BDK - Tết cổ truyền là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt, cũng là hoạt động sinh hoạt chứa đựng nhiều giá trị văn hóa Việt Nam. Bên cạnh việc thực hành các nghi lễ đầu năm mới, người Việt thường rất chú trọng đến việc dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa sạch sẽ, tươm tất với câu đối, tranh Tết và hoa tươi, cây cảnh... Nhất là phong tục chưng hoa kiểng ngày Tết trong nhịp sống hiện đại cũng có ít nhiều tiếp biến và phát triển hơn nhưng vẫn không mất đi ý nghĩa của nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.
Người dân Chợ Lách chăm sóc hoa vạn thọ chuẩn bị bán trong dịp Tết. Ảnh: Nguyễn Hải
Ý nghĩa tốt đẹp từ các loại hoa
Theo quan niệm của người Việt, trong không khí giao hòa, trời đất sang xuân, hoa lá bung nở rực rỡ sum suê chính là biểu tượng của sự sinh sôi. Điều này sẽ tiếp thêm sinh khí mới mẻ cho không gian sống để khởi đầu một năm mới với niềm tin và hy vọng phát triển. Cùng với đó, các loại hoa được dùng vào dịp đầu năm mới đều mang theo tên gọi với hàm ý nghĩa tốt đẹp, cũng là tượng trưng cho ước vọng của mọi người vào dịp năm mới.
Với đặc tính từ sức sống mãnh liệt, hoa mai, hoa đào từ lâu đã trở thành 2 loài hoa biểu tượng cho ngày Tết Việt. Cây mai là một trong tứ quý tùng, trúc, cúc, mai (4 loại cây tượng trưng cho bốn mùa xuân, hạ, thu, đông trong năm). Theo quan niệm của người miền Nam, hoa mai vàng tượng trưng cho yếu tố thổ, là trung tâm của ngũ hành và cùng màu với kim tiền, đại diện cho sự cao sang, phú quý. Màu vàng rực rỡ cùng với đó tên gọi hoa mai lại gần âm với “may mắn” nên hình ảnh hoa mai vàng rực rỡ đầu năm trở thành biểu tượng của thịnh vượng.
Hoa đào sắc hồng đỏ thuộc hành hỏa trong ngũ hành. Sau mùa đông lạnh giá, chuyển sang xuân, cây đào liền đâm chồi, ra hoa tươi tốt, mang lại sự phấn khởi, niềm cảm hứng mới cho người chiêm ngưỡng. Do đó, người dân miền Bắc thường chọn hoa đào để trang trí với mong muốn một năm an khang thịnh vượng, làm ăn thuận lợi, bình an cho tất cả thành viên trong gia đình.
Hoa đào và hoa mai thường được chưng Tết theo dạng cành lẻ thả bình hoặc trồng chậu với nhiều kích thước từ nhỏ để bàn cho đến chậu kiểng cỡ lớn, giá trị cao. Thú chơi kiểng đào, kiểng mai từ lâu cũng đã trở thành nét đẹp của người Việt ở nhiều vùng miền cả nước.
Bên cạnh hoa trang trí thì hoa thờ cúng cũng được mọi người đặc biệt quan tâm và chuẩn bị chu đáo trên bàn thờ của mỗi gia đình. Mỗi bình hoa ngày Tết trên bàn thờ gia tiên bên cạnh ý nghĩa trang trí, dâng cúng những đóa hoa tươi thắm nhất cho ông bà tổ tiên, còn nhằm cầu mong những điều tốt đẹp, may mắn, tài lộc, hạnh phúc đến với gia đình trong những ngày đầu năm mới.
Trong đó, hoa cúc vàng là loại hoa được sử dụng rất phổ biến dịp Tết bởi màu vàng rực rỡ tượng trưng cho sự giàu có và tiền tài, được coi là mang lại may mắn trong những ngày đầu năm mới. Hoa cúc có nhiều loại như: cúc Hà Lan, cúc đại đóa hay cúc mâm xôi rực rỡ. Các loại này đều chung ý nghĩa cầu mong sự sung túc, đủ đầy suốt năm.
Bên cạnh đó, cây tắc hay còn gọi là cây hạnh (miền Bắc gọi là quất) cũng là loại cây cảnh được ưa chuộng để trang trí ngày Tết do có cành lá xanh tươi và trái kết sum suê. Cùng một số loại hoa khác phổ biến trong ngày Tết như: hoa vạn thọ, biểu tượng của sự trường tồn, vĩnh cửu và cầu bình an cho ông bà, cha mẹ; hoa đồng tiền tượng trưng cho tài lộc, may mắn…
Xu hướng chơi hoa Tết hiện đại
Trong những năm gần đây, cuộc sống người dân ngày càng phát triển, nhu cầu văn hóa tinh thần vì thế cũng trở nên phong phú và đa dạng hơn. Xu hướng chưng hoa Tết hiện đại có nhiều tiếp biến theo nhu cầu của xã hội. Bên cạnh chưng các loại hoa truyền thống như mai, đào, cúc, vạn thọ, đồng tiền, nhiều người cũng tìm kiếm những dòng hoa cao cấp hơn để trang hoàng cho ngôi nhà thêm rực rỡ, sang trọng như: hoa hồng ngoại nhập, bách hợp cánh kép, đào đông, tuyết mai, thanh liễu… đây cũng là những dòng hoa có sức bền, chưng lâu.
Anh Duy Triệu, chủ cửa hàng hoa tươi Toshi (TP. Bến Tre) cho biết: Nhu cầu của thị trường ngày càng cao hơn cả về chất lượng hoa và tính thẩm mỹ. Nhiều người sẵn sàng chi một khoản chi phí lớn cho hoa chưng dịp Tết, không chỉ trang hoàng nhà mình mà còn để tặng cho người thân, bạn bè, với mong muốn đem lại vẻ đẹp và sức sống trong ngôi nhà mình vào dịp đầu năm mới. Điều này đòi hỏi người làm hoa cũng phải nhanh nhạy đổi mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách.
Các dịch vụ chưng hoa ngày Tết vì thế càng thêm nở rộ. Các cửa hàng hoa sẽ nhận thực hiện những gói bày trí hoa trong nhà dịp Tết, bán sẵn những combo hoa chưng Tết tùy theo nhu cầu của khách, hoa sẽ được kết hợp với nhau và chuẩn bị sẵn, khách mua về chỉ cần thả vào bình hoặc đem bình bông đến cho cửa hàng cắm. Điều này giúp khách tiết kiệm thời gian hơn và đảm bảo có bình hoa đẹp chưng ở phòng khách hoặc bàn thờ trang trọng, chỉn chu.
Chị Hải Đăng (TP. Bến Tre) cho biết: Tôi nghĩ tùy theo nhu cầu và kinh tế mỗi gia đình thì mình sẽ lựa chọn loại hoa có giá cả phải chăng và phù hợp với mình, không phân biệt là hoa truyền thống hay hoa hiện đại, miễn sao ngày Tết thì ít nhất cũng phải có chậu hoa để ngôi nhà có thêm sinh khí tươi vui, chứ cũng không phải chạy đua theo chuyện mua hoa lá nào mà làm biến tướng hay mất đi ý nghĩa thật sự của sắc hoa ngày Tết.
Việc chơi hoa dịp Tết là cách người Việt gửi gắm những lời chúc tốt đẹp thông qua sắc hoa. Đây là nét đẹp văn hóa, giúp giữ gìn và phát huy giá trị truyền thống, tạo nên bầu không khí Tết đậm đà bản sắc dân tộc.