẫn đến ứ đọng, hàng hóa ế ẩm, giá cả giảm thấp, người nông dân điêu đứng.