Công trình cống Cả Nhỏ - Định Trung bao giờ hoàn thành?

Công trình cống Cả Nhỏ là một trong những hạng mục thuộc gói thầu số 1 của Công trình xây dựng đê bao đoạn K21+607 + K25+889 (KF) và xây lắp các cống 33, 34, 35, 36, 37, Cả Nhỏ, Thanh Niên, Bà Mụ, thuộc Công trình Đê ven sông Tiền và các cống dưới đê đoạn từ K21+607 + K25+889 (KF), thuộc Dự án hệ thống thủy lợi Bắc Bến Tre giai đoạn 1; được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công và tổng dự toán theo Quyết định số 427/QĐ-SNN ngày 2-7-2012.

Theo Hợp đồng số 06/2013-HĐTCXDCT, ký kết ngày 15-7-2013 giữa Ban Quản lý dự án thủy lợi Bắc Bến Tre (là chủ đầu tư, bên giao thầu), bên nhận thầu là liên danh của Công ty cổ phần Tàu Cuốc (thành viên đứng đầu liên danh) và Công ty cổ phần xây dựng 41 (đều có trụ sở tại TP. Hồ Chí Minh). Theo biên bản thỏa thuận giữa hai công ty này (ký ngày 28-6-2013), công trình cống Cả Nhỏ do Công ty cổ phần xây dựng 41 thi công và chính thức khởi công ngày 26-7-2013, hoàn thành ngày 17-1-2015 (18 tháng).

Mặt trên thành cống Cả Nhỏ xây dựng bỏ dang dở lâu ngày bị rỉ sắt. Ảnh: H. Đức

Ông Huỳnh Văn Thạch (80 tuổi) có nhà ở gần công trình cống Cả Nhỏ cho biết: “Ngày công trình khởi công, tôi mừng lắm. Từ trước tới nay, người dân nơi đây phải sống, canh tác trong điều kiện nước mặn, nghe nói làm xong cống sẽ có nước ngọt nên bà con đều vui mừng khôn xiết. Riêng tôi, ngày nào cũng ngó phía bên công trình, hễ thấy nó có hình có dạng là vui lắm”.

Ông Hai Mảng (75 tuổi) lại vừa mừng vừa lo. Ông mừng là vì khi công trình hoàn thành, sẽ có nước ngọt phục vụ cho sản xuất; lo là vì ông có hơn 1.400m2 đất bị vướng vào công trình đã bị thu hồi tạm (có trả tiền thuê đất theo giá thỏa thuận) để sử dụng làm kênh dẫn dòng (công trình tạm) phục vụ cho việc xây dựng cống, không biết đến khi nào thì được hoàn trả lại đất và đến lúc này thì đất của ông có canh tác được hay là phải bỏ hoang luôn.

Cùng tâm trạng với ông Hai Mảng, nhiều hộ dân khác như: bà Nhứt, ông Trần Văn Sơn, ông Mười, ông Võ Văn Sơn, ông Vạn… cũng vừa mừng lại vừa lo. Các hộ dân này đều có đất bị thu hồi tạm để làm công trình tạm (lán trại, kênh dẫn dòng…). 

Công trình… “nằm ì”

Ngày 17-2-2016, chúng tôi đã tới hiện trường công trình cống Cả Nhỏ. Chiếc ghe máy nhỏ của anh Thanh (một người dân ở ấp Cả Nhỏ) chở chúng tôi chạy băng băng trên dòng sông Tiền. Dưới nắng trưa, nước sông ánh lên màu lấp lánh, tôi hỏi: “Mùa này chắc nước mặn lắm hả anh?”. Anh Thanh tăng ga làm nước bắn tung tóe vào người chúng tôi, tạo nên một cảm giác mát nhưng ran rát ở da. Anh nói lớn: “Mùa này nước mặn đắng luôn. Không biết chừng nào thì cống Cả Nhỏ mới xong nữa”. Ghe chạy được một đoạn khá xa, anh chỉ cho chúng tôi xem cống Bình Trung (Định Trung) rồi nói: “Cống này người ta thi công sau, nhưng giờ đã hoàn thành, đưa vào sử dụng lâu rồi”. Ghe chuyển hướng, nước lại văng tung tóe, vàm Cả Nhỏ với những rặng dừa nước xanh mướt đang ở trước mắt chúng tôi. Nhìn từ xa, tôi thấy cống Cả Nhỏ khá đẹp. Nhưng khi tới gần cống hơn, chúng tôi thấy đây còn là một công trình dở dang, với nhiều cột bê-tông đổ chưa xong nằm chơ vơ trên mặt cống, có nhiều cọng sắt tua tủa trên đầu cột. 

