Các loại thảo dược giải nhiệt

Nói về những cây lá làm nước uống giải nhiệt dễ tìm ở Bến Tre, bác sĩ Phạm Văn Hạnh - Chủ tịch Hội Đông y tỉnh cho hay: Sau nhiều năm nghiên cứu cho thấy, mọi người ai cũng chế biến được rất nhanh, rất rẻ tiền từ: tu hú, rau má, rễ tranh, thuốc dòi, nha đam… Mỗi thứ chỉ chế biến riêng, không cần phải 2 - 3 thứ trở lên cộng lại như bài thuốc Nam.

Qua thực tiễn và các nguồn tài liệu, bác sĩ Hạnh giới thiệu một số  nước giải nhiệt như sau: cây thuốc dòi, còn gọi là cây bọ mắm (tên khoa học là Pouzolzia Acylanica) có tính mát, giải nhiệt. Sắc uống hoặc nấu thành cao để chữa bệnh ho lâu năm, ho lao, viêm họng; làm thuốc mát, thông tiểu, thông sữa. Dùng tươi thì xay nhuyển vắt lấy nước uống để mát phổi, nếu nấu chín có vị thơm, uống rất ngon.

Rễ cỏ tranh (tên khoa học là Rhizoma Imperatae). Trong rễ cỏ tranh có các chất glucoza, fructoza và axit hữu cơ. Theo Đông y, rễ tranh có vị ngọt, tính hàn có tác dụng thông tiểu tiện và tẩy độc cơ thể, giải nhiệt, tiểu tiện khó khăn, tiểu ra máu, bí tiểu, hỗ trợ điều trị viêm thận cấp.

Cây mía lau (có tên khoa học là Sacharum Officinanum), thân có đốt chứa nhiều sacaroza, từ 7 - 10%, protein 0,22%, chất béo 0,5% và một số chất khác như: glyxin, arabinoza, glutamin, guanin, arabinoza… khi dùng bỏ rễ và ngọn. Mía lau có tác dụng tiêu đờm, giải nhiệt.

Cây mã đề (tên khoa học Plantago asiatica) có vị ngọt, tính lạnh đi vào các kinh, can, thận và bàng quang; tác dụng giải nhiệt, chữa đái dắt, ho lâu ngày, viêm khí quản, tả, lị, nhức mắt, đau mắt đỏ, nước mắt chảy nhiều, lợi.

Hoa cúc được xem như một loài thảo dược có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe con người, nhất là giải nhiệt. Dùng hoa cúc lâu ngày sẽ giúp làm đẹp nhan sắc, kéo dài tuổi thọ… Hoa cúc có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giải cảm, giáng hỏa, mát gan, làm sáng mắt.

Nha đam giải nhiệt rất tốt. Cách nấu cũng đơn giản: gọt bỏ phần vỏ xanh bên ngoài và lấy phần thịt trắng. Cắt thịt nha đam thành hạt lựu, sau đó rửa qua nước muối 2 - 3 lần cho nha đam bớt nhớt và giảm vị đắng, vị hăng. Đun sôi nồi nước, khi nước sôi cho đường phèn vào nồi nấu tan; thả nha đam vào nồi và nấu tiếp. Nếu nấu 2,5 lít nước thì có thể cho thêm 3 viên đường nhỏ.

Ngoài ra có thể sử dụng bất kỳ loại đậu nào để giải nhiệt: đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen, đậu nành… Các loại đậu này đều có tính hàn, giải nhiệt và tiêu độc rất tốt. Cách nấu đậu: rửa sạch đậu, để ráo rồi cho vào chảo rang, lưu ý không nên rang quá vàng vì đậu dễ bị biến chất. Khi uống, chỉ cần bỏ vài muỗng đậu đã rang vào ấm trà, đổ nước sôi vào và uống như nước trà…

Theo ông Phạm Quốc Tuấn - Phó giám đốc Sở Y tế, thường xuyên giải nhiệt cho cơ thể là cách kéo dài tuổi thọ. Tỉnh ta có rất nhiều cây lá có tác dụng giải nhiệt bảo vệ sức khỏe. Nên mở rộng diện tích vườn thuốc Nam trồng những loại cây lá có tác dụng giải nhiệt để chế biến thành nước giải khát một cách đơn giản, hiệu quả cao mà ai cũng làm được. Tuy nhiên không nên lạm dụng mà có hại cho sức khỏe; cần thiết phải có sự tư vấn của bác sĩ.