Đòi lại nhà có nguồn gốc do mẹ ruột để lại

Thắc mắc của bà được luật sư Nguyễn Văn Tặng (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau: 

Thứ nhất, về mối quan hệ hôn nhân giữa bà và chồng bà: Theo Điểm b Khoản 3, Nghị quyết số 35/2000/QH10 ngày 9-6-2000, hướng dẫn việc thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000: Nam nữ sống chung như vợ chồng từ ngày 3-1-1987 đến ngày 1-1-2001, nếu có đủ điều kiện kết hôn thì họ phải có nghĩa vụ đăng ký kết hôn trong thời hạn 2 năm (tức đến ngày 1-1-2003). Trong thời hạn này nếu họ không đăng ký kết hôn mà có yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết không công nhận quan hệ họ là vợ chồng, nếu có yêu cầu giải quyết về con chung và tài sản thì áp dụng Điều 17 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 giải quyết.

Như vậy, trường hợp của bà và ông B., nếu hai bên có yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết không công nhận bà và ông B. là vợ chồng. Nếu có tranh chấp về con chung và tài sản chung thì áp dụng Điều 17 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 giải quyết, tức là con bà ai nuôi thì người còn lại cấp dưỡng theo quy định pháp luật hoặc theo thỏa thuận đến khi cháu trưởng thành (18 tuổi).

Thứ hai, khi bà và ông B. chia tay, ông B. giành căn nhà, bà muốn đòi lại căn nhà nhưng bà chưa cho biết nhà có giấy quyền sở hữu nhà chưa? Bà chưa nêu rõ, trước khi chết, mẹ bà có làm thủ tục cho, tặng căn nhà cho ông B. không? Ông B. hiện đứng tên chủ hộ khẩu hay đứng tên quyền sở hữu nhà? Xin được trả lời như sau:

- Nếu căn nhà này đã có giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, trước khi chết, mẹ bà đã làm thủ tục cho, tặng hoặc di chúc cho ông B. đứng tên thì đây là tài sản riêng của ông B., bà không có quyền kiện đòi lại căn nhà, cũng không được chia tài sản này.

- Nếu căn nhà này ông B. chỉ đứng tên chủ hộ khẩu chứ không đứng tên giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và mẹ bà cũng không có di chúc cho, tặng căn nhà cho ông B., thì bà có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án buộc ông B. giao trả căn nhà cho bà. Việc ông B. đứng tên hộ khẩu chỉ là thủ tục trong quản lý hành chính, không liên quan gì đến quyền sở hữu tài sản này.

Thứ ba, về thủ tục khởi kiện, bà có quyền khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền (Tòa án nơi có nhà, đất) giải quyết cho bà; kèm theo đơn kiện là bản sao giấy chứng minh nhân dân, bản sao hộ khẩu và giấy tờ về nhà, đất nêu trên.