Dấu ấn năm 2024 của ngành dừa

Sơ chế dừa khô ở xã Châu Bình, huyện Giồng Trôm. Ảnh: Phúc Hậu

- Thời gian qua, việc triển khai thực hiện các chủ trương của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, nhất là Nghị quyết số 03-NQ/TU và Nghị quyết số 07-NQ/TU về việc xây dựng vùng sản xuất tập trung, phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh, các mô hình liên kết chuỗi giá trị sản phẩm dừa ngày càng mở rộng, sản xuất theo hướng GAP, hữu cơ có liên kết tiêu thụ sản phẩm ra thị trường ngày càng phát triển.

Đến năm 2024, diện tích vườn dừa tỉnh gần 79.900ha, chiếm khoảng 42% diện tích dừa cả nước và khoảng 88% diện tích dừa vùng đồng bằng sông Cửu Long với sản lượng 708 triệu trái. Tỉnh có đa dạng sinh học về giống dừa với năng suất và chất lượng tốt. Đến nay, toàn tỉnh có trên 9.700 cây dừa mẹ được bình tuyển và công nhận.

Toàn tỉnh có 32 tổ hợp tác (THT) và 34 hợp tác xã (HTX) tham gia liên kết chuỗi giá trị với quy mô 13.297ha và 6.556 thành viên. Diện tích dừa sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ đạt 20.400ha (chiếm khoảng 25% diện tích dừa toàn tỉnh), trong đó diện tích đạt chứng nhận là 13.000ha theo tiêu chuẩn Mỹ, Nhật, EU, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan.

Ngành công nghiệp chế biến dừa ở tỉnh đã tiêu thụ khoảng 85,7% tổng lượng dừa thu hoạch trên địa bàn tỉnh. Toàn tỉnh có khoảng 180 doanh nghiệp và gần 2.400 cơ sở sản xuất, chế biến đa dạng các sản phẩm từ dừa. Các sản phẩm dừa của tỉnh hiện đã có mặt trên thị trường của hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ. Giá trị sản xuất chế biến dừa năm 2023 đạt 3.750 tỷ đồng, kim ngạch xuất khẩu dừa năm 2023 đạt 420 triệu USD, chiếm 27,45% kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh.

* Năm 2024 có những cột mốc quan trọng nào đối với ngành dừa của tỉnh, thưa ông?

- Năm 2024 thực sự là năm đánh dấu những cột mốc đáng ghi nhận của ngành dừa tỉnh, từ đây mở ra những bước phát triển mới tích cực, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà, cụ thể:

Ngày 26-1-2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Quyết định số 431/QĐ-BNN-TT về việc phê duyệt Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030, trong đó xác định cây dừa là một trong 6 loại cây công nghiệp chủ lực quốc gia. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh đã xây dựng và ban hành Kế hoạch số 2710/KH-UBND ngày 6-5-2024 về triển khai thực hiện Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực (cây dừa) đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh với mục tiêu phát huy thế mạnh vốn có từ cây dừa, không ngừng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế của vườn dừa.

Trong tháng 8-2024, UBND tỉnh đã chủ trì, phối hợp với Trường Đại học Cần Thơ, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức thành công hội thảo khoa học ngành dừa với chủ đề “Bến Tre phát triển xanh và bền vững, hướng tới Net Zero”. Hội thảo đã đưa ra một giá trị mới, quan trọng của cây dừa đó chính là tiềm năng lưu giữ Carbon, đóng góp tích cực vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và hướng đến nền sản xuất Carbon thấp.

Ngày 19-8-2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký 3 nghị định thư về xuất khẩu nông sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc, trong đó dừa tươi là một trong 3 sản phẩm chính thức được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc.

Toàn tỉnh có 133 vùng trồng cơ bản đáp ứng các điều kiện về sản xuất theo quy định hiện hành; đăng ký cấp mã số vùng trồng dừa tươi xuất khẩu với diện tích gần 8.400ha và trên 12.800 hộ tham gia. Đây là những con số quan trọng, là vùng nguyên liệu đáp ứng các yêu cầu được nêu trong “Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với dừa tươi Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc”.

* Định hướng phát triển ngành dừa của tỉnh trong thời gian tới?

- Các mục tiêu phát triển ngành dừa của tỉnh giai đoạn 2024 - 2025 đã cơ bản hoàn thành. Trong giai đoạn 2026 - 2030, tỉnh sẽ tiếp tục phát triển ổn định diện tích dừa khoảng 80.000ha, 25.000ha dừa hữu cơ và 6.000ha diện tích dừa được cấp mã số vùng trồng. Để đạt mục tiêu trên, tỉnh đang tập trung sắp xếp, đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, chú trọng chất lượng và chuyên môn hóa, tạo ra những sản phẩm chất lượng cao và tăng cường khả năng cạnh tranh. Phát triển ổn định, bền vững vùng sản xuất tập trung theo hướng hữu cơ, tuần hoàn, gắn với truy xuất nguồn gốc trên cơ sở liên kết chuỗi giá trị bền vững và xây dựng các sản phẩm OCOP của địa phương.

Tiếp tục đẩy mạnh hoạt động xúc tiến đầu tư các dự án chế biến sâu, đa dạng hóa các sản phẩm giá trị gia tăng cao, có hàm lượng khoa học công nghệ tham gia tốt vào chuỗi sản xuất - cung ứng toàn cầu. Kết hợp và nâng cao hiệu quả giữa ngành nông nghiệp và du lịch thông qua xây dựng các sản phẩm du lịch, các không gian phát triển vườn dừa gắn với hoạt động du lịch sinh thái miệt vườn, du lịch nông nghiệp, góp phần xây dựng thương hiệu “Du lịch sinh thái sông nước xứ dừa Bến Tre” không ngừng phát triển.

Tập trung xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại; xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp đủ mạnh, chủ động tham gia vào chuỗi giá trị dừa, giữ vai trò hạt nhân kết nối thị trường. Đặc biệt, với khả năng hấp thu CO₂ của cây dừa, tỉnh sẽ phối hợp với các đơn vị tham gia một số chương trình khoa học và công nghệ hướng tới mục tiêu Net Zero, đóng góp vào việc thực hiện cam kết của Việt Nam với quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới phát triển bền vững.

* Xin cảm ơn Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn!

Nhất Duy - Kim Ngân (thực hiện)