Để đúng thực chất và hiệu quả

Hộ kinh doanh còn ngại

Qua kết quả khảo sát của Sở Kế hoạch và Đầu tư, có nhiều nguyên nhân khiến nhiều hộ kinh doanh không muốn trở thành doanh nghiệp (DN). Trước hết là về chế độ kế toán phải thực hiện theo quy định với đầy đủ hóa đơn đầu vào - đầu ra, phải thực hiện thủ tục kê khai, quyết toán thuế, báo cáo tài chính… từ đó phát sinh thêm nhân sự. Khi hoạt động dưới hình thức DN, họ phải thực hiện đầy đủ các thủ tục về bảo hiểm cho người lao động, thuế, phòng cháy chữa cháy, môi trường… đồng nghĩa với việc chi phí tăng lên đáng kể.

Thứ hai, nhiều hộ cá thể cho rằng, khi chuyển sang hoạt động DN, họ phải thực hiện các thủ tục chuyển đổi giấy phép kinh doanh có điều kiện đã được huyện, thành phố cấp sang giấy chứng nhận đủ điều kiện do các sở, ngành cấp để có thể kinh doanh trên phạm vi toàn tỉnh... nên mất thời gian, thực hiện thủ tục khó khăn hơn và sẽ phát sinh các khoản chi phí không chính thức.

Đặc biệt, khi chuyển sang loại hình DN, hộ e ngại các đợt thanh tra, kiểm tra thường xuyên của các cơ quan có thẩm quyền, và đối mặt với nguy cơ bị xử phạt hành chính cao hơn nhiều so với hộ. Hoặc có những hộ không muốn chuyển đổi đơn giản chỉ vì ngại thay đổi, bằng lòng với kết quả kinh doanh hiện tại, hoặc thậm chí kinh doanh hình thức hộ có thể dễ dàng “né” thuế và các ràng buộc về chế độ cho người lao động…

Chuyển đổi là xu hướng tất yếu

Ngày 31-12-2015, Việt Nam chính thức là thành viên của Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC). Các thành phần kinh tế của Việt Nam đã chính thức bước vào sân chơi lớn hơn, thị trường được mở rộng từ phạm vi một quốc gia sang phạm vi khu vực và quốc tế, nhưng cũng đồng thời phải chịu sức ép cạnh tranh nhiều tương ứng từ các DN, tập đoàn lớn của các nước trong khu vực. Nếu mục tiêu đầu tiên của AEC được hiện thực hóa, khối ASEAN sẽ hình thành một thị trường đơn nhất và cơ sở sản xuất chung, thông qua các hoạt động tự do lưu chuyển: hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, vốn, lao động có tay nghề. Cơ cấu sản phẩm tương đối giống nhau ở cả 10 nước ASEAN sẽ là áp lực cạnh tranh rất lớn đối với các DN Việt Nam, đặc biệt là các DN có quy mô nhỏ và siêu nhỏ. Như vậy, trong bối cảnh hội nhập kinh tế, phạm vi quốc tế và cạnh tranh gay gắt như hiện tại, các hộ là đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều nhất, và cùng với tốc độ gia nhập thị trường của DN nước ngoài vào Việt Nam, các hộ càng mất dần cơ hội phát triển, mất hẳn sức cạnh tranh so với các DN trong cùng lĩnh vực.

Bên cạnh đó, nếu vẫn giữ quy mô kinh doanh nhỏ, lẻ, tự phát, bằng lòng với kết quả hiện tại, các hộ khó có động lực nâng cao chất lượng sản phẩm, cải tiến mẫu mã, bao bì, cũng như không đặt nặng vấn đề thương hiệu, bản đồ xuất xứ hàng hóa, nên sản phẩm chỉ có thể tiêu thụ ở thị trường nội địa, sản lượng nhỏ nên không thể chủ động quyết định về giá cả trên thị trường. Đây là một sự lãng phí rất lớn mặt kinh tế đối với hộ kinh doanh và về kinh tế - xã hội đối với tỉnh nhà.

