Hiệu quả từ mô hình Tổ hợp tác bưởi da xanh Phú Thành

Thu mua bưởi da xanh tại cơ sở Hương Miền Tây, huyện Mỏ Cày Bắc. Ảnh: H.H

Cùng với dự án 4.000ha bưởi da xanh của tỉnh ra đời, Tổ hợp tác bưởi da xanh Phú Thành, xã Quới Sơn (Châu Thành) cũng hình thành và bước đầu đi vào hoạt động có hiệu quả. Nông dân đã cải tạo, chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang trồng mới trên 90ha bưởi da xanh.

Hội Nông dân xã đã phối hợp với Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh thành lập Tổ hợp tác sản xuất bưởi da xanh vào tháng 2 năm 2006 với 34 tổ viên tham gia, diện  tích 13,6ha. Khi tổ chức sinh hoạt, hội họp, tổ đều có mời cán bộ Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh, Trạm Khuyến nông huyện hoặc cán bộ Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam tham gia. Qua quá trình hình thành, số lượng hội viên tham gia tổ hợp tác ngày càng đông hơn, được Chi cục Phát triển nông thôn hướng dẫn, người dân tự nguyện làm đơn xin gia nhập vào tổ, xây dựng hợp đồng để đảm bảo quyền lợi khi tham gia, tuân thủ các qui định tổ đưa ra. Qua đó, nông dân rất đồng tình, tham gia tích cực vào các đợt tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật mới để chăm sóc vườn bưởi ngày càng có hiệu quả hơn. Hiện nay, từng nông dân đều biết áp dụng phương pháp bón phân, tỉa cành, tạo tán, tỉa trái hợp lý để cây luôn có trái đẹp, bán giá cao. Các vườn bưởi trong tổ đều có rất ít bưởi loại 3, đa số đều đạt tiêu chuẩn xuất khẩu như vườn ông Út Dũng, ông Bảy Minh ở ấp 7. Tổ hợp tác rất quan tâm đến đầu ra của sản phẩm, nhất là khi Việt Nam gia nhập vào WTO thì trái cây cần đạt tiêu chuẩn GAP. Do vậy, tổ từng bước hình thành sản xuất theo qui trình sản xuất bưởi sạch và được sự hỗ trợ của Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam hướng dẫn trồng theo qui trình VietGap. Qui trình này được áp dụng từ năm 2009, tổ đang chọn 12 hộ nông dân tiêu biểu trồng thử nghiệm với diện tích 6ha ban đầu và sẽ phát triển ra toàn xã với gần 90ha. Các hộ trồng thí điểm này phải đảm bảo đúng qui trình kỹ thuật, phải có xây dựng nhà vệ sinh tự hoại, phòng tắm rửa sau khi phun xịt thuốc, nhà kho chứa phân, thuốc, nơi súc rửa bình, chỗ đốt rác thải. Các điểm mô hình này phải có bảng chỉ dẫn và phương pháp làm cụ thể, tổ viên phải học và được cấp giấy chứng nhận như bón phân và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, sơ cấp cứu ban đầu, phòng cháy chữa cháy, trồng và chăm sóc cây theo hướng GAP, bảo quản trái cây sau thu hoạch, vẽ sơ đồ vườn, phải tuân thủ những qui định trồng bưởi theo hướng GAP. Nhờ dân liên kết, chịu học hỏi nên các cơ quan chuyên ngành như Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Khoa học và công nghệ, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư, các doanh nghiệp có nhiều thuận lợi trong việc chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật. Chi cục Phát triển nông thôn và Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam hướng dẫn cho nông dân và kiểm tra thực tế tại từng vườn cây để kịp thời khắc phục các thiếu sót của 12 hộ mô hình. Năm 2010, tổ đã đăng ký và xin các cơ quan chức năng đến xét cấp chứng nhận. Nguồn kinh phí xét năm đầu do Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam cấp, sau tái xét do Chi cục Phát triển nông thôn cấp.
Tuy nhiên, khi thực hiện chương trình GAP, nông dân phải đầu tư chi phí nhiều khoản; riêng làm nhà vệ sinh tự hoại nếu đúng chuẩn thì tốn khoảng 9 triệu đồng. Điều đáng mừng là sau khi áp dụng qui trình này, đầu ra cho trái bưởi được ổn định hơn, có rất nhiều doanh nghiệp hợp đồng thu mua sản phẩm. Hiện Tổ hợp tác Phú Thành đang ký hợp đồng với doanh nghiệp bưởi da xanh Hương Miền Tây ở huyện Mỏ Cày Bắc để tiêu thụ sản phẩm cho nông dân. Nhiều doanh nghiệp chuyên xuất khẩu trái cây trong, ngoài tỉnh cũng tìm đến hợp đồng thu mua. Một công ty của Hà Lan chuyên sản xuất trái cây xuất khẩu cũng đang ký hợp đồng thu mua và có kế hoạch đầu tư hỗ trợ cho nông dân. Nhờ hình thành tổ hợp tác, nên nông dân Phú Thành có điều kiện thuận lợi trong việc phát triển sản xuất; được học tập, trao đổi kinh nghiệm, kỹ thuật, nhất là đầu ra của sản phẩm luôn được tiêu thụ ổn định, giá cao. Đây là mô hình kinh tế tập thể có hiệu quả cao mà ngành nông nghiệp đang hỗ trợ, tạo điều kiện để nhân rộng.