Chỉ dẫn địa lý đưa dừa xiêm xanh, bưởi da xanh vươn xa

Năm 2018, hai nông sản chủ lực dừa xiêm xanh và bưởi da xanh của tỉnh được Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ chứng nhận chỉ dẫn địa lý (CDĐL). Sự kiện này một lần nữa khẳng định vị trí “số 1” của dừa xiêm xanh và bưởi da xanh có nguồn gốc xuất xứ Bến Tre. Điều này đã đánh dấu, tạo nên điểm khởi đầu mới cho vùng đất cù lao trên cuộc hành trình dài sắp tới, với kỳ vọng tạo đột phá mới cho kinh tế nông nghiệp.

Dây chuyền đóng gói bảo quản bưởi da xanh tại Công ty TNHH MTV sản xuất nông sản Hương Miền Tây. Ảnh: C. Trúc

“Giữ hồn” sản vật

Chứng nhận CDĐL dừa xiêm xanh và bưởi da xanh của tỉnh là sự ghi nhận chính thức, thể hiện lòng biết ơn, niềm tự hào của quê hương đối với các thế hệ cha ông qua nhiều thời kỳ đã không ngừng tìm kiếm, lai tạo, gìn giữ, lưu truyền và phát triển đến hôm nay. Những người nông dân trên mảnh đất cù lao đã không quản một nắng hai sương, ngày đêm cần cù lao động trên từng mảnh vườn để chăm sóc, nhân giống tạo ra những sản phẩm nổi tiếng hiện nay trên thị trường trong nước và quốc tế. Địa lý Bến Tre với những đặc thù riêng, được thiên nhiên ban tặng những lợi thế, góp phần hình thành nên những đặc sản có danh tiếng. Tất cả đã quyện hòa làm nên những giá trị cốt lõi của đất và người quê hương Đồng Khởi.

Giám đốc Tập đoàn Vina T&T Nguyễn Đình Tùng đã trải nghiệm qua nhiều loại nước dừa tươi ở nhiều quốc gia, trong đó có Thái Lan. Bén duyên với người con gái xứ Dừa, được thưởng thức trái dừa xiêm xanh ngọt lịm nguyên chất bản địa, anh bất ngờ nhận ra trái dừa Bến Tre có vị ngọt thanh rất riêng, rất đậm đà, hoàn toàn đặc biệt hơn so với nước dừa mà anh từng thưởng thức ở các nước bạn. Điều này khiến anh quyết định khởi công đầu tư nhà xưởng vào tháng 11-2018, với thiết kế đạt tiêu chuẩn quốc tế, nhằm tập trung vào phát triển, “chắp cánh” cho trái dừa xiêm xanh nơi đây.

“Khi quyết định đưa container dừa đầu tiên “bay” sang Hoa Kỳ, Tập đoàn Vina T&T đã định hướng là trái dừa xiêm của vùng đất Bến Tre chứ không phải là trái dừa của Vina T&T hay là trái dừa nào khác. Hiện nay, khách hàng ở Hoa Kỳ đã biết đến trái dừa Bến Tre. Nhiều người ở Hoa Kỳ đã định vị khi ra chợ là phải mua trái dừa Bến Tre về uống”, Giám đốc Tập đoàn Vina T&T Nguyễn Đình Tùng chia sẻ.

Chứng nhận CDĐL Bến Tre là sự trả về với giá trị đúng của dừa xiêm xanh, bưởi da xanh trên thị trường hiện nay - nơi mà người tiêu dùng trong và ngoài nước vẫn có thể nhầm lẫn. Với những giá trị được người tiêu dùng tôn vinh và Nhà nước công nhận, hai sản phẩm dừa uống nước xiêm xanh và bưởi da xanh được xem là sản vật độc đáo và vô giá của tỉnh.

