Nâng cao năng lực hệ thống sản xuất, kinh doanh giống lúa

Kết quả khảo sát ngẫu nhiên tại 30 hộ ở Châu Thành với diện tích 18ha cho thấy, chỉ có 5 hộ có sử dụng giống lúa đạt chuẩn để sản xuất. Tỷ lệ sử dụng giống đạt chuẩn là 18,6% diện tích, còn lại phần lớn nông dân sử dụng giống lúa ăn để làm giống. Đây là tỷ lệ rất thấp so với mặt bằng sử dụng giống của toàn tỉnh. Tại huyện Bình Đại, điều tra ngẫu nhiên 40 hộ với diện tích 25ha, trong đó chỉ có 15 hộ với diện tích sử dụng giống lúa đạt chuẩn là 37,6%. Tỷ lệ đạt trung bình so với toàn tỉnh, có nghĩa là nông dân có phần quan tâm đến chất lượng lúa. Phần lớn diện tích đất sản xuất lúa chỉ làm một vụ nên việc để giống là tương đối khó khăn. Ba Tri là huyện trọng điểm lúa của tỉnh, qua điều tra ngẫu nhiên 44 hộ có đất sản xuất lúa, chỉ có 8 hộ sử dụng giống từ xác nhận trở lên để sản xuất. Điều này cho thấy nông dân quan tâm chủ yếu là chủng loại giống phù hợp, quen thuộc mà chưa quan tâm nhiều đến chất lượng giống lúa. Trong khi đó, phần lớn nông dân đều sử dụng giống OC 10 không rõ nguồn gốc để sản xuất.

Để có nguồn giống tốt cho nông dân, tỉnh đã đầu tư trên 2,4 tỷ đồng từ nguồn ngân sách sự nghiệp chương trình giống, do Trung tâm Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Bến Tre chủ trì thực hiện. Mục tiêu của dự án là đảm bảo sản xuất ổn định mỗi năm ít nhất 6 ngàn tấn lúa giống cấp xác nhận, đảm bảo 90% diện tích canh tác lúa sử dụng giống tốt và 70% diện tích lúa sử dụng giống xác nhận và tương đương. Qua 3 năm triển khai, tại Bình Đại, đã điều tra 3 tổ giống với 30 hộ, diện tích 42ha, trong đó diện tích sử dụng giống đạt chuẩn 26,6ha. Điều này cho thấy, thông qua tác động của dự án, số lượng nông dân đã sử dụng giống đạt chuẩn tăng lên rất nhiều so với trước khi triển khai dự án. Tại Giồng Trôm, điều tra 35 hộ với diện tích của các tổ giống là 156ha, trong đó diện tích sử dụng giống đạt chuẩn là 124ha. Nông dân đã sử dụng giống đạt chuẩn tăng lên khá nhiều, vượt kế hoạch đề ra, toàn huyện đạt tới 80% diện tích canh tác. Có được kết quả này là nhờ sự đóng góp rất lớn từ các tổ giống. Tại huyện Thạnh Phú, điều tra trên 30 hộ với tổng diện tích 110ha, trong đó diện tích sử dụng giống đạt chuẩn 63ha. Tỷ lệ mặc dù hơi thấp so với trước khi triển khai dự án nhưng cũng đã phản ánh đúng thực trạng sử dụng giống trong huyện. Điều tra 30 hộ tại huyện Ba Tri với diện tích đất canh tác 423ha, trong đó diện tích đất sử dụng giống đạt chuẩn là 346ha. Kết quả vượt trội này cho thấy Ban chủ nhiệm dự án đã linh động, nhanh nhạy trong việc phục tráng giống OC 10 theo yêu cầu của nông dân. Trên 55% nông dân trong huyện sử dụng giống lúa OC 10 sản xuất. Việc nông dân được cung ứng nguồn giống OC 10 đạt chuẩn kỹ thuật đã giúp tăng nhanh tỷ lệ sử dụng giống tốt trong dân khá nhiều so với trước đây, vượt chỉ tiêu dự án đề ra là 70%.

Kỹ sư Trần Thanh Tâm - Giám đốc Trung tâm Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh cho biết: Dự án đã triển khai hiệu quả ngoài mong đợi, giúp cho một số tổ giống và nông dân có thể tiếp tục thực hiện sản xuất, cung ứng giống những năm tiếp theo và có khả năng phát triển, nhân rộng. Cần duy trì tỷ lệ giống tốt trong dân để nâng cao hiệu quả sản xuất, đảm bảo sản xuất có lãi với mức giá thu mua thấp do tác động của quá trình xuất khẩu gạo không thuận lợi. Trong khi đó, canh tác của nông dân vẫn chưa thật sự đi vào thâm canh, làm cho một số vùng năng suất còn thấp, không ổn định thì mô hình canh tác có sử dụng giống xác nhận là điều kiện giúp nông dân canh tác hiệu quả hơn. Thông qua sinh hoạt định kỳ, nông dân được trang bị kiến thức canh tác tốt hơn, giúp tăng năng suất và thu nhập.