Hoạt động của bưu cục, bưu điện văn hóa xã đi về đâu?

Những năm 1998-2000, khi sách, báo rồi cả internet về tận xã vùng nông thôn xa xôi thì bưu điện văn hóa thật sự là điểm đến của nhiều thành phần, lứa tuổi. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các bưu cục, đại lý bưu điện đa dịch vụ, thông tin liên lạc càng trở nên nhanh chóng, kịp thời. Theo thống kê của Sở Thông tin và Truyền thông Bến Tre, tất cả các xã, phường, thị trấn đều có bưu điện khu vực hoặc bưu điện văn hóa xã, với 403 điểm phục vụ; trong đó có 52 bưu cục, 104 bưu điện văn hóa xã, 247 đại lý bưu điện đa dịch vụ. Bán kính phục vụ bình quân 1,29km được xem là con số lý tưởng.

Tuy nhiên, từ năm 2007, bưu điện và viễn thông bắt đầu hoạt động độc lập và cũng từ đây, ngành bưu chính phải đối mặt với vô vàn khó khăn, thách thức. Khi còn chung một đơn vị, doanh thu của bưu điện chỉ chiếm 8-9% tổng doanh thu của tỉnh. Và khi tách ra hoạt động độc lập, trong khi các dịch vụ của viễn thông ngày càng tăng cao và hiệu quả thì bưu điện lại phải oằn vai với các dịch vụ mang tính phục vụ là chủ yếu. Ông Trương Văn Sơn - Phó Giám đốc Bưu điện Bến Tre cho biết, khó khăn của bưu điện là do điện thoại di động phát triển mạnh nên rất ít người đến bưu điện hay đại lý bưu điện để điện thoại. Chuyển bưu phẩm thì người dân dần chuyển sang gửi xe tốc hành, chuyển tiền thì dùng thẻ ATM… Bưu điện Bến Tre vẫn còn phải nhận bù lỗ từ Tổng Công ty 1,5 tỷ đồng/năm cho loại hình bưu điện văn hóa xã và con số này phải giảm dần hàng năm. Chỉ tiêu được giao là đến năm 2014, Bưu điện tỉnh phải kinh doanh có lãi.

Đi thực tế qua một số điểm bưu điện văn hóa trên địa bàn tỉnh, cho thấy không ít nơi đã đóng cửa, cho thuê hoặc “chuyển nghề” sang kinh doanh ăn uống, giải khát. Bưu cục Phước Mỹ Trung (Mỏ Cày Bắc) chuyển sang thành “tiệm cà phê”. Bưu điện văn hóa xã Thuận Điền (Giồng Trôm) được cho thuê với giá 300 ngàn đồng/tháng, kèm theo điều kiện mở cửa hàng ngày, phục vụ các dịch vụ bưu chính.

Dù có “bê bối” nhưng bưu điện Thuận Điền vẫn mở cửa suốt ngày. Còn bưu điện văn hóa xã Thành An (Mỏ Cày Bắc), khi chúng tôi đến chỉ hơn 10 giờ là đã đóng cửa im ỉm. Người dân quanh đây cho biết, bưu điện cho cô thợ may thuê và cô ấy chỉ mở cửa đến mặt trời đứng bóng hoặc có khi không mở cửa. Cũng trên con đường này, chúng tôi tạt qua Tân Phú Tây (Mỏ Cày Bắc). Lâu lắm rồi, cánh cửa của bưu điện văn hóa xã này chẳng còn được mở... Trên “lý thuyết” tất cả các xã, phường, thị trấn đều có bưu cục hoặc bưu điện văn hóa xã. Nhưng thực tế, theo khảo sát sơ bộ của Sở Thông tin và Truyền thông, trong số 104 bưu điện văn hóa xã, thì có đến 68 điểm hoạt động cầm chừng, 3 chuyển đổi hoạt động, 7 nghỉ và 4 điểm được giao khoán... Còn các bưu cục hầu hết đã kiêm thêm “dịch vụ giải khát”.

Bưu điện văn hóa xã Tân Phú Tây đã lâu lắm rồi không còn mở cửa.

Phải tiếp tục củng cố

Trước thực trạng này, ông Trần Văn Thanh - Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông bày tỏ sự lo lắng, ông cho rằng, dù ngành bưu điện có khó khăn nhưng việc chuyển đổi sang hướng lấy bưu điện làm địa điểm kinh doanh ăn uống, giải khát là không đúng quy định. Chuyển đổi bưu điện đa dịch vụ nhưng phải đảm bảo thực hiện nhiệm vụ văn hóa của mình.

Ông Trương Văn Nghĩa - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, ủng hộ việc bưu điện văn hóa xã mở rộng thành bưu điện đa dịch vụ nhằm tăng chất lượng hoạt động và đáp ứng yêu cầu ngày càng phát triển. Tuy nhiên, đó phải là những dịch vụ phù hợp với mô hình của một bưu điện văn hóa. Ông Trương Văn Nghĩa yêu cầu Sở Thông tin và Truyền thông rà soát lại các điểm bưu cục, bưu điện văn hóa xã, báo cáo UBND tỉnh cho ý kiến giải quyết cụ thể. Về “số phận” của bưu điện văn hóa xã trong thời gian tới, ông Trương Văn Nghĩa khẳng định, bưu điện văn hóa xã phải tiếp tục được củng cố. Bởi trong các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, bưu điện văn hóa xã là tiêu chí bắt buộc.