Đi bộ tham quan vòng quanh, chúng tôi thấy trên mặt thành cống có nhiều khuôn cột, đà kiềng đổ dang dở, sắt thì bị rỉ sét; có nhiều thanh sắt thẳng và sắt đã được bẻ thành khung (đường kính khoảng 14 - 20mm) bị rỉ sét cùng dây điện (dùng để thi công phần hàn) nằm ngổn ngang trên mặt cống. Anh Thật (một người dân địa phương) chỉ vết nứt to phía bên dưới mặt đáy cống rồi nói: “Nhờ nước ròng nên mấy anh thấy rõ đó, công trình chưa hoàn thành mà mặt đáy của cống đã bị nứt rồi”. Cùng tâm trạng bức xúc, anh Lý (người dân địa phương) cho biết: “Những lúc thiếu cát xây dựng, nhà thi công đã dùng cả cát san lấp để trộn hồ luôn. Thi công kiểu thiếu trách nhiệm, cẩu thả như vầy thì sao đạt chất lượng được”. Anh Lý cho biết thêm, sẽ sẵn sàng hướng dẫn cho ngành chức năng kiểm tra những lỗi do nhà thi công làm không đạt chất lượng.

Theo người dân địa phương, nhà thầu thi công chính đã sang tay (bán thầu) cho đơn vị khác. Chính những người nông dân ở địa phương này được thuê làm phụ hồ nên họ biết được những gì đã xảy ra trong quá trình thi công. Khi chúng tôi hỏi về đơn vị giám sát thi công có bám sát công trình hay không, anh Ngoan (nhà ở gần công trình) cho rằng: “Đơn vị giám sát chỉ theo kiểu cầm chừng, còn quản lý thì quá thưa thớt”. Chúng tôi tới lán trại công trình, nhưng cửa đã đóng im lìm…

Người dân mòn mỏi mong chờ…

Nhà ở gần công trình cống Cả Nhỏ, bà Từ Thị Phấn (61 tuổi, mẹ của ông Trần Văn Sơn, người có đất bị tạm thu hồi) lúc nào cũng xắn quần lên cao quá đầu gối. Mỗi ngày, bà phải thực hiện nhiều chuyến đưa, rước mấy đứa cháu nội, ngoại qua con kênh dẫn dòng (công trình tạm của công trình cống Cả Nhỏ). Bà Phấn bức xúc: “Tôi có 4 đứa cháu còn nhỏ, chúng học từ lớp 1 tới lớp 4 ở điểm trường Tiểu học Cả Nhỏ bên kia con kênh. Đã hơn 2 năm rồi, từ khi có con kênh này, tôi rất cực khổ vì phải đưa cháu qua kênh để tới lớp bằng xuồng. Gần đây, nhờ có mấy đầu cọc dừa đóng xuống để hàn kênh nên tôi lần dựa theo đó mà dắt cháu đi. Con kênh này mà lấp xong trả lại mặt bằng như cũ, tôi mừng lắm”.

Kênh dẫn dòng (có chiều dài hơn 300m) là công trình phụ để thi công công trình chính - cống Cả Nhỏ; quá trình thi công có 6 hộ dân và 1 cơ sở tín ngưỡng (miễu Cả Nhỏ) có đất bị thu hồi tạm để làm kênh dẫn dòng, lán trại (công trình tạm), với diện tích hơn 13,5 ngàn mét vuông. Ông Trần Văn Mười là người có hơn 2,5 ngàn mét vuông đất bị thu hồi tạm, bức xúc: “Lẽ ra, cống Cả Nhỏ tới cuối tháng 7-2015 là nghiệm thu, bàn giao nhưng thi công bị chậm. Sau đó, công trình được gia hạn tới cuối tháng 12-2015 nhưng đến nay công trình này vẫn chưa xong”.

