Đầu tư phát triển nông thôn từ nguồn lực nội sinh

Chương trình quốc gia “Mỗi xã một sản phẩm” đầu tiên ở Nhật Bản và sau đó lan rộng ra 43 quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, tỉnh Quảng Ninh bước đầu áp dụng khá thành công. Ông Ngô Tất Thắng - Phó chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương khẳng định: “Chương trình quốc gia “Mỗi xã một sản phẩm” nếu thực hiện thành công thì nông dân trở thành nhà sản xuất và chủ thể này đương nhiên giàu có. Chương trình được Chính phủ triển khai thực hiện từ nhiều năm nay. Hiện chương trình đang triển khai theo Đề án giai đoạn 2017 - 2020, định hướng đến năm 2030 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đề án này thể hiện rất cụ thể bộ công cụ để điều tra, khảo sát phục vụ xây dựng, thực hiện từng giai đoạn.

Theo ông Thắng, tuy bộ công cụ, quy trình của đề án khá rối rắm, khó thực hiện đối với nhiều địa phương, đặc biệt là nông dân Việt Nam vốn chưa quen với cơ chế kinh tế thị trường nhưng trong đó có 3 vấn đề cần phải thực hiện xuyên suốt: “tư duy địa phương hướng đến toàn cầu - tự lực, tự tin và sáng tạo - đào tạo nguồn nhân lực”. Nhà nước là chỗ dựa quan trọng bậc nhất của 3 vấn đề tương hỗ này.

Ông Ngô Tất Thắng giới thiệu cơ bản về quy trình thực hiện “Mỗi xã một sản phẩm” của tỉnh Quảng Ninh: OCOP-QN. Theo đó, chương trình triển khai từ năm 2013, xuyên suốt của OCOP-QN: Dân đề xuất trước - Nhà nước hỗ trợ sau - Thi đánh giá và phân hạng sản phẩm - Xúc tiến thương mại. Quy trình này được tổ chức thực hiện bằng những dự án rất cụ thể, bài bản, khoa học cho mỗi loại sản phẩm. Hiện OCOP-QN đang vươn đến thành công của thương hiệu mạnh tầm cỡ quốc gia. Đương nhiên, chủ thể thực hiện xuyên suốt vẫn là nông dân.

Ông Thắng cho rằng, Bến Tre đã có những nông sản được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận và điều kiện vùng sản xuất của các địa phương rất thuận lợi để thực hiện đề án. “Như các xã của huyện Ba Tri đều có bò, các xã của huyện Chợ Lách đều có hoa kiểng, cây giống, cây ăn trái... Bến Tre có một điều kiện thuận lợi mà không phải địa phương nào cũng có. Đó là một vùng sản xuất dừa quy mô cả tỉnh” - ông Thắng chỉ rõ. Bến Tre chọn hướng đầu tư để vừa phát triển nông nghiệp, nông thôn kết hợp với du lịch sinh thái. Đối với các địa phương có sản phẩm giống nhau nhưng chỉ được chứng nhận giới hạn không gian, Chương trình quốc gia “Mỗi xã một sản phẩm” khuyến khích sự chia sẻ quy trình, quy chuẩn sản xuất, nhằm liên kết lại giữa các xã, các huyện, thậm chí ở cấp độ vùng để tạo ưu thế cạnh tranh lớn hơn.

Huyện Chợ Lách đã có sản phẩm đặc thù cần khai thác lợi thế. Ảnh: M.Phương

“Điểm nổi bật trong thành công của các nền nông nghiệp hiện đại trên thế giới chính là sản xuất áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại nhưng chú trọng phát huy các sản phẩm truyền thống địa phương, sử dụng chủ yếu các nguồn lực nội sinh. Bến Tre cần xác định rõ trong quá trình thực hiện đề án” - ông Tất Thắng lưu ý thêm.

Hướng đến sản xuất quy mô lớn

Ông Nguyễn Hữu Lập - Phó chủ tịch UBND tỉnh cho rằng, trục đỡ kinh tế của tỉnh là nông nghiệp và đề án là điểm sáng quan trọng. Hiện tỉnh chủ trương đầu tư sản xuất nông nghiệp theo hướng chuyên canh, tập trung, quy mô lớn và xây dựng các chuỗi giá trị liên kết sản xuất tiêu thụ nông sản bền vững. Bến Tre tiếp thu bài học kinh nghiệm bổ ích từ truyền đạt của Văn phòng điều phối NTM Trung ương và Đề án “Mỗi xã một sản phẩm”. Các sở, ngành tỉnh, lãnh đạo các địa phương cần quán triệt sâu tinh thần của đề án, lồng ghép vào Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và triển khai mạnh mẽ, đồng bộ trên địa bàn quản lý.

Ông Nguyễn Hữu Lập nhấn mạnh: Chủ trương xây dựng “Mỗi xã một sản phẩm” có ý nghĩa rất quan trọng để nền nông nghiệp có thể sản xuất quy mô lớn, chất lượng sản phẩm có tính cạnh tranh cao thông qua tạo điểm nhấn, nét riêng biệt cho nông sản của từng địa bàn cơ sở. Nhưng để thực hiện có hiệu quả chương trình này, các địa phương cần rà soát, kiến nghị những bất cập của cơ chế, chính sách, quy hoạch phát triển nông nghiệp hiện nay. Đồng thời, xác định những sản phẩm nông nghiệp đặc thù của địa phương và đề nghị sự hỗ trợ từ phía Nhà nước, sự vào cuộc của các tổ chức kinh tế tập thể, các doanh nghiệp và nông dân tham gia bằng quy trình, lộ trình cụ thể. Chương trình quốc gia “Mỗi xã một sản phẩm” là hoạt động đầu tư phát triển nông thôn theo hướng nội sinh. Vì vậy, các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế hợp tác, hộ dân nông thôn khẩn trương vào cuộc thực hiện chương trình rất có ý nghĩa này” - Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hữu Lập kêu gọi.