Bơi ra biển lớn

Bí thư Tỉnh ủy Võ Thành Hạo là người đã trăn trở, đôn đốc, thậm chí cùng đi với lãnh đạo UBND tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ trên con đường xây dựng CDĐL Bến Tre cho dừa xiêm xanh, bưởi da xanh. Sau khi hai nông sản này được cấp chứng nhận, ông chỉ đạo các cấp, các ngành phải đẩy mạnh quảng bá sản phẩm. Việc phát triển sản xuất và tiêu thụ sản phẩm không còn đơn thuần là câu chuyện kinh tế mà còn là vấn đề của việc trân quý, gìn giữ, phát triển hồn thiêng của sản vật nói riêng và hình ảnh quê hương Đồng Khởi nói chung.

Năm 2018, định hướng của Tỉnh ủy là thực chất hóa các tổ chức kinh tế hợp tác đã có và phát triển nhiều hơn nữa, nhất là ở những vùng đã được quy định trong CDĐL. Thường trực Tỉnh ủy cũng đã quyết liệt chỉ đạo, đôn đốc các sở, ngành tập trung thực hiện tốt các chính sách phát triển hợp tác xã (HTX) kiểu mới của Trung ương và địa phương. Trong đó, thực hiện chương trình xây dựng, củng cố phát triển 15 HTX điểm của tỉnh.

Mô hình 15 HTX điểm lĩnh vực nông nghiệp, chủ lực là các sản phẩm dừa và bưởi đã đánh dấu bước đột phá của tỉnh trong phát triển kinh tế hợp tác theo Luật HTX năm 2012. Nhiều HTX quy mô nhỏ đã được củng cố với số lượng thành viên tăng lên đến hàng trăm người và vốn góp từ vài trăm triệu đồng đến vài tỷ đồng/HTX. Điển hình như HTX nông nghiệp xã Phú Túc, huyện Châu Thành góp vốn gần 500 triệu đồng; HTX nông nghiệp Định Thủy, huyện Mỏ Cày Nam có vốn góp hơn 1 tỷ đồng.

Sự kiện tái ký kết hợp tác sản xuất và tiêu thụ bưởi da xanh giữa nông dân (10 tổ hợp tác, 1 HTX) và doanh nghiệp (Công ty TNHH MTV xuất khẩu nông sản Hương Miền Tây) đã minh chứng cho sự trưởng thành, phát triển của mô hình kinh tế hợp tác. Ông Đàm Văn Hưng - Giám đốc công ty kỳ vọng, với hướng đi này, cùng với CDĐL Bến Tre, bưởi da xanh sẽ vươn xa trên thị trường trong và ngoài nước.

Ông Bùi Dương Thuật - Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu trái cây Mekong, xã Hữu Định, huyện Châu Thành là một trong những người đã có công lớn trong việc đưa trái dừa xiêm xanh của Bến Tre xuất khẩu khá nhiều nước trên thế giới, trong đó có thị trường Mỹ. Năm 2019, ông sẽ chú trọng thị trường trong nước. Ông chia sẻ: “Công ty đang chú trọng và phát triển thị trường trong nước, dự kiến tăng quy mô thị trường trên 50%. Khi đó, công ty sẽ sử dụng CDĐL, giúp nâng cao giá trị sản phẩm, xây dựng niềm tin cho người tiêu dùng”.

Để đảm bảo hiệu quả của tem chứng nhận CDĐL, ông Bùi Dương Thuật cho rằng, đơn vị chủ quản tem nhãn phải kiểm soát thật chặt chẽ, tránh mang CDĐL đó nhưng sản phẩm không đạt chất lượng. Người nông dân phải chú ý đến giá trị trái dừa, trái bưởi. Phải gìn giữ, bảo vệ sản phẩm Bến Tre trước làn sóng cạnh tranh và hội nhập.

CDĐL đang tôn thêm giá trị, góp phần ổn định đầu ra sản phẩm và nâng cao thu nhập cho người nông dân. Việc tôn tạo, vun đắp giá trị của tài sản này được ví như “giữ hồn” cho sản vật riêng của một địa phương.Vấn đề của người dân và doanh nghiệp là không chỉ trồng hay kinh doanh mà quan trọng hơn nữa là giữ gìn danh tiế́ng của sản vật. Chính giá trị vô hình này sẽ giúp tăng thêm vượt trội cho giá trị hữu hình.

Cẩm Trúc