Nếu so sánh giữa cái “được” và cái “mất” khi hoạt động kinh doanh theo mô hình hộ, thì thực tế đã cho thấy chủ trương hỗ trợ chuyển đổi 3% số hộ KDCT đủ điều kiện sang loại hình DN là chủ trương đúng, là tín hiệu hỗ trợ tích cực từ phía chính quyền đối với các các hộ KDCT đã hội đủ các điều kiện về quy mô, lao động, ngành nghề kinh doanh, với mục đích trước nhất là nâng cao năng lực cạnh tranh của từng hộ, phát huy tối đa khả năng sản xuất và thu về tối đa lợi nhuận cho chủ sở hữu, từ đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của kinh tế tỉnh và cải thiện các vấn đề an sinh xã hội khác.

Sự khác nhau giữa kinh doanh theo mô hình hộ và theo mô hình DN không chỉ nằm ở con dấu, ở sự gia tăng niềm tin của đối tác khi giao dịch với một tổ chức có tư cách pháp nhân, số vốn vay được từ các ngân hàng cao hơn nhiều lần, hay ở việc gia tăng khả năng huy động kinh nghiệm, vốn đầu tư từ các tổ chức, cá nhân không là bạn bè, họ hàng, mà còn là sự thể hiện của thương hiệu và uy tín của doanh nhân, khát vọng mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh, mang những sản phẩm tâm huyết vượt ra khỏi phạm vi xã, huyện, tỉnh.

Đồng thời, khi chuyển sang hoạt động theo loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc cổ phần, người sản xuất, kinh doanh chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn góp vào công ty, có nghĩa là ngoài phần vốn đã cam kết góp vào công ty, tài sản của chủ sở hữu được tách bạch hoàn toàn với tài sản của công ty. Trong trường hợp xấu nhất là khi công ty làm ăn thua lỗ dẫn đến phá sản, chủ sở hữu công ty sẽ không phải lấy tài sản riêng của mình để chịu trách nhiệm cho nghĩa vụ của công ty.

Sự vào cuộc của các cơ quan và hộ KDCT

Để hỗ trợ, đồng hành cùng hộ KDCT trong quá trình chuyển đổi sang loại hình DN, tỉnh đã đề ra 8 nhóm giải pháp trọng tâm, thực hiện xuyên suốt trong giai đoạn 2017 - 2020. Trong đó có tổ chức các hội nghị, hội thảo chuyên đề về hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh; đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, hỗ trợ các thủ tục pháp lý, thủ tục hành chính; tổ chức tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng các kỹ năng, kiến thức về kinh doanh, quản trị, điều hành; hỗ trợ về xây dựng thương hiệu, tiếp cận và mở rộng thị trường; hỗ trợ giải quyết các thủ tục hành chính có liên quan…

Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn tỉnh có 41 hộ kinh doanh đã chuyển đổi sang loại hình DN. Vẫn còn khoảng 80 hộ kinh doanh có đủ điều kiện chuyển đổi ngay trong năm 2017 đang ngập ngừng, theo dõi tình hình nên chưa quyết định việc chuyển đổi. Phải xác định rõ mục đích chuyển đổi không phải chỉ nhằm tăng số DN theo mục tiêu chung của tỉnh, mà chính là hỗ trợ hộ kinh doanh phát triển ổn định, bền vững, mạnh về chất lượng, hiệu quả hoạt động và sẵn sàng cạnh tranh với các DN trong và ngoài nước. Đồng thời góp phần kéo giảm nguy cơ “tụt hậu” ngày càng xa hơn giữa Bến Tre và các tỉnh bạn, góp phần đưa mức sống của người dân Bến Tre ngang bằng với mức bình quân chung của khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Đây không chỉ là nhiệm vụ của các ngành, các cơ quan quản lý nhà nước, mà còn là trách nhiệm của từng người dân, hộ kinh doanh, DN và các thành phần kinh tế khác.