Cống Cả Nhỏ. Ảnh: H. Đức

Hiện tại, những người có đất, tài sản liên quan đến công trình và nhiều người dân địa phương dường như đã mất niềm tin về một ngày mai công trình sẽ hoàn thành, vì họ cứ nghe mãi những lời hứa hẹn từ đơn vị thi công và Ban Quản lý dự án. Hy vọng của người dân địa phương về việc lấp con kênh dẫn dòng, trả lại hiện trạng đất ban đầu thì càng mong manh hơn. Bởi lẽ, đơn vị thi công đã 2 lần san lấp kênh dẫn dòng nhưng đều thất bại, mặt kênh vẫn không hàn được, trong khi chi phí cho công việc này đã bỏ ra rất nhiều (khoảng 700 triệu đồng). Theo người dân địa phương, trước đây, bề ngang con kênh dẫn dòng chỉ khoảng 8 - 10m; nay thì sạt lở làm cho kênh này rộng ra đến trên 20m và nguy cơ sạt lở vẫn còn xảy ra, nếu như không kịp hàn lấp kênh trả lại hiện trạng ban đầu. 

Bao giờ công trình hoàn thành?

Ông Lê Văn Dài - Giám đốc Ban Quản lý dự án ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Bến Tre cho biết: “Bộ NN&PTNT đã chấp thuận cho đơn vị thi công gia hạn thời gian hoàn thành công trình đến ngày 31-12-2015, nhưng công trình vẫn chưa hoàn thành và đơn vị thi công đang tiếp tục xin gia hạn”.

Ông Lương Văn Bình - cán bộ kỹ thuật Ban Quản lý dự án thủy lợi Bắc Bến Tre cho rằng, tiến độ thi công cống Cả Nhỏ đã thực hiện được khối lượng công việc đạt khoảng 94%, chỉ còn một số hạng mục nhỏ (san lấp kênh dẫn dòng, hoàn chỉnh nhà quản lý, hoàn tất phần trên cùng của cầu công tác…), các công trình khác đã cơ bản hoàn thành đúng theo kế hoạch. Tiến độ thi công cống Cả Nhỏ chậm là do nhà thầu thi công hạn chế về năng lực.

Theo Văn bản số 1307/XD-B2 của Cục Quản lý xây dựng công trình (Bộ NN&PTNT) ký ngày 7-9-2015, “về việc thông báo ý kiến Bộ cho phép gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng các gói thầu số 1, 2, 3 dự án HTTL Bắc Bến Tre giai đoạn 1”, Bộ NN&PTNT đồng ý cho đơn vị thi công gia hạn thời gian thực hiện các gói thầu trên đến ngày 31-12-2015. Đồng thời, Bộ NN&PTNT cũng có những yêu cầu như sau: “Kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân, tập thể có liên quan trong việc không kịp thời điều chỉnh thiết kế nêu trên. Không thực hiện bù giá đối với các khối lượng ban đầu bị kéo dài thời gian thực hiện đợt này. Phê duyệt tiến độ thực hiện chi tiết cho các khối lượng còn lại đến khi kết thúc hợp đồng và báo cáo Bộ (qua Cục Quản lý Xây dựng công trình) để theo dõi, kiểm tra”.

Một câu hỏi cần đặt ra là đơn vị thi công và các cơ quan chức năng đã thực hiện đúng, nghiêm túc theo nội dung văn bản này chưa? Đồng thời, trong quá trình thi công công trình cống Cả Nhỏ, Ban Quản lý dự án Thủy lợi Bắc Bến Tre (đại diện chủ đầu tư, bên giao thầu) đã có phối hợp chặt chẽ với đơn vị giám sát (Công ty Tư vấn và Chuyển giao công nghệ - Trường Đại học Thủy lợi) theo dõi sát tiến độ thi công đối với từng hạng mục công trình? Nếu có, vì sao lại xảy ra việc “bán thầu” giữa các đơn vị thi công hoặc có một số hạng mục công trình không đảm bảo chất lượng (như đã nêu trong bài viết). Được biết, tính đến ngày 15-2-2016, tiến độ giải ngân chung đối với cả gói thầu số 1 (gồm 9 hạng mục công trình, trong đó có công trình cống Cả Nhỏ) đã giải ngân được 56,669 tỷ đồng/64,95 tỷ đồng giá trị công trình đã có chỉnh sửa (còn lại 8,281 tỷ đồng).

Mong rằng, ngành chức năng cần tiến hành kiểm tra sát, đánh giá đúng tiến độ thi công, chất lượng công trình, tiến độ giải ngân, năng lực của nhà thi công và có biện pháp tích cực để công trình tiếp tục thi công, hoàn thành và đưa vào sử dụng phát huy hiệu quả, nhằm đáp ứng nguyện vọng của người dân địa phương.