Bức xúc từ Dự án nạo vét thượng nguồn sông Ba Lai

Dự án có tổng chiều dài là 24,519km đi qua các xã: Tân Phú, Tiên Long, Phú Túc, Phú Đức, Quới Thành, Thành Triệu với phương án đắp bờ bao kết hợp đường giao thông, xây dựng cầu bằng bê-tông cốt thép và được thi công thành nhiều đoạn. Đoạn 1, nhánh rạch Bến Rớ dài 5,324km, rộng 15m, trong đó đoạn đào mới dài 611m; đoạn 2, nhánh rạch Tân Phú dài 5,451m, rộng 15m; đoạn 3, ngọn sông Ba Lai, dài 13,744km, rộng 30m. Theo ông Huỳnh Kim Mười - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, DA có tổng vốn đầu tư khoảng 303,7 tỷ đồng, chia thành 11 gói thầu thi công xây lắp, đã triển khai thực hiện từ năm 2008. Hiện các gói thầu số 1 nạo vét 2,97km, đã hoàn thành đưa vào sử dụng năm 2010, với tổng giá trị 2,231 tỷ đồng; gói thầu số 2 dài 2,649km với tổng kinh phí 3,629 tỷ đồng, đưa vào sử dụng năm 2010; gói thầu số 3, dài 2,5km, tổng kinh phí 1,5 tỷ đồng, đưa vào sử dụng năm 2010; gói thầu số 4, dài 2,7km, giá trị thực hiện 2,8 tỷ đồng, đưa vào sử dụng năm 2010; gói thầu số 5 thi công đạt 33,52%; gói thầu số 9 trên rạch Bến Rớ thực hiện đạt 48,95%; gói thầu số 10 thực hiện đạt 52,62%; gói thầu số 11 thi công đạt 21,62%. Các gói thầu số 6, số 7, số 8 chưa triển khai thi công. Nguồn vốn giải ngân đến cuối năm 2011 là 175 tỷ đồng, trong đó chi phí xây lắp 41 tỷ đồng, chi phí giải tỏa đến bù 122 tỷ đồng, chi phí khác 10,9 tỷ đồng. Công tác giải tỏa đền bù bước đầu gặp rất nhiều khó khăn nhưng đến nay tương đối ổn định.

Theo báo cáo của Hội đồng giải tỏa đền bù huyện Châu Thành, giai đoạn 1 đối với các gói thầu số 1,2,3,4 đã bồi thường cho các hộ dân với tổng số tiền 44,062 tỷ đồng, tổng diện tích thu hồi đất 364.809m2. Giai đoạn 2, từ gói thầu số 5 đến 11 đã bồi thường cho 209 hộ, tổng kinh phí 42,583 tỷ đồng. Các hộ dân đã bàn giao xong mặt bằng, đơn vị thi công đang triển khai thi công công trình; đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của gói thầu số 6, với tổng kinh phí là 47,197 tỷ đồng. Ban Quản lý DA thủy lợi Bắc Bến Tre cũng đã chuyển cho Hội đồng bồi thường công trình nạo vét thượng nguồn sông Ba Lai toàn bộ số tiền trên để đền bù kịp thời cho người dân. Hội đồng đã tổ chức vận động các hộ dân bàn giao mặt bằng để tiến hành thi công trong tháng 3 này; đồng thời, cũng đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư bổ sung gói thầu số 9, số 10, với tổng kinh phí là 970 triệu đồng. Ông Huỳnh Kim Mười còn cho biết, DA được sự hỗ trợ vốn của Trung ương, sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của tỉnh, sự đồng tình chấp hành tốt chủ trương của nhân dân vùng DA. Qua thời gian nghiệm thu đưa vào sử dụng, các hạng mục công trình đã phát huy tác dụng. Tuy nhiên, trong thời gian thi công giai đoạn 1 ở các xã: Tiên Long, Phú Đức, do lượng đất đưa lên nhiều, đã lắp một số mương vườn khi triều cường lên, gây ngập úng nhiều vườn cây trái. Một số hạng mục công trình đã không được triển khai thi công, do yêu cầu của địa phương, đã làm mất đi tính đồng bộ của DA. Giao thông bị gián đoạn, triều cường dâng cao gây ngập úng cục bộ, làm ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống của người dân. Một số cầu trên tuyến, như: Tân Phú 1, Tân Phú 2 đã bị tháo dỡ (để cho phương tiện thi công đi qua) đã trên 3 năm nay (có bắc cầu tạm đã gần một năm nay), nhưng chưa thấy thi công. Hiện cầu tạm đã hư hỏng, rất nguy hiểm khi người dân đi qua. Mặt khác, trong quá trình thi công, hệ thống cống thoát nước của nhiều hộ dân bị dỡ bỏ, nhưng hệ thống cống mới chưa được xây dựng, nên khi có mưa và triều cường, thì nước không thoát được ra sông, làm chết rất nhiều cây trồng. Ông Nguyễn Hữu Thọ - Chủ tịch UBND xã Tiên Long bức xúc, cầu Tiên Phú 1, Tiên Phú 2 thi công kéo dài, cầu tạm xuống cấp nghiêm trọng, trách nhiệm này thuộc về ai nếu xảy ra sự cố chết người? Còn theo ông Phan Tấn Đức - Chủ tịch UBND xã Quới Thành, công trình bước đầu có hiệu quả nhưng hệ thống cống thoát nước chưa được thi công; xã đã có khoảng 15ha cây trái đang trong tình trạng nguy kịch. Cầu Đò qua Phú Túc chỉ mới được thi công phần trụ, chưa gác dầm, nhưng tình trạng này vẫn kéo dài, khiến người dân rất bức xúc. Đặc biệt, hiện nay hầu hết các gói thầu đã thi công xong, đã đưa vào sử dụng nhưng do chưa bàn giao cho ai quản lý, nên nhiều hộ dân đã triển khai trồng cây cối, hoa màu trên đê. Điều này sẽ gây khó khăn sau này khi công trình hoàn thành. Công tác giải tỏa đền bù trong thời gian đầu khi triển khai DA còn chậm, chưa có mặt bằng để giao cho các đơn vị thi công, làm chậm tiến độ thực hiện DA. Vốn phân bổ cho công trình thuộc DA Hệ thống thủy lợi Bắc Bến Tre trong năm 2011 vừa qua chi có 35 tỷ đồng, trong khi nhu cầu vốn rất lớn (trên 100 tỷ đồng), nên không đáp ứng đủ cho việc tiếp tục triển khai thực hiện DA và thanh toán cho các nhà thầu đang thi công. Một số nhà thầu thi công thiếu tập trung cao về nhân lực, thiết bị để đẩy nhanh tiến độ; tập trung thi công trong mùa mưa bão, nên nhiều tuyến đê bị sạt lở, không đổ bê-tông được, từng lúc giá vật tư tăng cao so với giá dự thầu.